14 Οκτωβρίου 2019
Η αγκαλιά του παππού και της γιαγιάς είναι το πιο ασφαλές καταφύγιο των παιδιών. Και υπάρχει λόγος.
«Του παιδιού μου το παιδί δυο φορές παιδί μου», λέει ο λαός και έχει δίκιο. Η σχέση των παππούδων με τα εγγόνια τους είναι «ανώδυνη», χωρίς τα αγκάθια εκείνης που είχαν σαν νέοι γονείς με τα δικά τους παιδιά. Απαλλαγμένοι από τα περίσσια «πρέπει», τις μεγάλες προσδοκίες και το άγχος της καθημερινότητας οι παππούδες και οι γιαγιάδες αλληλεπιδρούν εξαιρετικά με τα εγγόνια τους. Οι εντάσεις είναι περιορισμένες, μιας και τις ευθύνες τις επωμίζονται οι γονείς των παιδιών και ο χρόνος για παιγνίδι και συζητήσεις είναι άπλετος. (Συνήθως οι παππούδες και οι γιαγιάδες είναι συνταξιούχοι ή, ακόμη κι αν βρίσκονται στον επαγγελματικό στίβο, δεν κυνηγούν με κάθε τίμημα την καριέρα τους όπως άλλοτε).
«Θα μου πεις μια ιστορία;»
Οι παππούδες και οι γιαγιάδες φαντάζουν σοφοί στα μάτια των εγγονιών τους. Και κατά μία έννοια είναι, έχοντας βιώσει ποικίλες καταστάσεις, που αφορούν είτε την ιδιωτική τους ζωή είτε την ίδια την κοινωνία που ζουν. Από προσωπικές νίκες και ήττες μέχρι σημαντικά πολιτικά γεγονότα έχουν πολλά να αφηγηθούν και να διδάξουν στα μικρά ή μεγαλύτερα παιδιά μεταφέροντας έτσι πολιτισμικά στοιχεία του τόπου τους στις επόμενες γενιές.
Τα παιδιά, ακόμη και οι έφηβοι που δυσανασχετούν με τους «μεγάλους», συναναστρεφόμενα τους παππούδες και περνώντας ποιοτικό χρόνο μαζί τους έρχονται σε επαφή με τις ρίζες τους, γεγονός που τους προσφέρει το αίσθημα της ασφάλειας. Σε περιπτώσεις, μάλιστα, που τα παιδιά ζουν δύσκολες οικογενειακές καταστάσεις ή απώλειες η αγκαλιά του παππού και της γιαγιάς είναι το καταφύγιο, το δίχτυ ασφαλείας των παιδιών.
Συνήθως, οι παππούδες είναι περισσότερο ανεκτικοί και συμβουλευτικοί και λιγότερο τιμωρητικοί από τους γονείς. Δεν βιάζονται, δεν απαιτούν, δεν εκβιάζουν και δεν κληροδοτούν με το ζόρι τις δικές τους ανεκπλήρωτες επιθυμίες στα παιδιά τους. Και αν και έξω από τον πυρήνα της οικογένειας παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της ενήλικης ζωής του ατόμου, με την προϋπόθεση βέβαια το άτομο αυτό να έχει συναισθηματική εγγύτητα με τον παππού και τη γιαγιά και τακτική επαφή μαζί τους.
Με δύναμη από τα εγγόνια
Κάθε γονιός έχει κάνει λάθη στην ανατροφή του παιδιού του, για τα οποία έχει μετανιώσει και έχει σκεφτεί: «Αν γυρνούσε ο χρόνος πίσω…» Τα εγγόνια προσφέρουν αυτή τη δεύτερη ευκαιρία στους άλλοτε γονείς και πλέον παππούδες και γιαγιάδες, οι οποίοι συμμετέχουν στην ανατροφή των εγγονιών τους πιο συνειδητά απ’ ό,τι συμμετείχαν στο μεγάλωμα των δικών τους παιδιών.
Στον σύγχρονο μάλιστα τρόπο ζωής όπου και οι δύο γονείς είναι σκληρά εργαζόμενοι και διαρκώς κουρασμένοι, οι παππούδες αρπάζουν την ευκαιρία να συνδεθούν ακόμη περισσότερο με τα εγγόνια τους φροντίζοντάς τα ακόμη και καθημερινά. Με αυτόν τον τρόπο δηλώνουν το «παρών», που ενδεχομένως δεν είχαν δηλώσει ως γονείς, όχι μόνο λόγω των δύσκολων συνθηκών ζωής αλλά και της ίδιας της νοοτροπίας που ήθελε, ειδικά τους πατεράδες, να διατηρούν μία απόσταση «ασφαλείας» από τα παιδιά τους.
Ξαναζούν λοιπόν ως γονείς αλλά με λιγότερες «κατσάδες» και αγωνίες και περισσότερες χαρές. Η επαφή με τη νέα γενιά τους ξανανιώνει και τους βοηθά να δραπετεύσουν από τα καταθλιπτικά συναισθήματα που συχνά συνοδεύουν την τρίτη ηλικία. Και παρότι δύσκολα επικοινωνούν ειδικά με τους έφηβους λόγω χάσματος των γενεών προτάσσουν το συναίσθημα και τελικά κερδίζουν την αγάπη και τον σεβασμό των εγγονιών τους.
Τα όρια ασφαλείας
Η σχέση του παππού και της γιαγιάς με το εγγόνι του είναι μοναδική και ευεργετική και για τους δύο. Στους πρεσβύτερους επουλώνει πληγές στους νεότερους δίνει συναισθηματικά εφόδια για το μέλλον. Ένα παιδί που έχει μεγαλώσει με αγάπη και κατανόηση, θα επιλέξει και να ζήσει σαν ενήλικας με αγάπη και κατανόηση.
Από την άλλη υπάρχουν όρια ασφαλείας και «κανόνες» που διέπουν αυτή τη σχέση για να λειτουργήσει προς όφελος όλων:
- Όσον αφορά μικρότερα παιδιά οι παππούδες και οι γιαγιάδες πρέπει να τηρούν την καθορισμένη από τους γονείς ρουτίνα που αφορά στο φαγητό, στον ύπνο και τη μελέτη.
- Οι γονείς πρέπει να σέβονται την ιδιαιτερότητα της σχέσης των παιδιών τους με τους παππούδες και να «επιτρέπουν» μικρές και ανώδυνες ατασθαλίες. Ένα γλυκό ή μισή ώρα παραπάνω τηλεόραση γλυκαίνουν τη σχέση χωρίς να κλονίζουν την υγεία ή τον ψυχισμό του παιδιού. (Όλοι θυμόμαστε τους παππούδες μας γι αυτές τις μικρές δόσεις ελευθερίας)
- Οι παππούδες και οι γιαγιάδες δεν πρέπει να επικρίνουν ποτέ τη συμπεριφορά των γονιών, ούτε να παίρνουν το μέρος του ενός ή του άλλου γονέα στις μεταξύ τους διενέξεις.
- Οι γονείς πρέπει να είναι όσο πιο ξεκάθαροι γίνεται όσον αφορά στη βοήθεια που ζητούν από τους παππούδες ώστε να διακρίνονται οι ρόλοι και να μην υπάρχουν παρεξηγήσεις και τριβές μεταξύ τους.
- Σε περιπτώσεις κακής συμπεριφοράς του παιδιού να ενημερώνουν τους γονείς και να παίρνουν οδηγίες από εκείνους. Η διαπαιδαγώγηση του παιδιού αφορά αποκλειστικά τους γονείς.
Με τη συνεργασία της Κατερίνας Καλλιακούδη
Ψυχολόγο- Οικογενειακή Θεραπεύτρια
