Με συμπάθεια
Για έναν ενήλικο ο φόβος του σκοταδιού συνήθως φαίνεται αστείος και παράλογος. Αλλά είναι πολύ σημαντικό να σκύβουμε με σεβασμό πάνω απ’ τους φόβους του παιδιού. Αν ξέρει ότι αντιλαμβάνεστε πως νιώθει άσχημα και δεν το υποτιμάτε ούτε το κοροϊδεύετε, πιο εύκολα θ’ αντιμετωπίσει τους φόβους του. Αντί να πείτε «Τι αηδίες είναι αυτές! Φοβάσαι το σκοτάδι, κοτζάμ παιδί!», είναι πολύ καλύτερο να πείτε «Ναι, καμιά φορά το σκοτάδι μπορεί να μας τρομάζει» ή «Ναι! κι εγώ, θυμάμαι, μια εποχή τρόμαζα στα σκοτεινά». Αφήστε το να σας μιλήσει για τους φόβους του, χωρίς να σχολιάζετε. Θα μπορέσετε να τους αντιμετωπίσετε μαζί καλύτερα.
Ας γίνει φως
Για ένα τρομοκρατημένο παιδί ένα μικρό γλυκό λαμπάκι δίνει ηρεμία και σιγουριά. Δίνει αρκετό φως, ώστε να διαγράφονται ρεαλιστικά τα οικεία αντικείμενα και τα παιχνίδια του. Στο σκοτάδι μπορεί να μεγεθύνονται, να κάνουν απειλητικές σκιές, και η φαντασία του νήπιου τις μετατρέπει εύκολα σε απειλητικά ή φρικιαστικά όντα. Το άπλετο φως διαλύει τις σκιές, αλλά δεν είναι το καλύτερο για να μπορέσει το παιδί να κοιμηθεί. Τα περισσότερα παιδιά, όταν φτάσουν τα πέντε ή έξι χρόνια, δεν χρειάζονται πια ημίφως για να κοιμηθούν. Έχουν σιγουρευτεί ότι δεν κρύβονται καλικάντζαροι πίσω από την ντουλάπα. Όμως δεν είναι λίγα τα παιδιά που νιώθουν πιο άνετα και μέχρι την εφηβεία με αναμμένο ένα φωτάκι το βράδυ. Ε, δεν έβλαψε κανέναν! Καταδυθείτε κι εσείς στις παιδικές σας αναμνήσεις. Πολύ θα σας βοηθήσει.
Ηρεμήστε το με τη δική σας ηρεμία
Κάπου κάπου κάθε φοβισμένο παιδί χρειάζεται να κρυφτεί σε μια αγκαλιά. Η προστασία της αγκαλιάς σε σωστές δόσεις κάνει τα παιδιά ατρόμητα. Η άποψη πως γίνονται αδύναμα, μαμμόθρεφτα, ήταν έμμονη ιδέα της προηγούμενης γενιάς και δεν στηρίζεται σε παρατηρήσεις. Όταν το μικρό σας φοβάται, καθησυχάστε το, χουχουλίστε το λίγο παραπάνω, δώστε κι ένα φιλάκι. Βγείτε απ’ το δωμάτιο αφήνοντας ανοιχτή την πόρτα και κάντε θορύβους να σας ακούει. Μπορεί να τραγουδάτε, να χτυπάτε μαρέγκα στο μίξερ, ή να μιλάτε στο τηλέφωνο. Δώστε του τη σιγουριά ότι δεν το εγκαταλείπετε. Μια και δεν είναι ορατή η παρουσία σας, ας είναι ακουστή.
Αν το παιδί περνά μια εποχή δύσκολη (πήγε στον παιδικό σταθμό, αλλάξατε άτομο που το φροντίζει, αποκτήσατε καινούργιο μωρό), μπορεί η ένταση της ημέρας να το οδηγήσει σε φόβους τη νύχτα. Προσπαθήστε να του αφιερώσετε περισσότερο χρόνο τη μέρα και να το βοηθήσετε να ξεπεράσει το πρόβλημά του. Υπάρχουν πολλές πιθανότητες να υποχωρήσουν και οι φόβοι της νύχτας.
Μην το κάνετε ζήτημα, όμως
Μην το αποπαίρνετε που φοβάται το σκοτάδι, αλλά μην ενισχύετε το φόβο του. Αν συζητάτε πολύ και αναλύετε τους φόβους του, μπορεί να τους παγιώσετε. Μπορεί το παιδί να πιστέψει τελικά ότι υπάρχει λόγος να ανησυχεί. Μπορεί να του καλοαρέσει να σας «έχει στο χέρι» με το πρόβλημα του νυχτερινού φόβου και να δει μια ευκαιρία να σας εκμεταλλευτεί: «Αν μου πεις κι άλλο παραμύθι, δεν θα φοβάμαι το σκοτάδι ύστερα». Ποιος θέλει να εγκαταλείψει μια συμπεριφορά που εξασφαλίζει χάδια και προνόμια! Καλό είναι να μη σχολιάζετε το φόβο του, αλλά όποτε μπορείτε να τονίζετε την ανδρεία του (όποτε αυτή εκδηλώνεται πραγματικά. Προσέξτε, μην επαινείτε ιδιότητες που δεν έχει, θα νιώσει ότι το κοροϊδεύετε).
