Τι λένε οι δάσκαλοι και οι καθηγητές
Συχνά, αρκετοί εκπαιδευτικοί συμβουλεύουν τους γονείς να μην παραλείψουν τις επαναλήψεις, για να «μη χάσει επαφή» το παιδί με τη μαθησιακή διαδικασία ή «για να καλύψει κενά».
Στον αντίποδα υπάρχουν εκπαιδευτικοί που υποστηρίζουν ότι η καλοκαιρινή μελέτη δε συγκρίνεται με τη μελέτη κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς και ότι η καλοκαιρινή παύση είναι ένα στάδιο της εκπαιδευτικής διαδικασίας, το οποίο κανένας γονέας δε θα πρέπει να ξεχνά. Τα παιδιά πρέπει να χαλαρώνουν και να αποτοξινώνονται από μία σχολική χρονιά που, συνήθως, είναι πιεστική.
Τι ισχύει στην πραγματικότητα;
Η αλήθεια είναι πως για τα παιδιά η καλοκαιρινή μελέτη δε στηρίζεται σε κάποια παιδαγωγική θεωρία ή μελέτη. Ωστόσο, αρκετές μελέτες έχουν γίνει όσον αφορά στο διάβασμα εξωσχολικών βιβλίων το καλοκαίρι.
Για να εμπεδωθεί η νέα γνώση στο μυαλό ενός παιδιού, είναι απαραίτητο ο μαθητής να συμμετέχει στη διαδικασία της μάθησης ενεργά και ποικιλοτρόπως: γνωστικά, συμπεριφορικά, βιωματικά και φυσικά πρέπει να υπάρχει κι ένα εσωτερικό κίνητρο για να γίνει αβίαστα αυτή η διαδικασία. Επίσης, χρειάζεται η παρακίνηση του δασκάλου αλλά και των συμμαθητών. Τέλος, το να επωμιστεί ένα παιδί, κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, έναν όγκο συστηματικής δουλειάς, δεν είναι τόσο απλό όσο ακούγεται.
Οι διακοπές και η παύση από τους εννέα εντατικούς μήνες εκπαίδευσης αποτελούν απαραίτητο στάδιο, ώστε ο εγκέφαλος να συνδέσει τις πληροφορίες εκείνες, ώστε να περάσουν στη μακροπρόθεσμη μνήμη και να γίνουν οι απαραίτητες συνδέσεις. Σε αυτή τη διαδικασία, μπορεί να συμβάλει αποτελεσματικά η βιωματική μάθηση που προσφέρεται το καλοκαίρι, με σκοπό όσα διδάχθηκαν μία ολόκληρη χρονιά να αποκρυσταλλωθούν και να εφαρμοσθούν με πρακτικό τρόπο στην καθημερινότητα. Με τη βιωματική μάθηση εννοούμε την έκθεση του παιδιού στην καθημερινή ζωή και την εξάσκησή του στους τομείς στους οποίους χρειάζεται ενίσχυση. Παραδείγματος χάρη:
- Εάν θέλουμε να ενισχύσουμε την ανάγνωση και την εκφραστική του ικανότητα, προτρέπουμε τα παιδιά να διαβάσουν λογοτεχνικά βιβλία και να δουν ταινίες με υπότιτλους. Κατόπιν, πρέπει να συζητούμε μαζί τους όσα είδαν ή διάβασαν.
- Ζητάμε από τα παιδιά να μας περιγράψουν γραπτά αγαπημένες τους ταινίες ή σειρές ή να φτιάξουν τα δικά τους κόμικς. Ελέγχουμε, έτσι, την ορθογραφική ικανότητα του παιδιού.
- Εάν θέλουμε να γίνει εξάσκηση στις ξένες γλώσσες, επιλέγουμε αντίστοιχες σειρές ή τραγούδια που αρέσουν στο παιδί χωρίς υπότιτλους. Τα παιδιά έχουν την ικανότητα να αφομοιώνουν πολύ πιο γρήγορα μέσω μουσικής υπόκρουσης.
- Το καλοκαίρι είναι μία καλή ευκαιρία, ώστε τα παιδιά να μάθουν να διαχειρίζονται τα χρήματά τους και να είναι ικανά να εξασκούνται στις μαθηματικές πράξεις ψωνίζοντας.
- Μία βόλτα στη φύση είναι η καλύτερη ιδέα για να εφαρμόσει όλες τις θεωρίες και τα πειράματα που διδάχθηκε το παιδί μέσα στη χρονιά. Μία βόλτα στο δάσος, στη θάλασσα, σε ένα βουνό δίνει το κατάλληλο έναυσμα, ώστε το παιδί να θυμηθεί αρκετά από τους νόμους της Φυσικής, να πειραματιστεί και να επαναφέρει στη μνήμη του τις πληροφορίες που έλαβε κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς.
Γιατί να επιλέξω ένα εξωσχολικό βιβλίο για διάβασμα στις διακοπές
Κάτι που είναι εφικτό κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών διακοπών, είναι να οργανώσουμε μαζί με το παιδί ένα πρόγραμμα ανάγνωσης εξωσχολικών βιβλίων . Τα εξωσχολικά βιβλία, τα κόμικς, οι ιστορίες μυστηρίου, τα λογοτεχνικά βιβλία είναι ευχάριστα για τα παιδιά και τα οφέλή τους είναι πολλαπλά. Μελέτες έχουν δείξει πως το εξωσχολικό διάβασμα ενισχύει αποτελεσματικά τις αναγνωστικές δεξιότητες: φωνολογική ικανότητα, ευχέρεια λόγου, κατανόηση, λεξιλόγιο. Βελτιώνει, επίσης, την αυτοεκτίμηση του παιδιού, ενισχύει την κατανόηση εννοιών και τις δεξιότητες μνήμης. Ακριβώς όπως η άσκηση, κρατά τους μύες του εγκεφάλου σε φόρμα. Παρατηρείται, επίσης, μεγαλύτερη πρόοδος στη χρήση του λεξιλογίου και στην ορθογραφία. Παιδιά που διαβάζουν βιβλία αποκτούν καλύτερα εκφραστικά μέσα στον γραπτό και προφορικό λόγο.
Ας μην ξεχνάμε, ωστόσο, ότι το καλοκαίρι οι προτεραιότητες είναι άλλες για ένα παιδί. Αφήστε τα παιδιά να παίξουν με την ψυχή τους μέχρι να βαρεθούν. Όπως αναφέρει και ο ψυχαναλυτής Adam Phillips "... η ικανότητα του να βαριέται ένα παιδί αποτελεί στάδιο της ανάπτυξής του και η πλήξη αποτελεί μία ευκαιρία, ώστε να συλλογιστεί τη ζωή που ανοίγεται μπροστά του...Τα παιδιά πρέπει να βαριούνται με σκοπό να παρακινούν τον εαυτό τους για να κάνουν πράγματα. Η πλήξη είναι ένας τρόπος ώστε να νιώσουν τα παιδιά αυτάρκη..".
Ειδικά το φετινό καλοκαίρι επενδύστε και στις κοινωνικές συναναστροφές με στόχο την ενίσχυση των κοινωνικών τους δεξιοτήτων, μιας και το μεγαλύτερο έλλειμα που άφησε ο κοινωνικός αποκλεισμός των δύο προηγούμενων χρόνων, ήταν η δυσκολία διαχείρισης των κοινωνικών συναναστροφών των παιδιών με τους συνομηλίκους και κατ’ επέκταση η δυσκολία διαχείρισης και των συναισθημάτων των ίδιων των παιδιών. Ας είναι το φετινό καλοκαίρι ευκαιρία να δημιουργηθούν όσο το δυνατόν περισσότερες όμορφες αναμνήσεις στα παιδιά μακριά από πιέσεις.
H Αλέξια Λέττη είναι Παιδαγωγός, απόφοιτη του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, με μεταπτυχιακό στην Ειδική Αγωγή της Εκπαίδευσης από το Πανεπιστήμιο της Λευκωσίας. Έχει λάβει μετεκπαίδευση στη Σχολική Ψυχολογία από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου και τα τελευταία 10 χρόνια εξασκεί ενεργά τον ρόλο της ως εκπαιδευτικός στην ιδιωτική εκπαίδευση. Όραμά της είναι η διαπαιδαγώγηση παιδιών με ψυχική ανθεκτικότητα, βαθιά πίστη στις δυνάμεις τους, έτοιμα να κάνουν τα δικά τους σταθερά βήματα στην ενήλικη ζωή.
