8 Ιανουαρίου 2014
Η εγκυμοσύνη είναι μια περίοδος, την οποία χαρακτηρίζει η λέξη αλλαγή και, συνήθως, μια αλλαγή όσο επιθυμητή και αν είναι, ασκεί αξιοσημείωτη επίδραση στην ψυχολογία της γυναίκας.
Η κυοφορία, που αποτελεί το μεταβατικό στάδιο, και η επερχόμενη άφιξη του βρέφους καθεαυτή, είναι μια από τις σημαντικότερες αλλαγές στη ζωή της μέλλουσας μητέρας, ικανή να προκαλέσει πολλές ψυχολογικές μεταβολές. Όταν δε είναι η πρώτη φορά, τείνει να γίνεται πιο δύσκολη, αφού ενέχει και την αίσθηση του αγνώστου.
Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ενδεικτικά, επηρεάζονται το σώμα και οι ορμονικές λειτουργίες του, ο συνήθης τρόπος ζωής και σκέψης, οι ανάγκες και οι αντοχές. Ως συνέπεια των παραπάνω, εγείρονται ποικίλα και αντικρουόμενα συναισθήματα, όπως χαρά, ενθουσιασμός, φόβος, άγχος και θλίψη.
Αναλυτικότερα, ως έγκυος, αρχικά καλείστε να διακόψετε βλαβερές συνήθειες ή να μετριάσετε άλλες, ενώ όσο προχωράει η εγκυμοσύνη θα δυσκολεύεστε να συνεχίσετε κάποιες δραστηριότητες, λόγω της αλλαγής του σώματος σας ή λόγω μιας εγκυμοσύνης υψηλού κινδύνου. Επίσης, η αύξηση του βάρους μπορεί να προκαλέσει ένα πλήγμα στην αυτοεικόνα και στην αυτοπεποίθησής σας. Όλα αυτά, αποτελούν μια πρόκληση και απαιτούν τη δημιουργική προσαρμογή σας στις νέες καταστάσεις.
Οι ορμονικές αλλαγές, μεταξύ άλλων, προκαλούν συναισθηματική αστάθεια, μεγέθυνση των συναισθημάτων και κόπωση. Οι μεταβολές της διάθεσης είναι εντονότερες κατά το πρώτο τρίμηνο και ιδιαίτερα σε όσες έχουν προδιάθεση. Ως εκ τούτου, στιγμές μεγάλης ηρεμίας θα εναλλάσσονται με άλλες έντονου εκνευρισμού, ευερεθιστότητας και παραλογισμού, ενώ καταστάσεις που άλλοτε δε σας επηρέαζαν, τώρα θα σας προκαλούν έντονη συγκίνηση.
Είναι απολύτως φυσιολογικό και ιδιαίτερα μέχρι τον 3ο-4ο μήνα, να έχετε την αίσθηση του μη πραγματικού της εγκυμοσύνης.
Επίσης, φυσιολογικά είναι και τα συναισθήματα αμφιθυμίας (μη σταθερής ψυχολογικής διάθεσης), ακόμα και όταν είναι προγραμματισμένη, καθώς και οι ενδοιασμοί για τον αν θα μπορέσετε να ανταποκριθείτε σε όσα χρειάζεται να κάνετε. Όμως, όσο προχωράει η κύηση θα αρχίσετε να εξοικειώνεστε με την ιδέα και να ονειροπολείτε ή να φαντασιώνεστε το μέλλον και το μωρό που έρχεται. Επίσης, σταδιακά θα νιώθετε αφηρημένη και θα δυσκολεύεστε να συγκεντρωθείτε ή να συγκροτήσετε τη σκέψης σας. Τέλος, όσο θα πλησιάζει η μέρα του τοκετού θα αρχίσετε να νιώθετε ίσως πιο έντονα συναισθήματα όπως φόβο, υπερδιέγερση, ανησυχία, ανυπομονησία και ενθουσιασμό.
Δυστυχώς, επικρατούν πολλά στερεότυπα αναφορικά με τις εγκύους και το πως «πρέπει» να είναι, τι «πρέπει» να κάνουν ή να νιώθουν. Στερεότυπα που δε βοηθούν, αλλά αντιθέτως επιβαρύνουν, αφού δημιουργούν απαιτήσεις, οδηγώντας έτσι στην αυτοκριτική, στην ενοχή και στην απομόνωση. Είναι χρήσιμο λοιπόν να θυμάστε, ότι δεν υπάρχει σωστός ή τέλειος τρόπος. Χρειάζεται να εμπιστευθείτε αυτά που βιώνετε, ενώ επίσης όσο περισσότερο ενημερωμένη είστε σχετικά με τις φυσιολογικές αλλαγές που θα βιώσετε σε σωματικό και σε ψυχολογικό επίπεδο, τόσο πιο πιθανό είναι να νιώσετε περισσότερο ασφαλείς και ικανές να τις διαχειριστείτε. Επιπλέον, είναι πολύ βοηθητικό να αναζητήσετε και να καλλιεργήσετε τις πηγές στήριξής σας, όπως ένα γιατρό και μια μαία τους οποίους να εμπιστεύεστε και να έχετε καλή επικοινωνία, φίλους πρόθυμους να ακούσουν, ομάδες στήριξης κ.λπ. Τέλος, εκτός και αν έχετε άλλες οδηγίες, η κατάλληλη σωματική άσκηση μπορεί να σας προσφέρει ευεξία και καλή διάθεση, τονώνοντας επίσης την αυτοπεποίθησής σας.
Καθοριστικό ρόλο για την ψυχολογία σας έχει και η στάση του συντρόφου σας και η ποιότητα της σχέσης σας. Ενδεχομένως να νιώσετε ότι στέκεται κάπως αμήχανα, ότι είναι αποστασιοποιημένος ή υπερβολικά αγχωμένος. Επίσης ενδέχεται, συνήθως λόγω φόβου, να μην ανταποκρίνεται στις σεξουαλικές σας επιθυμίες, με αποτέλεσμα να νιώθετε μη επιθυμητές. Όλα αυτά είναι φυσιολογικά και χρειάζεται ανοιχτή επικοινωνία και χρόνος, ώστε να διαμορφωθούν νέες ισορροπίες στη σχέση σας.
Σε περιπτώσεις όπου νιώθετε ότι δε μπορείτε να χειριστείτε τις ψυχολογικές επιπτώσεις είτε αυτές σας γίνονται ανυπόφορες, όπως στο ενδεχόμενο μιας κατάθλιψης, είναι πολύ σημαντικό να απευθυνθείτε σε έναν ειδικό (σύμβουλο, ψυχολόγο). Όταν δηλαδή η θλίψη μοιάζει να υπερισχύει (για περισσότερο από 2-3 εβδομάδες), συνοδευόμενη από μια αίσθηση κενού και έντονης παρατεταμένης κόπωσης, όταν ο ύπνος και οι διατροφικές συνήθειες διαταράσσονται σε υπερβολικό βαθμό (είτε με αύξηση, είτε με μείωση), όταν νιώθετε απαθείς, έχετε απώλεια ενδιαφέροντος και αδυναμία να απολαύσετε δραστηριότητες που προηγουμένως σας γέμιζαν ή κάνετε αυτοκαταστροφικές σκέψεις. Το ίδιο ισχύει και σε περιπτώσεις παρατεταμένου άγχους και στις κρίσεις πανικού (συναισθήματα έντονου φόβου, σωματικά συμπτώματα όπως ταχυκαρδία, εφίδρωση, ζαλάδα κ.λπ).
Καταλήγοντας, το πιο σημαντικό είναι να εμπιστεύεστε τα συναισθήματά σας, να μην τα κρίνετε και να μην τα αγνοείτε. Επικοινωνήστε αυτό που νιώθετε ελεύθερα και ζητήστε από τον περίγυρό σας αυτό που έχετε ανάγκη. Εξίσου σημαντικό είναι να μιλάτε και για αυτά που δε σας βοηθούν, θέτοντας τα όρια σας στις εξωτερικές παρεμβάσεις, τόσο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης όσο και αργότερα κατά την ανατροφή του παιδιού.
