Της Σοφίας Μεϊμάρογλου 
Ας σηκώσει ψηλά το χέρι όποιος γονιός σκέφτηκε να πάει για πρώτη φορά (και για δεύτερη και για τρίτη, μη σου πω!) στο μουσείο με το παιδί του και δεν έτρεμε το φυλλοκάρδι του. Εσύ που έχεις μωρό στο μάρσιπο, είσαι cool. Όμως αν έχεις… μουτράκι που περπατάει; :)
Η χώρα μας είναι γεμάτη από μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους, είναι γεμάτη από ευκαιρίες να μιλήσουμε στα παιδιά μας για τον πολιτισμό, την ιστορία και τις τέχνες.
Τα παιδιά λατρεύουν να ακούν ιστορίες. Μπορεί να γίνουν πολύ βαρετές, αλλά η επιτυχία τους εξαρτάται κυρίως από εμάς. Πώς θα τους τις διηγηθούμε. Αν τους διαβάσεις το καινούριο παραμύθι ξερά και βιαστικά, δε θα καταλάβουν τίποτα, ούτε θα σε ακούσουν αφοσιωμένα. Αν όμως χρωματίσεις τη φωνή σου, αν "ζωντανέψεις" με έναν τρόπο την αφήγηση, αν βάλεις και τα ίδια τα παιδιά στη διαδικασία της συμμετοχής ακόμη και μέσω των εικόνων, τότε θα σου ζητάνε κι άλλο, κι άλλο, κι άλλο! Έτσι δεν είναι;
Κάτι παρόμοιο λοιπόν, μπορεί να συμβεί και στην οικογενειακή επίσκεψη σε ένα μουσείο. Ξέρω πολύ καλά ότι είμαστε λαός που δεν τολμάει εύκολα να επισκεφθεί τέτοιους χώρους με μικρά παιδιά, ακόμη και μεγαλύτερα. Γιατί ανησυχούμε ότι το παιδί μας δε θα κάτσει ήσυχο. Γιατί πιστεύουμε ότι θα βαρεθεί ή κουραστεί. Γιατί δεν νιώθουμε εμείς οι γονείς επαρκείς στις γνώσεις μας, ώστε να τους μεταφέρουμε πληροφορίες για όσα θα δουν. Γιατί όλο και κάποιος λόγος θα υπάρχει. :)
Είμαι πεπεισμένη ότι αν έχουμε στο μυαλό μας πως ο σεβασμός σε ένα τέτοιο χώρο, δε σημαίνει κάτι που θυμίζει "μη μιλάς, μη γελάς, καλά καλά μην αναπνέεις", δηλαδή αν δεν πάρουμε την εμπειρία από φόβο, υπάρχουν αρκετοί τρόποι να περάσουμε οικογενειακώς καλά και φεύγοντας από εκεί, να έχουμε σχέδια για μια επόμενη ανάλογη εξόρμηση!
Καλή η θεωρία, αλλά το θέμα είναι πώς στα αλήθεια μπορεί η μουσειακή επίσκεψη με παιδιά να γίνει αξέχαστη μουσειακή εμπειρία με παιδιά!
Θα σου δώσω μερικά tips.
- Μια μικρή προετοιμασία πριν από την επίσκεψη σε ένα χώρο, μάλλον θα φανεί χρήσιμη. Αναζήτησε στα sites των χώρων (ή και τηλεφωνικά) πιθανά οικογενειακά ή παιδικά προγράμματα που μπορεί να υποστηρίζει το ίδιο το μουσείο. Ακόμη και αν δεν υπάρχουν στο σημείο του τωρινού ενδιαφέροντος, δες ποια από τα τμήματα ενός χώρου μπορεί να είναι περισσότερο ενδιαφέροντα για τη δική σου οικογένεια.
- Τα βιβλία, οι ταινίες, οι θεατρικές παραστάσεις που έχετε ήδη δει και το διαδίκτυο είναι στις υπηρεσίες σου! Αξιοποίησε αυτά τα μέσα, για να πείτε δυο πράγματα με τα παιδιά πριν από την επίσκεψη. Εννοείται πάντα σε διασκεδαστικό πλαίσιο, μακριά από μεθόδους που θυμίζουν "μάθημα". Αν για παράδειγμα, είχε παρακολουθήσει το παιδί μια παράσταση για τον Ηρακλή και ταιριάζουν όσα επισκεφθείτε με αυτή θεματολογία, κάντε μια κουβεντούλα. "Θυμάσαι που σε είχε εντυπωσιάσει... “
- Βασική αρχή. Δεν χρειάζεται να γυρίσετε όλο το μουσείο! Ωραία τα μεγαλεπήβολα σχέδια για μια πλούσια, ολοκληρωμένη παρατήρηση σε όλα τα τμήματα ενός μουσείου, αλλά αλήθεια, πόσες είναι οι πιθανότητες επιτυχίας; Δεν έχει νόημα να περάσετε από όλα τα σημεία, αν αυτό είναι πολύ μεγάλο. Προσάρμοσε την έκταση και το χρόνο της περιήγησης στην ηλικία αλλά και στην προσωπικότητα του παιδιού.
- Μη νιώθεις άσχημα αν κάτι δεν ξέρεις ή δε θυμάσαι. Είναι ωραίο να μας θαυμάζουν τα παιδιά ως υπερήρωες που ξέρουν "τα πάντα", αλλά και ως άνθρωπο που δεν τα ξέρει όλα, αλλά θέλει να μάθει, βρίσκει τρόπους να μάθει, δίνει ευκαιρίες στον εαυτό του να ξαναθυμηθεί όσα στην πορεία ξέχασε, αφού η επανάληψη είναι η μήτηρ της μαθήσεως και δίνει σημασία στην εξέλιξή του. Καλύτερα τώρα; ;)
- Θα παίξετε στο μουσείο. Τι άλλο;! Μα, φυσικά το διαχρονικό "αγαλματάκια ακούνητα"! Μα, τι κάνει αυτό εκεί το άγαλμα; Ας το κάνει και το παιδί! Τι έξυπνος, ελεγχόμενος τρόπος, ώστε και να έχει μπει στη διαδικασία να παρατηρήσει αυτό που βλέπει για να το επαναλάβει, αλλά και να νιώσει ότι παίζει, χωρίς να τρέχει γύρω γύρω!
- Στην ίδια λογική αυτό το "κάνε ό,τι κάνει/δείχνει", θα συνοδεύεται από μια φωτογραφία του παιδιού δίπλα από το… πρωτότυπο έργο. Πόσο μοιάζουν τελικά; :)
- Παίξτε κι άλλο! "Πες μου μια λέξη από το γράμμα Κ". Έτσι θα παρατηρήσει το παιδί ό,τι υπάρχει στο χώρο. Παρακίνησε το παιδικό μυαλουδάκι να βρει στοιχεία, αντικείμενα και οτιδήποτε άλλο που ξεκινούν με ένα συγκεκριμένο γράμμα.
- Αντίστοιχα, βρείτε παρέα σχήματα, χρώματα και οτιδήποτε θα κρατήσει αμείωτο το ενδιαφέρον.
- Δημιουργήστε μια ιστοριούλα. Με έμπνευση από τον πίνακα ζωγραφικής που βλέπετε, ένα γλυπτό ή από την αναπαράσταση πάνω σε ένα αρχαίο αγγείο. Ας γίνει πολύ αστείο, δεν υπάρχουν πρέπει, ούτε σωστά και λάθη.
- Μιλήστε για τα συναισθήματα. Ρώτησε το παιδί, τι συναίσθημα πιστεύει ότι προσπάθησε να αναπαραστήσει ο καλλιτέχνης στο άγαλμα. Με απλά λογάκια. Τα παιδάκια συνήθως αγαπούν από την προσχολική ηλικία να μιλούν για συναισθήματα.
- Στην τσαντούλα του παιδιού προτού φύγετε από το σπίτι, βάλε ένα μπλοκ ζωγραφικής και ξυλομπογιές. Γιατί όταν φτάσετε εκεί, όλο και κάποιο έκθεμα θα σας κάνει εντύπωση και θα είναι ωραία ιδέα να ζωγραφίσετε αυτό που βλέπετε. Αν είναι πολύ δύσκολο σε κάποιο χώρο, να κάτσει το παιδί έστω για λίγα λεπτά οκλαδόν και να ζωγραφίσει επιτόπου, μπορείτε να έχετε επιλέξει από κοινού τι θα ήθελε να ζωγραφίσει, να φωτογραφηθεί το έκθεμα (σύμφωνα πάντα με τους κανονισμούς του μουσείου) και να το ζωγραφίσει μόλις καθίσετε σε ένα καφέ.
- Αν έχεις χρόνο και μεράκι, εκτύπωσε έγχρωμες φωτογραφίες κάποιων εκθεμάτων, αιθουσών ή ό,τι θεωρείς ότι σου κάνει για την περίσταση. Παράδωσέ τες στο παιδί την ημέρα της επίσκεψης και πες του ότι έχει αποστολή! Σε όλα τα παιδιά αρέσουν τέτοιες λέξεις και ρόλοι! Να σας οδηγήσει εκεί! Κάθε φορά που θα σας οδηγεί εκεί, θα έχει και μια επιβράβευση. Ένα αυτοκόλλητο για παράδειγμα. Γιατί τα αυτοκόλλητα είναι κι αυτά κάτι που αγαπούν όλα τα παιδιά!
- Συζητήστε. Όχι σαν ακαδημαϊκοί. :) Κυρίως φέρτε στην καθημερινότητα του παιδιού ό,τι βλέπει στο χώρο. Μήπως αυτό το αρχαίο αγγείο, θυμίζει εκείνο το βάζο στο σπίτι της γιαγιάς; :) Μήπως εκείνος ο πίνακας ζωγραφικής φέρνει στο μυαλό μια εικόνα από παιδική αγαπημένη ταινία ή από ένα παραμύθι; Μήπως, βλέποντας για παράδειγμα το άγαλμα της Αθηνάς, θυμηθείτε τη λιλιπούτεια φίλη του παιδιού και συνονόματη με τη θεά και σχολιάσετε μια σοφή κουβέντα που είχε πει η μικρούλα Αθηνά και βρε, λες να έχει πάρει τη χάρη της; :D Δύσκολα μετά θα ξεχάσει το παιδί ότι η θεά Αθηνά ήταν η θεά της σοφίας ;) Με τέτοιους τρόπους, ενισχύεται η παρατηρητικότητα και η μνήμη.
- Θα το γράφω μέχρι να μαλλιάσει το πληκτρολόγιό μου. :) Δώσε στο παιδί τη φωτογραφική μηχανή. Έτσι κι αλλιώς, στους περισσότερους χώρους επιτρέπονται οι λήψεις χωρίς φλας. Άφησέ το να φωτογραφίσει ό,τι θέλει. Θα περάσει εύκολα η ώρα, το παιδί θα νιώσει πολύ καλά στο χώρο, θα τονωθεί η αυτοπεποίθησή του και η αλληλεπίδραση με το περιβάλλον.
Η μια ιδέα και δράση θα φέρει την άλλη και η πρώτη φορά μπορεί να πάει έτσι κι έτσι, η δεύτερη λίγο καλύτερα. Θα βρεις, μάλλον, παρέα θα βρείτε, αυτά που ταιριάζουν στην οικογένειά σας, στην ηλικία του παιδιού και τα ενδιαφέροντά του. Σημασία έχει να βγαίνετε από το σπίτι με περισσότερες επιλογές για οικογενειακό ποιοτικό χρόνο, με πλουσιότερα… μπαγκάζια σε μυαλό και καρδιά.
Κάθε ερέθισμα που δίνουμε στα παιδιά, λέω ότι είναι ένα σποράκι. Μπορεί μετά από καιρό να ανακαλύψεις ότι… φύτρωσαν δεντράκια και λουλούδια. Και να ξέρεις, θα το θυμηθεί το παιδί σου. Ότι η μαμά ή ο μπαμπάς με πήγε κάποτε εκεί και κοίτα που στο σήμερα ανακαλύπτω ότι τότε έγινε η αρχή για να αγαπήσω τις σπουδές μου ή τη δουλειά μου ή το νέο μου χόμπι. Θα αισθανθεί ευγνωμοσύνη για εκείνο το μικρό σποράκι. ;)
Να περάσετε όμορφα :D
Θα πεις στους φίλους σου να μπουν να διαβάσουν αυτό το άρθρο; Sharing is magic! ♥
