Η σχέση με τα παιδιά είναι μια σημαντική διαδικασία κατά την οποία οι γονείς καλούνται να ανταποκριθούν στις ανάγκες που κάθε αναπτυξιακό στάδιο προτάσσει. Το πιο σημαντικό είναι να αντιληφθείτε πόσο πολύτιμη είναι μια υγιής σχέση μεταξύ των μελών της οικογένειας και ότι αυτό επιτυγχάνεται, κατά βάση, μέσω της επικοινωνίας με το παιδί.
Πολλές φορές ακούμε γονείς να εκδηλώνουν ανησυχία για την έλλειψη επικοινωνίας με τα παιδιά τους. Αναφέρουν ότι τα παιδιά αντιδρούν και στην πιο απλή ερώτηση που τους κάνουν, αρνούνται να δώσουν πληροφορίες για τους φίλους, τις βόλτες, το σχολείο ή καμιά φορά λένε και ψέματα. Έτσι, σταδιακά μπορεί να χαθεί η επαφή. Από την άλλη πλευρά, ακούμε παιδιά να αναφέρουν ότι οι γονείς δεν τα καταλαβαίνουν. Ποια είναι, λοιπόν, η άκρη του νήματος σε όλο αυτό;
Η σημασία της επικοινωνίας με το παιδί
O ρόλος των γονέων δεν περιορίζεται στη γέννηση του παιδιού και στη φροντίδα του. Επεκτείνεται και στην ανάπτυξη ενός υγιούς χαρακτήρα, ο οποίος θα το χαρακτηρίζει σε όλες τις φάσεις της ζωής του, ακόμα και όταν ανεξαρτητοποιηθεί και απομακρυνθεί από το γονεϊκό σύστημα. Για τον σκοπό αυτό οι γονείς, είναι απαραίτητο, εκτός των άλλων, να καλλιεργήσουν αξίες και αρχές οι οποίες θα καθοδηγήσουν το παιδί και θα το συντροφεύσουν σε όλες τις εμπειρίες και τα βιώματα που θα αποκτήσει. Αυτό είναι κάτι που επιτυγχάνεται μέσω της υγιούς επικοινωνίας μεταξύ γονέων και παιδιού.
Για τους παραπάνω λόγους η στάση των γονέων έχει πρωταρχική σημασία για τη ζωή του παιδιού. Oι γονείς επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό την ανάπτυξη του παιδιού, καθώς οι πρώτες εμπειρίες του είναι αυτές που θα «χαράξουν» σε μεγάλο βαθμό και τη μετέπειτα ζωή του. Οι ειδικοί, μάλιστα, τονίζουν ότι η σωστή επικοινωνία είναι το κλειδί, για να μεγαλώσουμε υπεύθυνα, αλλά και συναισθηματικά ώριμα παιδιά.
Ποιοι είναι, όμως, οι τρόποι που ενισχύουν την καλή επικοινωνία με το παιδί; Πώς μπορείτε να βελτιώσετε την επικοινωνία και να έρθετε πιο κοντά στο παιδί; Ας τα δούμε πιο αναλυτικά παρακάτω.
Αφιερώστε χρόνο για να μιλήσετε και να ακούσετε ο ένας τον άλλον
Από τα πρώτα στάδια της ανάπτυξης του παιδιού, ο διάλογος είναι το κυριότερο εργαλείο, τόσο της νοητικής του ανάπτυξης όσο και της μεταξύ σας επικοινωνίας. Όσο βρίσκεται στη βρεφική ακόμα ηλικία, οι γονείς πρέπει να μιλούν στο παιδί, ώστε αυτό να εξοικειώνεται με τη φωνή τους, να συνδέεται μαζί τους και να αναπτύσσει τις επικοινωνιακές του ικανότητες. Όσο μεγαλώνει, το κυριότερο είναι να αφιερώνουν οι γονείς αρκετές ώρες κάθε μέρα, ενθαρρύνοντας το παιδί τους να μιλάει για πράγματα που το απασχολούν, όπως το σχολείο, τις δραστηριότητες, τους φίλους του και τα συναισθήματά του.
Πολλές φορές συνειδητοποιούμε ότι όσο το παιδί μεγαλώνει τόσο λιγότερες είναι και οι ευκαιρίες να κουβεντιάσει συστηματικά με τους γονείς. Καθώς στρέφεται σε εκείνους λιγότερο συχνά από πριν, χρειάζεται μεγαλύτερη προσπάθεια, για να βρεθεί ένας κοινός χρόνος. Συνεπώς, κάτι που πρέπει να σκεφτείτε, ειδικά όσο μεγαλώνει το παιδί, είναι ο τρόπος με τον οποίο θα εξασφαλίσετε περισσότερο χρόνο για να κάνετε κάτι δημιουργικό μαζί. Για παράδειγμα, μπορείτε να αφιερώνετε κάποια απογεύματα στο να παίξετε επιτραπέζια με όλη την οικογένεια. Ακόμη, μπορείτε να οργανώνετε τα Σαββατοκύριακα εκδρομές, ώστε να χτίσετε μαζί σημαντικές εμπειρίες. Η εξασφάλιση του κοινού χρόνου είναι πολύ σημαντική στην επικοινωνία γονέα-παιδιού.
Ενθαρρύνετε το παιδί σας να συμμετέχει σε συζητήσεις
Αυτό θα μπορούσε να είναι κάτι τόσο απλό όσο το να ρωτήσετε το παιδί σας: «Ποια είναι η γνώμη σου για αυτό;». Δείξτε στα παιδιά ότι έχουν την πλήρη προσοχή σας και ότι σας ενδιαφέρουν όσα λένε. Η ανάγνωση της εφημερίδας και οι δουλειές του σπιτιού είναι διαδικασίες που σας εμποδίζουν από το να δώσετε στα παιδιά την πλήρη προσοχή σας. Εάν πραγματικά δεν μπορείτε να μιλήσετε εκείνη τη στιγμή, καλύτερα να μην προσποιηθείτε ότι ακούτε.
Όταν οι μεγάλοι ακούν τα παιδιά, καλό είναι να δείχνουν ότι ενδιαφέρονται και νοιάζονται για αυτά που έχουν να πουν. Πρακτικά, αυτό σημαίνει πως πρέπει να τα κοιτάζουν, να δίνουν την αμέριστη προσοχή τους, να μην διακόπτουν και τέλος, να δείχνουν στα παιδιά πως τα έχουν ακούσει, επαναλαμβάνοντας σημεία της κουβέντας με ελαφρώς διαφορετική διατύπωση.
Ελάτε πιο κοντά στο παιδί μέσα από τα ενδιαφέροντά του
Πολλές φορές τα παιδιά «κλείνονται» στον εαυτό τους και θεωρούν ότι οι γονείς δεν τα καταλαβαίνουν από μικρή ηλικία. Αυτό τις περισσότερες φορές δεν είναι τυχαίο. Θυμηθείτε, ενδεχομένως, τις φορές που το παιδί σας εκδήλωσε τον ενθουσιασμό του για κάποια δραστηριότητα, για κάποιο από τα ενδιαφέροντά του και εσείς δεν είχατε θετική στάση.
Για παράδειγμα, πολλοί γονείς το αντιμετωπίζουν αυτό, όταν απαγορεύουν ή στερούν από τα παιδιά τους πράγματα που τα διασκεδάζουν, όπως το να παίζουν ηλεκτρονικά παιχνίδια. Αντ’ αυτού, ωφέλιμο είναι να πείτε στο παιδί πως θέλετε να παίξετε μαζί του. Έτσι, θα δείξετε πως είστε διατεθειμένοι να έρθετε πιο κοντά σε εκείνο και στα ενδιαφέροντά του.
Επίσης, όταν κάνετε κάτι μαζί με το παιδί σας -είτε πρόκειται για ένα επιτραπέζιο παιχνίδι, είτε για το ψήσιμο ενός κέικ- προσπαθήστε να αφοσιωθείτε πλήρως σε αυτό. Το παιδί σας καταλαβαίνει πότε συμμετέχετε ολόψυχα στην κοινή σας δραστηριότητα και πότε όχι. Έτσι θα εξασφαλίσετε ποιοτικό χρόνο με το παιδί.
Χρησιμοποιήστε «θετική γλώσσα»
Προσπαθήστε να αποφεύγετε τα «όχι» και τα «μη» συνεχώς. Για παράδειγμα, αντί να πείτε «μη ρίχνεις κάτω τις μπογιές σου», προσπαθήστε να πείτε τι θέλετε να κάνουν, όπως: «οι μπογιές είναι για να φτιάχνεις όμορφες ζωγραφιές».
Προσπαθήστε να αποφύγετε τις λέξεις που χρησιμοποιείτε οι οποίες μπορεί να είναι «υπερβολικές» ή να αποκαλείτε το παιδί με ονόματα και χαρακτηρισμούς (π.χ. «είσαι άτακτο/κακό παιδί») και να το κάνετε να νιώθει ντροπή για τις πράξεις του. Αυτός ο τρόπος επικοινωνίας με το παιδί το οδηγεί στο να αισθάνεται ματαίωση και να πιστεύει ότι τα κάνει όλα λάθος. Τα παιδιά συχνά διακόπτουν την επικοινωνία με εκείνους που χρησιμοποιούν τέτοιου είδους λέξεις. Οι θετικές και ευγενικές λέξεις δίνουν στο παιδί σας περισσότερη αυτοπεποίθηση, με αποτέλεσμα να νιώθει ασφάλεια, εμπιστοσύνη και να έχει θετική συμπεριφορά.
Τέλος, προσπαθήστε να χρησιμοποιείτε τον κατάλληλο τόνο και ένταση της φωνής σας, όταν απευθύνεστε στο παιδί. Όταν ένα παιδί υψώνει τον τόνο της φωνής του και κάνετε και εσείς το ίδιο, το πιθανότερο είναι ότι θα σας μιμηθεί και θα έρθετε σε σύγκρουση. Αν, όμως, καταφέρετε να διατηρήσετε μια σταθερή και ήρεμη φωνή, το παιδί θα ανταποκριθεί πιο γρήγορα. Πολλές φορές, όταν το παιδί να αρνείται να μιλήσει, διαβεβαιώστέ το ότι είστε παρόντες και διαθέσιμοι να έρθει να σας μιλήσει, όταν εκείνο νιώσει έτοιμο. Η επικοινωνιακή σχέση γονέων και παιδιού απαιτεί υπομονή, ειλικρίνεια, ψυχραιμία και κυρίως αναγνώριση.
