Τα στοιχεία που παρουσιάζει το Συμβούλιο της Ευρώπης σοκάρουν.
Περίπου ένα στα πέντε παιδιά πέφτει θύμα κάποιας μορφής σεξουαλικής κακοποίησης ή βίας.
Αυτό μπορεί να συμβεί σε οποιοδήποτε παιδί ανεξαρτήτως φύλου, ηλικίας, φυλής, κοινωνικής τάξης και θρησκείας.
Συχνά ο δράστης είναι άτομο που το παιδί γνωρίζει και εμπιστεύεται. Μπορεί δε να είναι ακόμη και κάποιο άλλο παιδί.
Το Συμβούλιο της Ευρώπης καλεί τους γονείς να αναλάβουν δράση εκπαιδεύοντας τα παιδιά τους για τους κινδύνους που εγκυμονούν. Τους δίνει μάλιστα τα απαραίτητα «πολεμοφόδια». Δημιούργησε υλικό ευαισθητοποίησης με στόχο την καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης. Ονομάζεται «Ο Κανόνας του Εσώρουχου» (The Underwear Rule). Στο υλικό που μπορείτε να βρείτε στη διεύθυνση http://www.kanonastonesorouxon.org περιλαμβάνεται μία ταινία, όπως και ένα βιβλίο χρήσιμο για τους γονείς με τίτλο «Η Κίκο και το Χέρι» που απευθύνεται σε παιδιά 3 έως 7 ετών για να τα κατευθύνει σε αυτό το τόσο ευαίσθητο ζήτημα.
Τι είναι «Ο Κανόνας του Εσώρουχου»
Είναι απλό: ένα παιδί δεν πρέπει να αγγίζεται από άλλους στα μέρη του σώματος που συνήθως καλύπτονται από το εσώρουχο. Επίσης, δεν πρέπει να αγγίζει και εκείνο τους άλλους σε αυτά τα σημεία.
Με τον «κανόνα» αυτό, οι γονείς μπορούν να εξηγήσουν στα παιδιά που δεν πρέπει να τα αγγίζουν οι άλλοι άνθρωποι, πώς να αντιδρούν και πού να αναζητούν βοήθεια. Ακόμη, τους βοηθάει να εξηγήσουν στα παιδιά ότι το σώμα τους τούς ανήκει, ότι υπάρχουν καλά και κακά μυστικά, καθώς και καλά και κακά αγγίγματα.
Αν αισθάνεστε άβολα να μιλήσετε για αυτό το θέμα, να θυμάστε ότι είναι ίσως πιο δύσκολο για σας, που είστε ενήλικος, παρά για ένα παιδί.
Εξάλλου, ένα παιδί δεν είναι ποτέ πολύ μικρό για να διδαχθεί τον «Κανόνα του Εσώρουχου», επειδή η κακοποίηση μπορεί να συμβεί σε κάθε ηλικία.
«Το σώμα σου σού ανήκει»
Τα παιδιά πρέπει να διδαχθούν ότι το σώμα τους τούς ανήκει και ότι κανείς δεν μπορεί να το αγγίξει χωρίς την άδειά τους. Η ανοιχτή και ευθεία συζήτηση από μικρή ηλικία για τη σεξουαλικότητα και τα πιο «προσωπικά» μέρη του σώματος, με χρήση της σωστής ονομασίας για τα γεννητικά όργανα, θα τα βοηθήσει να κατανοήσουν τι δεν επιτρέπεται.
Τα παιδιά έχουν το δικαίωμα να αρνηθούν ένα φιλί ή ένα άγγιγμα κάθε στιγμή, ακόμη κι από κάποιον που αγαπούν. Πρέπει να διδαχθούν να λένε «όχι», με άμεσο και σταθερό τρόπο, σε κάθε μη κατάλληλη φυσική επαφή, να απομακρύνονται από επικίνδυνες καταστάσεις και να το αναφέρουν σε έναν έμπιστο ενήλικο.
Είναι σημαντικό να τονιστεί, ότι θα πρέπει να επιμένουν να το λένε, μέχρι κάποιος να πάρει το θέμα στα σοβαρά.
Καλά και κακά αγγίγματα
Τα παιδιά δεν αναγνωρίζουν πάντοτε τα κατάλληλα και τα μη κατάλληλα αγγίγματα. Πρέπει να μάθουν ότι δεν είναι σωστό κάποιος να κοιτάξει ή να αγγίξει τα γεννητικά τους όργανα ή να τους ζητήσει να κοιτάξουν ή να αγγίξουν τα γεννητικά όργανα κάποιου άλλου.
Ο «Κανόνας του Εσώρουχου» τα βοηθάει να αναγνωρίζουν ένα φανερό όριο που είναι εύκολο να θυμούνται: το εσώρουχο. Βέβαια, οι γονείς θα εξηγήσουν ότι κάποιοι «μεγάλοι», όπως οι ίδιοι, εκείνοι που τυχόν τα φροντίζουν κατά την απουσία τους ή οι γιατροί, μπορεί να χρειαστεί να τα αγγίξουν, αλλά πρέπει να λένε «όχι» όποτε μια κατάσταση τα κάνει να αισθάνονται άβολα.
Καλά και κακά μυστικά
Στις περισσότερες περιπτώσεις ο δράστης είναι κάποιος γνωστός στο παιδί. Είναι ιδιαίτερα δύσκολο για τα μικρά παιδιά να κατανοήσουν ότι κάποιος που γνωρίζουν θα μπορούσε να τα κακοποιήσει. Λάβετε υπόψη και τον περιποιητικό τρόπο που χρησιμοποιούν οι δράστες για να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των παιδιών. Πρέπει να είναι κανόνας στο σπίτι ότι πρέπει να ενημερώνουν τους γονείς για οποιονδήποτε τους κάνει δώρα, τους ζητάει να κρατήσουν μυστικά ή προσπαθεί να περνάει χρόνο μαζί τους χωρίς την παρουσία άλλων.
Η μυστικότητα, άλλωστε, είναι η κύρια τακτική όσων κακοποιούν σεξουαλικά τα παιδιά. Γι? αυτό είναι σημαντικό να διδάξετε τη διαφορά μεταξύ καλών και κακών μυστικών και να δημιουργήσετε ένα κλίμα εμπιστοσύνης. Καλά μυστικά είναι, π.χ., τα πάρτι έκπληξη, ενώ κάθε μυστικό που τα κάνει να αισθάνονται ανήσυχα, άβολα, φοβισμένα ή λυπημένα δεν είναι καλό και θα πρέπει να το πουν σε έναν αξιόπιστο ενήλικο (γονιό, δάσκαλο, αστυνομικό, γιατρό).
Περισσότερη πρόληψη
Η καλή επικοινωνία με τα παιδιά είναι το «κλειδί». Αυτό συνεπάγεται ειλικρίνεια, αποφασιστικότητα, ευθύτητα και ένα φιλικό, μη απειλητικό οικογενειακό περιβάλλον.
- Πρέπει να δοθούν οδηγίες στα παιδιά για τους ενήλικες που μπορούν να αποτελέσουν μέρος ενός δικτύου για την ασφάλειά τους. Θα πρέπει να ενθαρρύνονται να επιλέγουν ανθρώπους τους οποίους μπορούν να εμπιστευθούν και οι οποίοι είναι διαθέσιμοι και έτοιμοι να ακούσουν και να βοηθήσουν.
- Σε ορισμένες περιπτώσεις ο δράστης είναι άγνωστος. Διδάξτε στο παιδί απλούς κανόνες σχετικά με την επαφή με αγνώστους: να μη μπαίνουν ποτέ σε ένα αυτοκίνητο με κάποιον που δεν ξέρουν, να μη δέχονται ποτέ δώρα ή προσκλήσεις από ένα ξένο.
- Τα παιδιά πρέπει να γνωρίζουν ότι υπάρχουν επαγγελματίες που μπορούν να είναι ιδιαίτερα χρήσιμοι (δάσκαλοι, κοινωνικοί λειτουργοί, γιατροί, ο σχολικός ψυχολόγος, η αστυνομία) και ότι υπάρχουν γραμμές βοήθειας στις οποίες μπορούν να καλέσουν για να ζητήσουν συμβουλές.
Αν υποπτεύεστε ότι το παιδί σας έχει κακοποιηθεί
Οι ενήλικοι είναι εκεί για να βοηθούν τα παιδιά στην καθημερινή τους ζωή. Η πρόληψη της σεξουαλικής βίας είναι πρωτίστως ευθύνη τους και είναι σημαντικό να αποφύγουμε να ρίξουμε όλο το βάρος στους ώμους των παιδιών:
- Μη θυμώσετε με το παιδί. Μην το κάνετε να αισθανθεί ότι έχει κάνει κάτι λάθος.
- Μην το ανακρίνετε. Θα μπορούσατε να ρωτήσετε τι έχει συμβεί, πότε και με ποιον, αλλά μη ρωτήσετε γιατί συνέβη.
- Προσπαθήστε να μη δείξετε την ταραχή σας μπροστά του. Τα παιδιά αισθάνονται εύκολα ενοχή και μπορεί να αποκρύψουν πληροφορίες.
- Προσπαθήστε να μη βγάλετε συμπεράσματα βασιζόμενοι σε λίγες ή ασαφείς πληροφορίες. Καθησυχάστε το παιδί ότι θα κάνετε κάτι για αυτό και επικοινωνήστε με κάποιον που θα μπορούσε να βοηθήσει, όπως έναν παιδοψυχολόγο, ένα γιατρό, έναν κοινωνικό λειτουργό ή με την αστυνομία.
- Σε ορισμένες χώρες υπάρχουν ειδικές τηλεφωνικές γραμμές βοήθειας και κέντρα που μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά-θύματα σεξουαλικής βίας. Μπορούν, επίσης, να σας καθοδηγήσουν. Θα πρέπει να έρθετε σε επαφή μαζί τους, όταν ένα παιδί είναι πιθανό θύμα σεξουαλικής βίας.
