Η χημεία του έρωτα – Στο εργαστήρι του φτερωτού Θεού

Για μια γρήγορη διάγνωση του ποιός είναι ερωτοχτυπημένος, η γλώσσα του σώματος αρκεί: ροδοκοκκινισμένα μάγουλα, καρδιά που χτυπάει σαν ταμπούρλο, ιδρωμένες παλάμες και μία ανεξήγητη ηλεκτρική ένταση όποτε μας πλησιάζει το αντικείμενο του πόθου. Μπορεί ποιητές και συγγραφείς να έχουν χύσει ποτάμια μελάνι για να εξυμνήσουν το μυστήριο του έρωτα, αλλά η επιστήμη αποδεικνύει πως όλα αυτά είναι μόνον οι εξωτερικές απολήξεις εσωτερικών χημικών αντιδράσεων που βιώνουν οι «παθόντες». Η άποψη ότι ο έρωτας έχει ίδια συμπτώματα με τα ναρκωτικά είναι επιστημονικά ορθή. Ερευνητές ανακάλυψαν ότι η ίδια χημική διαδικασία που προκαλείται από την δράση ενός ναρκωτικού, παρατηρείται και στους ερωτευμένους. Η Δρ. Helen Fisher του Πανεπιστημίου του Rutgers των Η.Π.Α. εξέτασε τον εγκέφαλο μίας ομάδας πρόσφατα ερωτευμένων ζευγαριών και ανακάλυψε υψηλά επίπεδα ντοπαμίνης στο αίμα τους. Η χημική αυτή ουσία προκαλεί στον εγκέφαλο τα ίδια αποτελέσματα που έχει η κοκαΐνη και ευθύνεται για το γεγονός ότι οι ερωτευμένοι νιώθουν μικρότερη ανάγκη για ύπνο και φαγητό. Η περίφημη «χημεία» του έρωτα (που αποδεικνύεται κυριολεκτική έννοια) δεν σταματά εκεί. Το βέλος του σκανταλιάρη θεού χτυπά τα επινεφρίδια. Μόλις δούμε το αντικείμενο του πόθου μας, εκκρίνεται αδρεναλίνη στα επινεφρίδια, προκαλώντας ταχυπαλμία και άγχος. Παράλληλα στον εγκέφαλο εκκρίνονται ενδορφίνες -φυσικές μορφίνες του οργανισμού- που διεγείρουν τον υποθάλαμο, την καρδιά της λίμπιντο. Ολόκληρη η ερωτική λειτουργία, από τα πρώτα στάδια μιας σχέσης μέχρι την ολοκλήρωσή της οφείλεται στη βιοχημεία. Και ας πιστεύουμε, αφελώς, ότι εμείς είμαστε που διαλέγουμε τον/την ερωτικό/ή σύντροφό μας. Ότι εμείς κρατάμε το τιμόνι στην ερωτική λειτουργία μας. Οι ψυχολόγοι υποστηρίζουν ότι χρειάζονται περίπου 90 δευτερόλεπτα έως 4 λεπτά για να νιώσουμε ότι μας ελκύει κάποιος. Έρευνες έχουν δείξει ότι αυτό το συναίσθημα δεν σχετίζεται τόσο με όσα λέει ο άνθρωπος που βρίσκεται απέναντί μας (7%), όσο με τις κινήσεις και τη γλώσσα του σώματός του (55%) καθώς και με τον τόνο και τη χροιά της φωνής του (38%). Η Δρ. Fisher θεωρεί ότι υπάρχουν τρία στάδια στον έρωτα, κάθε ένα από τα οποία συνοδεύεται με έκκριση διαφορετικών ορμονών και χημικών ουσιών.

• Στο πρώτο στάδιο, η επιθυμία που νιώθει κάποιος για ένα άλλο πρόσωπο προκαλείται από την έκκριση τεστοστερόνης (για τους άνδρες) και οιστρογόνων (για τις γυναίκες).
• Το δεύτερο στάδιο αποτελεί την καταπληκτική εκείνη περίοδο που αισθανόμαστε πραγματικά ερωτοχτυπημένοι και δεν μπορούμε να σκεφτούμε τίποτα άλλο. Στη φάση αυτή τρεις βασικοί νευροδιαβιβαστές, η αδρεναλίνη, η ντοπαμίνη και η σεροτονίνη, αποτελούν τους κύριους υπαίτιους για τα ακραία, αλλά υπέροχα αισθήματά μας. Αυξάνονται τα επίπεδα αδρεναλίνης και κορτιζόλης στο αίμα κι έτσι αισθανόμαστε την καρδιά μας να χτυπάει δυνατά, να ιδρώνουμε και να στεγνώνει το στόμα μας.
• Το τρίτο στάδιο είναι το αίσθημα της δέσμευσης που κρατά τα ζευγάρια μαζί αρκετό καιρό προκειμένου να αποκτήσουν και να αναθρέψουν απογόνους. Το αίσθημα της δέσμευσης παράγεται από δύο ισχυρές ορμόνες, την οξυτοσίνη και τη βασοπρεσσίνη. Η οξυτοσίνη παράγεται στους άντρες και τις γυναίκες κατά τη διάρκεια του οργασμού και ενισχύει το αίσθημα της σύνδεσης, της εγγύτητας και της οικειότητας που δημιουργείται ανάμεσα στο ζευγάρι. Είναι η ίδια ορμόνη που δομεί τον ισχυρό δεσμό ανάμεσα σε μία μητέρα και το παιδί της, καθώς εκκρίνεται κατά τη γέννηση του μωρού και κατά το θηλασμό. Η βασοπρεσσίνη ενισχύει τη μακροπρόθεσμη δέσμευση του ζευγαριού και επίσης εκλύεται μετά την ερωτική συνεύρεση. Πρόκειται για την ορμόνη που σχετίζεται με τα νεφρά και ελέγχει το αίσθημα της δίψας.

Τελικά όμως, είναι προσωπική επιλογή ποιόν θα ερωτευτούμε; Τι ζητούν οι άνδρες και τι οι γυναίκες από τον/την σύντροφό τους; Είμαστε έρμαια του υποσυνείδητου ή της βιοχημείας; Έρευνα που δημοσιεύει το BBC καταλήγει σε μία επαναστατική θεωρεία για το νόμο της έλξης και για τον τρόπο που επιλέγουμε συντρόφους. Με λίγα λόγια, επιλέγουμε αυτόν που έχει τα καλύτερα γονίδια. Κι αυτό γιατί τα γονίδια του μεταφέρονται στα παιδιά μας και έτσι εξασφαλίζουμε ότι θα έχουμε υγιείς απογόνους. Όταν λοιπόν αναζητούμε σύντροφο, το ερώτημα που υποσυνείδητα θέτουμε στον εαυτό μας είναι εάν θέλουμε τα παιδιά μας να έχουν τα γονίδιά του. Και υπάρχουν δύο τρόποι για να απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα: Οι φερομόνες και η εξωτερική εμφάνιση. «Οι φερομόνες είναι χημικά μόρια που εκπέμπει το ανθρώπινο σώμα και υπαγορεύουν την σεξουαλική συμπεριφορά. Παρ’ ότι δεν μπορούμε συνειδητά να τις μυρίσουμε, εισέρχονται μέσω του οσφρητικού συστήματος στον εγκέφαλο και καθιστούν κάποιον ελκυστικό για εμάς», εξηγεί ο ψυχολόγος Μαρκ Κρίσταλ, από το Πανεπιστήμιο του Μπάφαλο. «Η μυρωδιά παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στον έρωτα και είναι ένα από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα που εντάσσονται στις πολιτισμικές προδιαγραφές της ελκυστικότητας». Και η εξωτερική εμφάνιση όμως, έχει σημασία. Μιλώντας στο chemistry.com. για αυτό το θέμα, η Δρ. Fischer σχολίασε: «Οι άνδρες είναι πιθανότερο να επιλέξουν γυναίκες που δείχνουν νεότερες από εκείνους και πιο όμορφες. Οι άνδρες επίσης ελκύονται από γυναίκες που τους έχουν «ανάγκη», τους «χρειάζονται». Στόχος του άνδρα είναι να στηρίζει. Οι γυναίκες από την άλλη πλευρά ελκύονται από το στάτους, την οικονομική επιφάνεια και τις φιλοδοξίες του άνδρα. Μία έρευνα καταλήγει ότι οι γυναίκες στις ΗΠΑ αναζητούν συντρόφους που προσφέρουν οικονομική σταθερότητα σε ρυθμό διπλάσιο από ότι οι άνδρες. Εάν λοιπόν οι άνδρες αναζητούν «αντικείμενα του σεξ» τότε οι γυναίκες αναζητούν «αντικείμενα επιτυχίας».