Οι περισσότερες εγκυμοσύνες σε υγιείς γυναίκες στις μέρες μας, προχωρούν και ολοκληρώνονται χωρίς πολλά προβλήματα, χάρη στην πρόοδο της διαθέσιμης τεχνολογίας, ιατρικής γνώσης και της στενής και επιμελούς παρακολούθησης από τους Μαιευτήρες – Γυναικολόγους. Ωστόσο, ακόμα και στις σημερινές βέλτιστες συνθήκες, είναι δυνατόν να εμφανιστούν παθολογίες και επιπλοκές της κύησης, με μία από τις πιο γνωστές να είναι η προεκλαμψία. Σε αυτό το άρθρο θα ορίσουμε τι είναι η προεκλαμψία, ποια είναι τα συμπτώματα με τα οποία εμφανίζεται, ποιοι είναι οι κίνδυνοι που κρύβει και πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί.
Τι είναι η προεκλαμψία και πότε εμφανίζεται;
Η προεκλαμψία όπως είπαμε και παραπάνω είναι μία επιπλοκή της κύησης, η οποία της περισσότερες φορές εμφανίζεται μετά τις 20 εβδομάδες κύησης και χαρακτηρίζεται από συνηθέστερα από αυξημένη πίεση και πρωτεΐνη στα ούρα. Εάν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να οδηγήσει σε πολύ σοβαρές επιπλοκές τόσο για τη μητέρα όσο και για το μωρό. Σε μερικές περιπτώσεις, η προεκλαμψία μπορεί να εμφανιστεί και μετά τον τοκετό.
Πού οφείλεται η προεκλαμψία;
Ο κύριος αιτιολογικός παράγοντας πίσω από την προεκλαμψία είναι ο πλακούντας. Ο πλακούντας είναι το όργανο το οποίο μεσολαβεί μεταξύ της μητέρας και του εμβρύου και ο κύριος ρόλος του είναι η μεταφορά θρεπτικών συστατικών, οξυγόνου και αποβλήτων μεταξύ τους. Για να πραγματοποιήσει αυτή τη λειτουργία, ο πλακούντας αποτελείται από πολλά αγγεία, τα οποία φυσιολογικά αναπτύσσονται στη μήτρα και τον συνδέουν με το κυκλοφορικό σύστημα της μητέρας. Στις γυναίκες με προεκλαμψία, τα αγγεία αυτά δεν αναπτύσσονται ούτε δουλεύουν σωστά, επηρεάζοντας την κυκλοφορία μέσα στον πλακούντα, η οποία με τη σειρά της επηρεάζει το καρδιαγγειακό σύστημα της μητέρας, οδηγώντας σε επιδράσεις σε πολλά διαφορετικά όργανα.
Ποια είναι τα κύρια συμπτώματα της προ-εκλαμψίας; Πώς θα καταλάβω ότι έχω προεκλαμψία;
Προηγουμένως αναφέραμε τις δύο συνηθέστερες κλινικές εκδηλώσεις της προεκλαμψίας, ωστόσο η νόσος μπορεί να έχει πολλές ακόμη μορφές, καθώς έχει επίδραση σε πολλά συστήματα και όργανα. Έτσι, μερικά από τα συμπτώματα που παρατηρούμε είναι τα εξής:
- Υπέρταση, αύξηση δηλαδή της πίεσης του αίματος (ωστόσο έχουν αναφερθεί και περιπτώσεις προεκλαμψίας χωρίς πίεση).
- Πρωτεϊνουρία, δηλαδή η παθολογική αύξηση των πρωτεϊνών που αποβάλλονται στα ούρα.
- Έντονοι πονοκέφαλοι.
- Συμπτώματα από τα μάτια όπως θολή όραση, προσωρινή απώλεια της όρασης ή ευαισθησία στο φως.
- Δύσπνοια, αίσθηση βάρους στο στήθος, τάση προς λιποθυμία.
- Ναυτία ή εμετός.
- Παθολογικά ευρήματα στις εξετάσεις αίματος, όπως αυξημένα ένζυμα του ήπατος και μειωμένα αιμοπετάλια.
- Απότομο πρήξιμο και αύξηση βάρους.
Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση προεκλαμψίας;
Ορισμένα χαρακτηριστικά από το ιατρικό ιστορικό σας έχει δειχθεί πως μπορεί να αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης προεκλαμψίας κατά την κύηση. Τέτοια χαρακτηριστικά είναι:
- Ιστορικό προεκλαμψίας σε προηγούμενη κύηση.
- Εγκυμοσύνη σε δίδυμα ή τρίδυμα.
- Ιστορικό χρόνιας υπέρτασης ακόμα και πριν από την κύηση.
- Ιστορικό σακχαρώδη διαβήτη πριν την κύηση.
- Οποιαδήποτε χρόνια νόσος των νεφρών.
Ορισμένα επιπρόσθετα χαρακτηριστικά τα οποία είναι παράγοντες κινδύνου αλλά δεν αυξάνουν τόσο πολύ τον κίνδυνο εμφάνισης όσο οι προηγούμενοι είναι:
- Παχυσαρκία.
- Οικογενειακό ιστορικό προεκλαμψίας.
- Πρώτη κύηση.
- Ηλικία μητέρας πάνω από τα 35 έτη.
- Οποιαδήποτε επιπλοκή κύησης σε προηγούμενη εγκυμοσύνη.
- Μεσοδιάστημα μεγαλύτερο από 10 έτη για την προηγούμενη κύηση.
Ποιες είναι οι επιπλοκές που μπορεί να προκαλέσει η προεκλαμψία;
Η προεκλαμψία έχει συσχετιστεί ισχυρά με επικίνδυνες επιπλοκές για την υγεία της μητέρας και του εμβρύου και αυτός είναι και ο λόγος που χρειάζεται άμεση αντιμετώπιση. Μερικές από αυτές τις επιπλοκές είναι:
- Περιορισμός της ανάπτυξης του εμβρύου: Καθώς η προεκλαμψία επηρεάζει το σχηματισμό και τη λειτουργία των αγγείων του πλακούντα, είναι λογικό να επηρεάζει και τη μεταφορά θρεπτικών συστατικών στο έμβρυο. Έτσι, τα έμβρυα σε γυναίκες με προεκλαμψία μπορεί να έχουν πιο αργό ρυθμό ανάπτυξης, οδηγώντας σε περιορισμό της ανάπτυξης, ο οποίος μπορεί να επιδεινωθεί εάν η γυναίκα δεν τρέφεται και σωστά.
- Πρόωρος τοκετός: Η προεκλαμψία είναι πιθανό να οδηγήσει σε πρόωρο τοκετό, πριν τις 37 εβδομάδες κύησης, τόσο λόγω κάποιου απρόοπτου συμβάντος αλλά και στα πλαίσια της αντιμετώπισης της προεκλαμψίας. Ένα πρόωρο νεογνά έχει μεγαλύτερο κίνδυνο αναπνευστικών προβλημάτων και προβλημάτων με τη σίτιση, ενώ η προωρότητα συσχετίζεται και με διαταραχές στο νευρικό σύστημα και την ανάπτυξη. Σε περιπτώσεις που ο πρόωρος τοκετός είναι σχεδιασμένος, οι επιπλοκές μειώνονται χάρη στην κατάλληλη προετοιμασία του εμβρύου.
- Αποκόλληση του πλακούντα: Η προεκλαμψία, καθώς προκαλείται από δομικές διαταραχές στον πλακούντα, μπορεί να οδηγήσει σε αποκόλλησή του από το τοίχωμα της μήτρας, μία επικίνδυνη κατάσταση η οποία προκαλεί έντονη αιμορραγία, δυνητικά απειλητική για τη ζωή τόσο της μητέρα όσο και του εμβρύου.
- Εκλαμψία: Αποτελεί την εξέλιξη της προεκλαμψίας και ουσιαστικά μαζί με τα ήδη υπάρχοντα συμπτώματα της προεκλαμψίας, η γυναίκα αναπτύσσει και νευρολογικές διαταραχές, όπως επιληψία, σπασμούς, αποπροσανατολισμό ή και κώμα. Η εκλαμψία είναι πολύ απρόβλεπτη στο πότε θα εμφανιστεί, ενώ μερικές φορές μπορεί να εμφανιστεί απευθείας, χωρίς να υπάρχει προεκλαμψία πριν.
- Σύνδρομο HELLP: Μία βαριά μορφή της προεκλαμψίας που συνδυάζεται με διαταραχή της λειτουργίας του ήπατος και με πτώση των αιμοπεταλίων και μπορεί να αποβεί θανατηφόρο για τη μητέρα και το έμβρυο.
- Βλάβες σε πολλά όργανα: Ανάλογα με το βαθμό σοβαρότητας, η προεκλαμψία μπορέι να οδηγήσει σε βλάβες στα νεφρά, το ήπαρ, τους πνεύμονες, την καρδιά και τους οφθαλμούς, ενώ μπορεί ακόμα να οδηγήσει και σε εγκεφαλική βλάβη.
- Καρδιαγγειακή νόσος: Η προεκλαμψία κατά την κύηση αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρδιαγγειακής νόσου στο μέλλον.
Ποια είναι η αντιμετώπιση της προεκλαμψίας;
Όταν εμφανιστεί προεκλαμψία σε μία κύηση, οι διαθέσιμες επιλογές για την αντιμετώπιση είναι ή να ξεκινήσουμε τον τοκετό, ή να αντιμετωπίσουμε συντηρητικά τα συμπτώματα μέχρι να είναι έτοιμο το παιδί να γεννηθεί. Η απόφαση αυτή εξαρτάται από το πότε θα εμφανιστεί η προεκλαμψία, από τη σοβαρότητά της και από την ευρύτερη κατάσταση της υγείας της μητέρας και του εμβρύου. Εάν η προεκλαμψία δεν είναι σοβαρή, τότε είναι πιθανόν να σας γίνουν απλά συστάσεις για συχνή μέτρηση της πίεσης και για τακτικές επισκέψεις στο γυναικολόγο σας. Σε πιο σοβαρές μορφές, μπορεί να συστηθεί η νοσηλεία για παρακολούθηση, ενώ εάν κριθεί σωστό, μπορεί να ξεκινήσουν διαδικασίες για την έναρξη του τοκετού.
Συνολικά, η προεκλαμψία είναι μία δυνητικά επικίνδυνη πάθηση τόσο για τη μητέρα όσο και για το έμβρυο, με πολλές πιθανές επιπλοκές. Έγκαιρη διάγνωση και στενή παρακολούθηση μέχρι να έρθει η ώρα για τον τοκετό είναι το κλειδί για να πετύχουμε τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα.
