19 Σεπτεμβρίου 2016
Της Ασπασίας Κάντα
Σίγουρα υπάρχουν πολλοί τρόποι να φτιάξεις τη διάθεση σε ένα παιδί προσχολικής ηλικίας και σίγουρα οι τρόποι που προσωπικά επιλέγω ως μαμά 2 παιδιών αυτής της ηλικιακής ομάδας (2,5 και 5 ετών αντίστοιχα) δεν είναι πανάκεια για όλες τις περιπτώσεις, καθώς κάθε παιδί είναι μοναδικό και έχει το δικό του “κουμπί”. Όμως, πέρα από την ιδιαιτερότητα κάθε παιδιού, θεωρώ ότι υπάρχουν κάποιοι βασικοί κώδικες επικοινωνίας τους οποίους εφαρμόζω και βλέπω ότι έχουν αποτέλεσμα. Για αυτό και τους προτείνω.
Τα μικρά παιδιά, όπως οι κόρες μου, είναι πολύ μικρά ανθρωπάκια για να έχουν ουσιαστικά προβλήματα. Απλά στρεσάρονται πολύ εύκολα όταν είναι κουρασμένα ή όταν τα πράγματα δε γίνονται όπως επιθυμούν. Και τότε δεν είναι χαρούμενα και ευτυχισμένα. Οι κύριες αιτίες δυσαρέσκειας σε αυτή την ηλικία είτε είναι το σχολείο τους (φίλοι, δασκάλα) είτε το περιβάλλον του σπιτιού (γονείς, αδέρφια). Η πιο εύκολη λύση (αν κρίνω από τα δικά μου παιδιά) να τα κάνεις να αισθανθούν καλά σε μία δύσκολη στιγμή, είναι να τους δώσεις λίγο σοκολάτα ή παγωτό και να τους βάλεις να δουν κινούμενα σχέδια. Και αμέσως, ως δια μαγείας, ξεχνιούνται και συνέρχονται. Απλά αυτή η λύση δεν είναι η επιθυμητή. Αφενός μεν είναι «συμπτωματική αγωγή», δε λύνει το πρόβλημα σε βάθος απλά τα κάνει να αισθανθούν προσωρινά καλά και να ξεχαστούν, αφετέρου δε, δε θέλουμε να τα μάθουμε να ταυτίζουν τη σοκολάτα και το παγωτό με τη διάθεσή τους γιατί αυτό μελλοντικά θα τα οδηγήσει στην παχυσαρκία. Υπάρχουν και άλλοι τρόποι, καλύτεροι. Και αυτοί οι τρόποι δε στοχεύουν στην εξαγορά της καλής τους διάθεσης, αλλά στο να τα εφοδιάσουμε με εκείνες τις δεξιότητες που θα τα βοηθήσουν να ξεπεράσουν το δυσάρεστο συναίσθημα και τώρα, αλλά και σε αντίστοιχη περίπτωση στο μέλλον.
1. Αφιερώστε τους χρόνο. Ποιοτικό χρόνο. Παίξτε μαζί τους. Πηγαίνετε μία βόλτα, κάντε ποδήλατο. Θα νιώσουν καλύτερα και θα μάθουν ότι με την κίνηση/δραστηριοποίηση αισθανόμαστε καλύτερα.
2. Κάντε τα νιώθουν σημαντικά. Ρωτήστε τη γνώμη τους σε κάτι. Από τι ρούχα να φορέσετε, μέχρι του πώς προτιμάνε το φαγητό μαγειρεμένο. Επιβραβεύστε τα. Ζητήστε τη βοήθειά τους σε κάτι. Εγώ π.χ. ζητώ συχνά τη βοήθεια των κοριτσιών στο να στρώσουμε το τραπέζι (η μικρή κουβαλάει τα κουτάλια και τις χαρτοπετσέτες για λόγους ασφαλείας), να διπλώσουμε τα ρούχα από το στεγνωτήριο (και ας τα διπλώνουν όπως να ’ναι), να κουβαλήσουμε μαζί τα ψώνια του SM (τους δίνω από μία τσάντα στην καθεμία με τις χαρτοπετσέτες ή κάτι άλλο ελαφρύ), κλπ. Κατά αυτόν τον τρόπο αποκτούν αυτοπεποίθηση, γεγονός που θα τα βοηθήσει σε κάποια δύσκολη στιγμή.
3. Τηρήστε τις υποσχέσεις που τους έχετε δώσει. Πολύ σημαντικό για να ξέρουν τι να περιμένουν και να μην αισθανθούν απογοήτευση όταν αυτό δε συμβεί.
4. Μάθετέ τα να εκφράζουν τα συναισθήματά τους. Τα παιδιά σε αυτή την ηλικία τους είναι δύσκολο να εκφράζουν τα συναισθήματα με λόγια. Ίσως να μην μπορούν καν να μας πουν ότι νιώθουν λυπημένα, απογοητευμένα ή δυσαρεστημένα με κάτι καθώς δε γνωρίζουν καν τις ονομασίες των συναισθημάτων. Απλά γνωρίζουν ότι δεν είναι χαρούμενα. Προσπαθήστε να τα βοηθήσετε να εκφραστούν. Στην περίπτωσή μας, η μεγάλη μου κόρη είναι πλέον αρκετά ώριμη για να μας πει πως νιώθει. Η μικρή όμως, όταν την ενοχλεί κάτι, απλά γκρινιάζει. Και τότε προσπαθώ να της μιλήσω και να εκμαιεύσω το πώς αισθάνεται. Ως γονείς δεν πρέπει να αγνοούμε τα συναισθήματα των παιδιών. Όταν τα παιδιά δείχνουν με κάποιον τρόπο ότι έχουν αρνητικά συναισθήματα (λύπη, θυμό, απογοήτευση, δυσαρέσκεια, φόβο κλπ) θα πρέπει να συζητάμε μαζί τους, ώστε αφενός μεν να αρχίζουν να αναγνωρίζουν τα συναισθήματά τους και σταδιακά να μάθουν να τα εκφράζουν με λόγια, αφετέρου δε να συνειδητοποιούν ότι έχουν την υποστήριξή μας. Οφείλουμε να τα αφουγκραζόμαστε. Και αφού τα ακούσουμε, συζητάμε μαζί τους τι θα μπορούσε να γίνει ώστε την επόμενη φορά να αισθανθούν καλύτερα.
5. Δώστε τους χρόνο να μείνουν μόνα τους. Τα παιδιά αρκετές ώρες μέσα στην ημέρα παίζουν με άλλα παιδιά (φίλους στο σχολείο, φίλους εκτός σχολείου, αδερφάκια κλπ), βλέπουν κινούμενα σχέδια, γενικά βρίσκονται συνεχώς σε ένα «θορυβώδες» περιβάλλον. Χρειάζονται όμως ένα διάλειμμα να μείνουν για λίγο μόνα τους. Αυτό θα τα βοηθήσει να χαλαρώσουν. Το μέγιστο χρονικό διάστημα που μπορούν να βλέπουν κινούμενα σχέδια ή να απασχολούνται στον υπολογιστή συνδυαστικά ημερησίως, δεν πρέπει να ξεπερνά τις δύο ώρες. Εμείς έχουμε τον κανόνα της μίας ώρας. Και συνήθως είναι η ώρα που μόλις έχουν επιστρέψει από το σχολείο, είναι κουρασμένα και θέλουν λίγο να χαλαρώσουν στον καναπέ και η μαμά να κάνει τις βασικές καθημερινές δουλειές της με την ησυχία της. Επίσης, συχνά-πυκνά τα παροτρύνω να κάθονται και λίγο μόνα τους σε διαφορετικά δωμάτια και να απασχολούνται με ζωγραφική ή παίζοντας μόνα τους για λίγο. Είναι πολύ σημαντικό για να καταλάβουν ότι δεν εξαρτώνται από άλλους και ότι μπορούν και μόνα να περάσουν όμορφα.
6. Πηγαίνετέ τα στο κρεβάτι για ύπνο νωρίς. Μερικές φορές τα παιδιά έχουν ανεξήγητη γκρίνια και υπερένταση γιατί απλά είναι κουρασμένα. Μην περιμένουμε από παιδί αυτής της ηλικίας να μας πει ότι θέλει να κοιμηθεί. Όλα απεχθάνονται τον ύπνο. Τον βλέπουν ως εχθρό του παιχνιδιού τους. Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας πρέπει να κοιμούνται 10-12 ώρες κάθε νύχτα, οπότε αν πρέπει να ξυπνήσουν στις 7:00 το πρωί για να πάνε σχολείο, στις 9:00 μ.μ. το αργότερο πρέπει να έχουν κοιμηθεί. Για να το κάνουμε αυτό συνήθεια, καλό είναι να καθορίσουμε μία ρουτίνα ύπνου. Εμείς π.χ. λίγο πριν κοιμηθούμε τρώμε ένα σνακ, συζητάμε για την ημέρα (τι τους άρεσε, τι δεν τους άρεσε), κάνουμε ένα χαλαρωτικό ντουζάκι και μετά διαβάζουμε 1 ή 2 βιβλία. Τους εξηγώ από πριν ότι θα διαβάσουμε αυτά τα 1 ή 2 βιβλία και μετά θα κοιμηθούμε. Στο δωμάτιο χαμηλώνουμε τα φώτα και φροντίζω η θερμοκρασία να είναι δροσερή. Ούτε ζέστη ούτε κρύο. Επίσης προσπαθώ κάθε μέρα να κοιμόμαστε την ίδια ώρα και το πρωί να ξυπνάμε την ίδια ώρα. Και κάθε βράδυ τους εξηγώ ότι το σώμα τους πρέπει να ξεκουραστεί ώστε να έχουν ενέργεια την επόμενη μέρα να παίξουν και να διασκεδάσουν. Πες πες, στο τέλος το καταλαβαίνουν.
7. Ζητήστε συγγνώμη όταν ξεφεύγετε. Αυτό τα κάνει να αισθανθούν όμορφα και μαθαίνουν να ζητούν και αυτά συγγνώμη όταν ξεφεύγουν. Αυτό δείχνει ότι τα σεβόμαστε και αναγνωρίζουμε το λάθος μας.
8. Δείξτε τους ότι αποτελούν προτεραιότητα για εσάς. Οφείλουμε να τα ακούμε όταν μας μιλάνε και να λαμβάνουμε υπόψη αυτό που μας ζητάνε και αν είναι παράλογο ή μη εφικτό, εξηγούμε με λογικά και απλά επιχειρήματα γιατί δε γίνεται να το έχουν/κάνουν. Επίσης σημαντικό είναι να βάζουμε τα θέλω τους πάνω από τα δικά σας, σε λογικά πάντα πλαίσια.
9. Χαμογελάστε τους. Όσο συχνά μπορούμε, χαμογελάμε. Κάνουμε το χαμόγελο αγαπημένη συνήθεια. Με το χαμόγελο καταλαβαίνουν ότι τα αγαπάμε, ότι απολαμβάνουμε την παρέα τους, ότι είμαστε ευτυχισμένοι μαζί τους. Και αισθάνονται πολύ όμορφα για αυτό.
Σε γενικές γραμμές, αν τους δίνουμε χρόνο, αγάπη και προσοχή, τα κάνουμε να αισθάνονται πολύ όμορφα.
Σίγουρα υπάρχουν πολλοί τρόποι να φτιάξεις τη διάθεση σε ένα παιδί προσχολικής ηλικίας και σίγουρα οι τρόποι που προσωπικά επιλέγω ως μαμά 2 παιδιών αυτής της ηλικιακής ομάδας (2,5 και 5 ετών αντίστοιχα) δεν είναι πανάκεια για όλες τις περιπτώσεις, καθώς κάθε παιδί είναι μοναδικό και έχει το δικό του “κουμπί”. Όμως, πέρα από την ιδιαιτερότητα κάθε παιδιού, θεωρώ ότι υπάρχουν κάποιοι βασικοί κώδικες επικοινωνίας τους οποίους εφαρμόζω και βλέπω ότι έχουν αποτέλεσμα. Για αυτό και τους προτείνω.
Τα μικρά παιδιά, όπως οι κόρες μου, είναι πολύ μικρά ανθρωπάκια για να έχουν ουσιαστικά προβλήματα. Απλά στρεσάρονται πολύ εύκολα όταν είναι κουρασμένα ή όταν τα πράγματα δε γίνονται όπως επιθυμούν. Και τότε δεν είναι χαρούμενα και ευτυχισμένα. Οι κύριες αιτίες δυσαρέσκειας σε αυτή την ηλικία είτε είναι το σχολείο τους (φίλοι, δασκάλα) είτε το περιβάλλον του σπιτιού (γονείς, αδέρφια). Η πιο εύκολη λύση (αν κρίνω από τα δικά μου παιδιά) να τα κάνεις να αισθανθούν καλά σε μία δύσκολη στιγμή, είναι να τους δώσεις λίγο σοκολάτα ή παγωτό και να τους βάλεις να δουν κινούμενα σχέδια. Και αμέσως, ως δια μαγείας, ξεχνιούνται και συνέρχονται. Απλά αυτή η λύση δεν είναι η επιθυμητή. Αφενός μεν είναι «συμπτωματική αγωγή», δε λύνει το πρόβλημα σε βάθος απλά τα κάνει να αισθανθούν προσωρινά καλά και να ξεχαστούν, αφετέρου δε, δε θέλουμε να τα μάθουμε να ταυτίζουν τη σοκολάτα και το παγωτό με τη διάθεσή τους γιατί αυτό μελλοντικά θα τα οδηγήσει στην παχυσαρκία. Υπάρχουν και άλλοι τρόποι, καλύτεροι. Και αυτοί οι τρόποι δε στοχεύουν στην εξαγορά της καλής τους διάθεσης, αλλά στο να τα εφοδιάσουμε με εκείνες τις δεξιότητες που θα τα βοηθήσουν να ξεπεράσουν το δυσάρεστο συναίσθημα και τώρα, αλλά και σε αντίστοιχη περίπτωση στο μέλλον.
1. Αφιερώστε τους χρόνο. Ποιοτικό χρόνο. Παίξτε μαζί τους. Πηγαίνετε μία βόλτα, κάντε ποδήλατο. Θα νιώσουν καλύτερα και θα μάθουν ότι με την κίνηση/δραστηριοποίηση αισθανόμαστε καλύτερα.
2. Κάντε τα νιώθουν σημαντικά. Ρωτήστε τη γνώμη τους σε κάτι. Από τι ρούχα να φορέσετε, μέχρι του πώς προτιμάνε το φαγητό μαγειρεμένο. Επιβραβεύστε τα. Ζητήστε τη βοήθειά τους σε κάτι. Εγώ π.χ. ζητώ συχνά τη βοήθεια των κοριτσιών στο να στρώσουμε το τραπέζι (η μικρή κουβαλάει τα κουτάλια και τις χαρτοπετσέτες για λόγους ασφαλείας), να διπλώσουμε τα ρούχα από το στεγνωτήριο (και ας τα διπλώνουν όπως να ’ναι), να κουβαλήσουμε μαζί τα ψώνια του SM (τους δίνω από μία τσάντα στην καθεμία με τις χαρτοπετσέτες ή κάτι άλλο ελαφρύ), κλπ. Κατά αυτόν τον τρόπο αποκτούν αυτοπεποίθηση, γεγονός που θα τα βοηθήσει σε κάποια δύσκολη στιγμή.
3. Τηρήστε τις υποσχέσεις που τους έχετε δώσει. Πολύ σημαντικό για να ξέρουν τι να περιμένουν και να μην αισθανθούν απογοήτευση όταν αυτό δε συμβεί.
4. Μάθετέ τα να εκφράζουν τα συναισθήματά τους. Τα παιδιά σε αυτή την ηλικία τους είναι δύσκολο να εκφράζουν τα συναισθήματα με λόγια. Ίσως να μην μπορούν καν να μας πουν ότι νιώθουν λυπημένα, απογοητευμένα ή δυσαρεστημένα με κάτι καθώς δε γνωρίζουν καν τις ονομασίες των συναισθημάτων. Απλά γνωρίζουν ότι δεν είναι χαρούμενα. Προσπαθήστε να τα βοηθήσετε να εκφραστούν. Στην περίπτωσή μας, η μεγάλη μου κόρη είναι πλέον αρκετά ώριμη για να μας πει πως νιώθει. Η μικρή όμως, όταν την ενοχλεί κάτι, απλά γκρινιάζει. Και τότε προσπαθώ να της μιλήσω και να εκμαιεύσω το πώς αισθάνεται. Ως γονείς δεν πρέπει να αγνοούμε τα συναισθήματα των παιδιών. Όταν τα παιδιά δείχνουν με κάποιον τρόπο ότι έχουν αρνητικά συναισθήματα (λύπη, θυμό, απογοήτευση, δυσαρέσκεια, φόβο κλπ) θα πρέπει να συζητάμε μαζί τους, ώστε αφενός μεν να αρχίζουν να αναγνωρίζουν τα συναισθήματά τους και σταδιακά να μάθουν να τα εκφράζουν με λόγια, αφετέρου δε να συνειδητοποιούν ότι έχουν την υποστήριξή μας. Οφείλουμε να τα αφουγκραζόμαστε. Και αφού τα ακούσουμε, συζητάμε μαζί τους τι θα μπορούσε να γίνει ώστε την επόμενη φορά να αισθανθούν καλύτερα.
5. Δώστε τους χρόνο να μείνουν μόνα τους. Τα παιδιά αρκετές ώρες μέσα στην ημέρα παίζουν με άλλα παιδιά (φίλους στο σχολείο, φίλους εκτός σχολείου, αδερφάκια κλπ), βλέπουν κινούμενα σχέδια, γενικά βρίσκονται συνεχώς σε ένα «θορυβώδες» περιβάλλον. Χρειάζονται όμως ένα διάλειμμα να μείνουν για λίγο μόνα τους. Αυτό θα τα βοηθήσει να χαλαρώσουν. Το μέγιστο χρονικό διάστημα που μπορούν να βλέπουν κινούμενα σχέδια ή να απασχολούνται στον υπολογιστή συνδυαστικά ημερησίως, δεν πρέπει να ξεπερνά τις δύο ώρες. Εμείς έχουμε τον κανόνα της μίας ώρας. Και συνήθως είναι η ώρα που μόλις έχουν επιστρέψει από το σχολείο, είναι κουρασμένα και θέλουν λίγο να χαλαρώσουν στον καναπέ και η μαμά να κάνει τις βασικές καθημερινές δουλειές της με την ησυχία της. Επίσης, συχνά-πυκνά τα παροτρύνω να κάθονται και λίγο μόνα τους σε διαφορετικά δωμάτια και να απασχολούνται με ζωγραφική ή παίζοντας μόνα τους για λίγο. Είναι πολύ σημαντικό για να καταλάβουν ότι δεν εξαρτώνται από άλλους και ότι μπορούν και μόνα να περάσουν όμορφα.
6. Πηγαίνετέ τα στο κρεβάτι για ύπνο νωρίς. Μερικές φορές τα παιδιά έχουν ανεξήγητη γκρίνια και υπερένταση γιατί απλά είναι κουρασμένα. Μην περιμένουμε από παιδί αυτής της ηλικίας να μας πει ότι θέλει να κοιμηθεί. Όλα απεχθάνονται τον ύπνο. Τον βλέπουν ως εχθρό του παιχνιδιού τους. Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας πρέπει να κοιμούνται 10-12 ώρες κάθε νύχτα, οπότε αν πρέπει να ξυπνήσουν στις 7:00 το πρωί για να πάνε σχολείο, στις 9:00 μ.μ. το αργότερο πρέπει να έχουν κοιμηθεί. Για να το κάνουμε αυτό συνήθεια, καλό είναι να καθορίσουμε μία ρουτίνα ύπνου. Εμείς π.χ. λίγο πριν κοιμηθούμε τρώμε ένα σνακ, συζητάμε για την ημέρα (τι τους άρεσε, τι δεν τους άρεσε), κάνουμε ένα χαλαρωτικό ντουζάκι και μετά διαβάζουμε 1 ή 2 βιβλία. Τους εξηγώ από πριν ότι θα διαβάσουμε αυτά τα 1 ή 2 βιβλία και μετά θα κοιμηθούμε. Στο δωμάτιο χαμηλώνουμε τα φώτα και φροντίζω η θερμοκρασία να είναι δροσερή. Ούτε ζέστη ούτε κρύο. Επίσης προσπαθώ κάθε μέρα να κοιμόμαστε την ίδια ώρα και το πρωί να ξυπνάμε την ίδια ώρα. Και κάθε βράδυ τους εξηγώ ότι το σώμα τους πρέπει να ξεκουραστεί ώστε να έχουν ενέργεια την επόμενη μέρα να παίξουν και να διασκεδάσουν. Πες πες, στο τέλος το καταλαβαίνουν.
7. Ζητήστε συγγνώμη όταν ξεφεύγετε. Αυτό τα κάνει να αισθανθούν όμορφα και μαθαίνουν να ζητούν και αυτά συγγνώμη όταν ξεφεύγουν. Αυτό δείχνει ότι τα σεβόμαστε και αναγνωρίζουμε το λάθος μας.
8. Δείξτε τους ότι αποτελούν προτεραιότητα για εσάς. Οφείλουμε να τα ακούμε όταν μας μιλάνε και να λαμβάνουμε υπόψη αυτό που μας ζητάνε και αν είναι παράλογο ή μη εφικτό, εξηγούμε με λογικά και απλά επιχειρήματα γιατί δε γίνεται να το έχουν/κάνουν. Επίσης σημαντικό είναι να βάζουμε τα θέλω τους πάνω από τα δικά σας, σε λογικά πάντα πλαίσια.
9. Χαμογελάστε τους. Όσο συχνά μπορούμε, χαμογελάμε. Κάνουμε το χαμόγελο αγαπημένη συνήθεια. Με το χαμόγελο καταλαβαίνουν ότι τα αγαπάμε, ότι απολαμβάνουμε την παρέα τους, ότι είμαστε ευτυχισμένοι μαζί τους. Και αισθάνονται πολύ όμορφα για αυτό.
Σε γενικές γραμμές, αν τους δίνουμε χρόνο, αγάπη και προσοχή, τα κάνουμε να αισθάνονται πολύ όμορφα.
