Η εξέλιξη της ομιλίας στο δεύτερο χρόνο

Στο δεύτερο χρόνο το πιτσιρίκι σας αρχίζει να σας εκπλήσσει με το πόσα πράγματα καταλαβαίνει. Λέτε «που άφησα πάλι την τσάντα μου;» και το βλέπετε να σας τη φέρνει! Λέτε στο τηλέφωνο «Κλείνω τώρα γιατί θα βγάλω το παιδί βόλτα», και ξαφνικά το βλέπετε στημένο μπρος στην εξώπορτα! Απίστευτο σας φαίνεται! Είναι αλήθεια! Έφτασε η ώρα να αναπτύξει και να δείξει τις ικανότητές του στην αντίληψη και στην ομιλία. Πολύ σύντομα, αν δεν προσέχετε τα λόγια σας όταν οδηγείτε εκνευρισμένοι το αυτοκίνητο, θα ακούσετε αναγνωρίσιμες λέξεις όπως «--μώτο» «--λάκα»! Ασφαλώς έχει ένα δικό του ιδιότυπο λεξιλόγιο που μόνο εσείς καταλαβαίνετε. Μπορεί να λέει την ηλεκτρική σκούπα «ούα» και το τηλέφωνο «βού»! Εσείς καλό είναι να του μιλάτε πια κανονικά και να εγκαταλείψετε τα μωρουδίστικα. Δε χρειάζεται να λέτε «μαμ» και «τουτού» και «άτα».  Μιλάτε του καθαρά και αργά χρησιμοποιώντας απλές φράσεις. Δεν θα πείτε, βέβαια, «προτείνω να δειπνήσουμε, αν δεν έχεις αντίρρηση». Θα πείτε «Έλα να φάμε».  Στην αρχή χρησιμοποιεί απλές δισύλλαβες λέξεις και τις συνοδεύει με χειρονομίες, δείχνει με το χέρι και λέει «μπάλα», σας τραβάει από τη φούστα και λέει «άτα». Στο τέλος του δεύτερου χρόνου, 24-26 μηνών, θα ξέρει 40-50 λέξεις.  Οι διαφορές στην εξέλιξη της ομιλίας είναι μεγάλες από παιδί σε παιδί. Μερικά αρχίζουν νωρίτερα, άλλα καθυστερούν, τα αγόρια συνήθως αργούν περισσότερο από τα κορίτσια. Συνήθως στο τέλος του δεύτερου χρόνου ένα παιδί μπορεί να: 

• Δείχνει αντικείμενο ή εικόνα όταν το ονομάσετε, π.χ., πού είναι η γάτα;
• Αναγνωρίζει ονόματα γνωστών προσώπων, αντικειμένων και μελών του σώματος, π.χ., που είναι η μύτη σου; Ποιος ήρθε; «Μπαμπάς».
• Λέει αρκετές λέξεις (ήδη από τους 15-18 μήνες).
• Σχηματίζει φράσεις «Μίμης άτα», «Πάει μαμά» (γύρω στους 18-24 μήνες).
• Υπακούει σε απλές εντολές «φέρε το αυτοκινητάκι», «έλα εδώ».
• Επαναλαμβάνει λέξεις που ακούει (χωρίς να γνωρίζει το νόημά τους).

Πότε πρέπει να μας ανησυχήσει η εξέλιξη της ομιλίας του; Συζητήστε το με τον παιδίατρο όταν:

• Κατανοεί αλλά δεν μιλάει. Η φράση αυτή ακούγεται συχνά από τους γονείς. Το παιδί ακολουθεί εντολές, συμμετέχει σε παιχνίδια, αλλά δε χρησιμοποιεί λέξεις, μόνο δείχνει.

• Μιλάει αλλά δεν κατανοεί. Η φράση αυτή ακούγεται λιγότερο συχνά γιατί συνήθως ησυχάζουμε επειδή το παιδί μιλάει. Πρέπει όμως το παιδί να κατανοεί αυτά που λέει.  Για παράδειγμα: Μαμά: «Κωστάκη, πώς πέρασες στον κήπο;» Κωστάκης: «Γάλα θέλω».

• Δεν έχει «αυθόρμητη ομιλία». Σε αυτή την περίπτωση το παιδί δεν ανταποκρίνεται από μόνο του, αλλά θα πρέπει ο γονιός να μιλήσει για λογαριασμό του παιδιού και ακολούθως το παιδί να επαναλάβει. Για παράδειγμα: Μαμά: «Που πήγες χθες Κωστάκη;» Κωστάκης: «.........» Μαμά: «στη Γιαγιά» Κωστάκης: «στη Γιαγιά»

• Δεν έχει «συστηματική ομιλία». Σε αυτή την περίπτωση το παιδί, ενώ δείχνει να μιλάει και να ανταποκρίνεται λεκτικά, σε κάποιες περιπτώσεις είναι πιθανόν να μην ανταποκρίνεται καθόλου. Μπορεί να είναι μια συνηθισμένη αφηρημάδα, μπορεί να κάνει «πείσματα» ή «ντροπές». Μπορεί, όμως, να πρόκειται για παθολογικό σύμπτωμα της εξέλιξης του λόγου, που αν επιμείνει καλό είναι να συζητηθεί με τον ειδικό.

• Δεν κατανοεί και δεν ανταποκρίνεται στο ΝΑΙ/ΟΧΙ. Τα παιδιά σε αυτή την ηλικία πρέπει να μπορούν να ξεχωρίζουν την κατάφαση από την άρνηση και να ανταποκρίνονται θετικά ή αρνητικά σε ερωτήσεις. Ανησυχήστε αν πολύ συχνά λέει «ναι» σε αντικρουόμενες προτάσεις π.χ.: Μαμά: «Κωστάκη, πάμε στο σπίτι;» Κωστάκης: «Ναι» Μαμά: «Κωστάκη, θέλεις να μείνουμε εδώ;» Κωστάκης: «Ναι»

• Δεν σχηματίζει δισύλλαβες λέξεις: π.χ. γάτα, κότα, τόπι, Τέτα, μπάλα.

• Δεν σχηματίζει απλές φράσεις με δύο λέξεις.