Της Ελένης Λάμπου 
Πρόσωπα κουρασμένα, σχεδόν καταβεβλημένα, ενίοτε συγκινημένα μα πάντοτε αγχωμένα. Στις κουβέντες των γονιών πάντα η ίδια ερώτηση, από το Σεπτέμβρη μέχρι τον Ιούνη. Πάντα η ίδια αγωνία. «Διάβασε; Έκανε τις ασκήσεις; Πρόλαβε όλες τις φωτοτυπίες; Πήρε καλούς βαθμούς; Πέρασε στις εξετάσεις; Θα περάσει στο Πανεπιστήμιο;» Σχεδόν ποτέ δε θ’ ακούσεις ερωτήσεις όπως: Έμαθε; Ανακάλυψε; Δημιούργησε; Αγάπησε;
Όταν στην υπόλοιπη Ευρώπη καταργούνται τα γνωστικά αντικείμενα στη βασική εκπαίδευση και οι μαθητές διδάσκονται σε διαθεματικές ενότητες, η αντίληψη που πλανάται πάνω από το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα- με την ευλογία πάντα δασκάλων, υπουργείου και λοιπών εμπλεκομένων- είναι πως το παιδί θα μάθει καλύτερα, αν έχει να διαβάσει για την επόμενη μέρα πολλές ώρες, αν έχει πολλές φωτοτυπίες, αν έχει να γράψει άπειρες επαναλαμβανόμενες φορές τη χ λέξη ή το χ αριθμό, αν μάθει παπαγαλία το μάθημα της Ιστορίας. Πιστεύουμε, δηλαδή, πως η απουσία ελεύθερου χρόνου από τις πρώτες κιόλας τάξεις του Δημοτικού ισοδυναμεί με τη σχολική επιτυχία. Πιστεύουμε πως το παιχνίδι σταματά στο Δημοτικό, γιατί ξεκινάει το διάβασμα.
Ε, λοιπόν, όχι. Όλα τα παραπάνω συνηγορούν στο αντίθετο. Τα παιδιά χρειάζονται ποιότητα ζωής και ελεύθερο χρόνο στην καθημερινότητά τους από την αρχή ως το τέλος της σχολικής ζωής τους, πόσω μάλλον στο Δημοτικό. Οι γνωστικές δεξιότητες που αποκτούν πρέπει να έχουν βάθος και να δημιουργούν αγάπη για τη μάθηση ευρύτερα. Είναι δε αναγκαίο να συμπληρώνονται από τις πιο σημαντικές, τις κοινωνικές, οι οποίες ενδυναμώνονται μόνο όταν τα παιδιά μέσα από το παιχνίδι, μετουσιώνουν σε βίωμα τη σχολική γνώση και τη χρησιμοποιούν στην καθημερινή ζωή τους.
Το διάβασμα για την επόμενη μέρα μπορεί να μετατραπεί από αγγαρεία σε καθημερινές παιχνιδιάρικες αποστολές: τα μαθηματικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν στη μαγειρική, στα ψώνια, στις κατασκευές ή στις εργασίες του σπιτιού, ενώ τα παιδιά μπορούν να βοηθηθούν σ’ αυτά από ανάλογα τραγούδια ή σχετικά παιχνίδια. Η γλώσσα μπορεί να χρησιμοποιηθεί επίσης στα ψώνια, στη δημιουργία προσκλήσεων για ένα οικογενειακό γεύμα ή πάρτι ή στη σύνταξη οποιουδήποτε γραπτού κειμένου μέσα στο σπίτι. Από την άλλη, η ορθογραφία μπορεί να μετατραπεί από βαρετή δραστηριότητα σε παιχνίδι γραμμάτων και λέξεων με τη συνδρομή αυτοσχέδιων ή γνωστών επιτραπέζιων παιχνιδιών. Η λογοτεχνία μπορεί να βρει τη θέση της μέσα σ’ ένα σπίτι με την εβδομαδιαία ανάρτηση ενός ποιήματος σ’ έναν πίνακα που έχουν πρόσβαση όλοι ή με τη δημιουργία μιας μικρής αυτοσχέδιας παιδικής βιβλιοθήκης στο ύψος των παιδιών που ανανεώνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα ή ακόμη και την επίσκεψη στη δανειστική βιβλιοθήκη του δήμου ή της περιοχής μας. Η μελέτη περιβάλλοντος μπορεί να ενισχυθεί με μία βόλτα στο δάσος ή μ’ ένα πείραμα που φτάνει μέσα από το διαδίκτυο στο σπίτι μας.
Σ’ έναν κόσμο που συνεχώς μεταβάλλεται και δοκιμάζει τους ανθρώπους σε όλες τις πτυχές της ζωής τους, σ’ αυτό το όμορφο ταξίδι της σχολικής ζωής το μέλημά μας και ζητούμενο πρέπει να είναι η απόκτηση από τα παιδιά μας όχι μόνο γνωστικών δεξιοτήτων αλλά και κοινωνικών, κυρίως κοινωνικών.
Μέλημά μας πρέπει να είναι η γνώση του εαυτού, η ψυχική ενδυνάμωση και η ισχυρή προσωπικότητα. Ο στόχος πρέπει να είναι όχι η στείρα και κουραστική γνώση ή ο βαθμός αλλά η ουσία, δηλαδή η παροχή ερεθισμάτων στα παιδιά για να αναπτύξουν την κρίση και την ικανότητά τους να επιλύουν προβλήματα, ν’ ανακαλύπτουν τον κόσμο, τη γλώσσα, τη σκέψη, τα όρια, τον εαυτό τους.
Για να μάθουν ν’ αγαπούν να μαθαίνουν όλα όσα ούτε καν υποψιάζονταν ότι υπάρχουν.
