Τι κάνουμε όταν οι φίλοι του παιδιού μας δεν περνούν τις «εξετάσεις» αξιολόγησης; Τους κόβουμε;
Οι «κακές παρέες» είναι ο εφιάλτης κάθε γονιού, που απαιτεί να ελέγχει απόλυτα τις συναναστροφές του παιδιού του. Τι σημαίνει όμως «κακή παρέα»; Η συναναστροφή με οποιοδήποτε παιδί που για κάποιο λόγο δεν μας αρέσει και το θεωρούμε υπεύθυνο για «κακή επιρροή», όπως χαρακτηριστικά έλεγαν οι παλιές γενιές γονέων.
Στο δημοτικό οι γονείς συνήθως δεν συμπαθούν τα παιδιά που είναι πολύ ζωηρά, λένε ψέματα, αυθαδιάζουν, δεν διαβάζουν, λένε άσχημες λέξεις και ενίοτε χτυπούν. Ή δεν κάνουν τίποτε απ’ όλα αυτά –και τίποτα γενικώς. Δεν έχουν ενδιαφέροντα και δεν ασχολούνται με τίποτε άλλο παρά μόνο με τα ηλεκτρονικά παιγνίδια, που οι γονείς τους φροντίζουν να τους κάνουν δώρο με κάθε αφορμή. Αυτά τα παιδιά είναι ο φόβος και ο τρόμος των ελεγκτικών γονιών, οι οποίοι αναζητούν τρόπους να τα εξοστρακίσουν από τον κοινωνικό περίγυρο των παιδιών τους.
Το μεγάλο ψέμα: «οι γονείς ελέγχουν τα πάντα»
Το πέρασμα από την προσχολική στη σχολική ηλικία αφήνει τους γονείς μετέωρους. Από εκεί που όριζαν την κάθε κίνηση των παιδιών τους, βρίσκονται ξαφνικά θεατές των πρώτων κινήσεων ανεξαρτησίας τους. Οι «κολλητοί» φίλοι και φίλες από το σχολικό πλέον περιβάλλον αποδεικνύουν ότι έχει γίνει το πρώτο βήμα αυτενέργειας. Επιλέγονται από το ίδιο το παιδί το οποίο αν δεν έχει ισχυρή προσωπικότητα, θα βαδίζει ενίοτε στα χνάρια των φίλων του. Γιατί όμως οι φίλοι γίνονται τόσο σημαντικοί;
Σύμφωνα με την εξελικτική ψυχολογία, τον κλάδο της επιστήμης που μελετά τη δια βίου εξέλιξη του ατόμου παρακολουθώντας όλα τα στάδια της ζωής του, το παιδί του δημοτικού σχολείου παύει να είναι εγωκεντρικό και αποζητά να ενταχθεί στο κοινωνικό σύνολο. Να αποκτήσει, δηλαδή φίλους και παρέες και να είναι αποδεκτό από αυτούς. Κατά κάποιον τρόπο γυρίζει την πλάτη του στους γονείς και αναζητά την χαρά και τη συναναστροφή σε συνομήλικούς του.
Τι γίνεται όμως όταν ο γονιός δεν εγκρίνει τους κολλητούς του παιδιού του; Προσγειώνεται στην πραγματικότητα και την αποδέχεται ή προσπαθεί να την αλλάξει;
Η φιλία και η πίστη είναι σαν το καρφί. Όσο πιο πολύ το χτυπάς, τόσο πιο βαθιά μπαίνει.
Αν δηλαδή ο γονέας αρχίζει να κατηγορεί τον φίλο ή τη φίλη του παιδιού του, ακόμη κι αν έχει επιχειρήματα το μόνο που θα καταφέρει, είναι να μη μάθει ποτέ ξανά τίποτα για τις σχέσεις του παιδιού του. Απαιτείται λοιπόν καταρχήν ψυχραιμία και επαναπροσδιορισμός του προβλήματος.
Ποιο είναι το ζήτημα; Και ποιος ο φόβος του γονιού; Αν έχουμε δώσει καλή ανατροφή στα παιδιά μας διδάσκοντάς τους κυρίως με τη συμπεριφορά μας το σωστό και το λάθος γιατί φοβόμαστε ότι έχουν επιλέξει το λάθος; Μήπως υποτιμούμε τελικά τα ίδια μας τα παιδιά; Μήπως υπερβάλλουμε στην αξιολόγηση των φίλων τους; Στο κάτω-κάτω της γραφής είναι κι αυτά μικρά παιδιά με λάθη, υπερβολές και παρορμητικές συμπεριφορές.
Το σχέδιο δράσης (η αδράνειας)
Πριν δράσετε, μείνετε για λίγο αδρανείς. Αφουγκραστείτε το παιδί σας. Ποιες είναι οι ανάγκες του καθώς μεγαλώνει; Μήπως δεν νιώθει αρεστός στον περίγυρό του και αποζητά να ανήκει σε μία παρέα «γοητευτική» και δημοφιλή; Τι τον οδηγεί σε επιζήμιες –κατά τη γνώμη σας- συναναστροφές;
Εάν απαντήσετε σε αυτά τα ερωτήματα κάντε μία προβολή του παιδιού σας στο μέλλον. Πιστεύετε ότι μπορείτε να ελέγξετε τότε τις παρέες του ή να μειώσετε τους κολλητούς του στα μάτια του; Η ανάπτυξη ενός παιδιού είναι μονόδρομος με βήματα που γίνονται μόνο προς τα εμπρός. Ένα παιδί που κατακτά σταδιακά την ανεξαρτησία και την αυτενέργεια δεν θα επιστρέψει στην νηπιακή ηλικία όταν βασιλιάδες και αρχηγοί ήταν οι γονείς του. Θα πειραματιστεί, ενδεχομένως θα «μπλέξει» πρόσκαιρα με κακές παρέες αλλά εάν η προσωπικότητά του έχει θεμελιωθεί γερά από το σπίτι του θα επιστρέψει στις ηθικές του αξίες και αρχές.
Αυτό λοιπόν που έχουμε να κάνουμε είναι να διατηρήσουμε τις δικές μας αρχές και αξίες. Αν θεωρούμε υπέρτατη αξία την ειλικρίνεια δεν έχουμε παρά να μιλήσουμε ειλικρινά και ανοιχτά στο παιδί μας. Μπορούμε να του πούμε ότι δεν μας αρέσουν κάποιες συμπεριφορές των φίλων του και να παρουσιάσουμε τα επιχειρήματά μας, όχι όμως τα συναισθήματά μας. Δεν βοηθά να κατηγορούμε διαρκώς τους φίλους τους ή να λέμε στο παιδί μας: «Αντιπαθώ τον Γιώργο» ή «με εκνευρίζει ο Χρήστος». Είναι προτιμότερο να σχολιάζουμε συμπεριφορές παρά τα πρόσωπα.
Εάν όμως δούμε ότι οι φίλοι «βασανίζουν» κατά καιρούς τα παιδιά μας, απομονώνοντάς τα ή κατηγορώντας τα σε άλλα παιδιά, τότε πρέπει να πάρουμε άμεσα θέση τονίζοντας στο παιδί μας ότι τέτοιες συμπεριφορές δεν είναι αποδεκτές από φίλους. Εξηγώντας με παραδείγματα τι είναι και τι δεν είναι φιλία. Με αυτό τον τρόπο δείχνουμε στο παιδί μας ότι ενδιαφερόμαστε για τη δική του συναισθηματική κατάσταση και δεν το κατηγορούμε για τις επιλογές του. Παράλληλα το παρακινούμε να χρησιμοποιεί την κρίση του και να επιλέγει τις παρέες του έτσι ώστε οι φίλοι να του προσφέρουν χαρά και να προχωρούν μαζί και αλληλοστηριζόμενοι προς το μέλλον.
