13 Ιανουαρίου 2014
Υπάρχει διάχυτη η εντύπωση ότι τα παιδιά μας σήμερα στην Ελλάδα είναι ψηλότερα, αλλά και ομορφότερα, απ’ ό,τι τα περασμένα χρόνια.
Όμως αυτό το γεγονός σε μερικούς γονείς προκαλεί ένα επιπλέον άγχος. Είναι οι γονείς των παιδιών που δεν είναι ψηλά και οι οποίοι ανησυχούν μήπως το παιδί τους έχει κάποιο πρόβλημα, γι’ αυτό δεν ψηλώνει όπως οι φίλοι του.
Εάν θεωρήσουμε ως δεδομένο ότι τα σημερινά Ελληνόπουλα είναι ψηλότερα, ένα επιπλέον ερώτημα που τίθεται είναι εάν το ψηλότερο ανάστημα στην παιδική ηλικία διατηρείται και στην ενήλικο ζωή.
Παράγοντες που επηρεάζουν την αύξηση του σώματος
Αρχικά, ας δούμε ποιοι είναι οι κύριοι παράγοντες που επηρεάζουν την αύξηση του σώματος. Στη βρεφική ηλικία το σημαντικότερο ρόλο στην αύξηση τον έχει η διατροφή, στην παιδική ηλικία αυτόν το ρόλο τον έχει η αυξητική ορμόνη και στην εφηβεία η αυξητική ορμόνη σε συνεργασία με τις ορμόνες του φύλου, δηλαδή τα οιστρογόνα για τα κορίτσια και η τεστοστερόνη για τα αγόρια.
Όμως, προϋπόθεση για την απρόσκοπτη λειτουργία αυτών των παραγόντων είναι η καλή γενική υγεία του παιδιού. Εάν το παιδί έχει την ατυχία να ασθενήσει από σχεδόν οποιοδήποτε σοβαρό χρόνιο νόσημα, η ανάπτυξη του παιδιού επιβραδύνεται. Αυτό το κάνει ο οργανισμός σε μια προσπάθεια να μην καταναλώσει ενέργεια για μια διεργασία, όπως η αύξηση του σώματος, που δεν είναι απαραίτητη για την επιβίωσή του. Εξάλλου, όταν το χρόνιο νόσημα γιατρευτεί, το παιδί παρουσιάζει επιτάχυνση της αύξησης επειδή ο οργανισμός προσπαθεί να κερδίσει το χαμένο έδαφος. Και φυσικά σημαντικό ρόλο στο ύψος του παιδιού έχουν τα γονίδια, δηλαδή η κληρονομικότητα.
Έτσι λοιπόν, επειδή στις μέρες μας τα βρέφη και τα νήπια τρέφονται καλύτερα και οι λοιμώξεις τους αντιμετωπίζονται σωστά και γρήγορα, μπορούν και γίνονται ψηλότερα σε σύγκριση με τα παιδιά των περασμένων δεκαετιών. Επιπλέον, η παχυσαρκία, ιδίως όταν αναπτύσσεται νωρίς από τη βρεφική και νηπιακή ηλικία, δίνει παραπάνω ύψος στο παιδί. Όμως, μη νομίσει κανείς ότι το παχύσαρκο παιδί θα γίνει και ψηλός ενήλικος. Στα παχύσαρκα παιδιά η ηλικία των οστών τους είναι μεγαλύτερη από την πραγματική. Για παράδειγμα, ένα παχύσαρκο παιδί 6 χρόνων μπορεί να έχει οστική ηλικία 7 χρόνων ή και μεγαλύτερη. Έτσι, ενώ θα είναι ψηλό για την πραγματική του ηλικία, το ύψος του θα είναι μέτριο σύμφωνα με την ηλικία των οστών του. Και το χειρότερο, έχει μεγάλη πιθανότητα να παραμείνει παχύσαρκος ως ενήλικος και να παρουσιάσει τα γνωστά προβλήματα υγείας των παχύσαρκων, όπως σακχαρώδη διαβήτη, υπέρταση, εγκεφαλικό, έμφραγμα μυοκαρδίου.
Το ψηλότερο ανάστημα στην παιδική ηλικία διατηρείται και στην ενήλικο ζωή;
Αφού λοιπόν είδαμε ότι στην εποχή μας υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες για την αύξηση των παιδιών, ερχόμαστε στο ερώτημα εάν το ψηλότερο ανάστημα στην παιδική ηλικία διατηρείται και στην ενήλικο ζωή.
Για να διερευνήσουμε την τάση για ψηλότερο σωματικό ύψος σε νεαρούς άνδρες, μελετήσαμε το ύψος νεοσυλλέκτων που προέρχονταν από όλες τις περιοχές της χώρας. Βρήκαμε ότι σήμερα το ύψος των ανδρών είναι 178 εκατοστά, το 1990 σε ανάλογες μελέτες το ύψος ήταν περί τα 176 εκατοστά, ενώ το 1968 ήταν μόνο 168 εκατοστά. Τα στοιχεία αυτά δείχνουν ότι από το 1969 έως το 1990 το ύψος των ανδρών αυξήθηκε με ρυθμό περίπου 3,5 εκ. τη δεκαετία, ενώ από το 1990 έως το 2007 ο ρυθμός της αύξησης παρουσίασε επιβράδυνση και ήταν 1,5 εκατοστά ανά δεκαετία. Έτσι λοιπόν φαίνεται ότι στην Ελλάδα δεν έχει σταματήσει η τάση του πληθυσμού για ψηλότερο ανάστημα ή, αλλιώς, ο Έλληνας δεν έχει εξαντλήσει το γενετικό αυξητικό δυναμικό του.
Συνοψίζοντας, τα σημερινά Ελληνόπουλα είναι ψηλότερα απ’ ό,τι τα προηγούμενα χρόνια, τόσο κατά την παιδική ηλικία όσο και ως ενήλικοι. Αυτό οφείλεται στις καλύτερες συνθήκες διαβίωσης, διατροφής και υγιεινής. Η αυξητική τάση του πληθυσμού, παρά το ότι ελαττώνεται σταδιακά, φαίνεται ότι δεν έχει τελειώσει ακόμη. Έτσι αναμένεται ο Έλληνας να ψηλώσει ακόμη περισσότερο. Όμως η ζωή χαρακτηρίζεται από ποικιλομορφία. Πάντοτε θα υπάρχουν ψηλοί και κοντοί άνθρωποι εξίσου υγιείς και όμορφοι μέσα στη διαφορετικότητά τους. Όταν αυξάνει ο μέσος όρος του ύψους του πληθυσμού, σημαίνει ότι οι κοντοί γίνονται ψηλότεροι, αλλά και οι ψηλοί γίνονται ακόμα ψηλότεροι, έτσι η διαφορά ύψους μεταξύ των ανθρώπων διατηρείται.
Η βελτίωση του ύψους του πληθυσμού αντικατοπτρίζει τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσής του. Ας ευχηθούμε ότι ο Έλληνας δεν θα ζήσει ξανά καταστάσεις που θα οδηγήσουν σε μείωση του ύψους των παιδιών.
