Η πιθανότητα επίτευξης εγκυμοσύνης είναι γνωστό πως αυξάνεται κατά τις λεγόμενες γόνιμες μέρες του κύκλου. Έτσι, πολλές γυναίκες, είτε επιθυμούν εγκυμοσύνη είτε όχι, συχνά λαμβάνουν υπόψη το περιθώριο των γόνιμων ημερών όταν πραγματοποιούν σεξουαλικές επαφές. Όμως οι γόνιμες μέρες είναι το μόνο «παράθυρο» για εγκυμοσύνη; Δεν μπορεί να προκύψει σε άλλη φάση του κύκλου; Είναι ασφαλής η επαφή εκτός των γόνιμων ημερών; Πώς θα υπολογίσω ποιες είναι οι γόνιμες μέρες; Αυτές τις πολύ συχνές ερωτήσεις θα εξετάσουμε σε αυτό το άρθρο.
Ποιες είναι οι γόνιμες μέρες στον κύκλο μου και τι συμβαίνει τότε;
Είναι σημαντικό πριν εξετάσουμε το ενδεχόμενο κύησης εκτός των γόνιμων ημερών, να γνωρίζουμε πότε έρχονται αυτές μέσα στον κύκλο και γιατί είναι γόνιμες. Κατά τη διάρκεια του κύκλου, το γεννητικό σύστημα της γυναίκας περνάει από διάφορα στάδια προετοιμασίας για τη γονιμοποίηση του ωαρίου και την τελική κύηση. Ο κύκλος ξεκινάει με την έμμηνο ρύση (περίοδο) και λήγει με την επόμενη, οπότε και ξεκινάει ο νέος κύκλος, με συνολική διάρκεια περίπου 28 μέρες, ωστόσο διάρκεια από 21-35 μέρες θεωρείται επίσης φυσιολογική. Περίπου στη μέση του κύκλου, το ώριμο ωάριο απελευθερώνεται από την ωοθήκη, και περνάει στη σάλπιγγα, όπου περιμένει να γονιμοποιηθεί. Αυτό το γεγονός ονομάζεται ωορρηξία και σηματοδοτεί τις γόνιμες μέρες. Συγκεκριμένα, οι γόνιμες μέρες για τις περισσότερες γυναίκες είναι η μέρα της ωορρηξίας, οι πέντε μέρες πριν από την ημέρα της ωορρηξίας και μία μέρα μετά την ημέρα της ωορρηξίας.
Πώς θα υπολογίσω πότε είναι οι γόνιμες μέρες τον κύκλο μου;
Καθώς η διάρκεια του κύκλου μπορεί να ποικίλει από γυναίκα σε γυναίκα, υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να υπολογίσετε πότε είναι οι γόνιμες μέρες σας. Συγκεκριμένα:
- Η ημερολογιακή μέθοδος: η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη μέθοδος. Με δεδομένο ότι η ωορρηξία συμβαίνει περίπου 12-14 μέρες πριν την περίοδο, εάν γνωρίζετε τη μέση διάρκεια του κύκλου σας, μπορείτε να υπολογίσετε το παράθυρο γονιμότητας. Για να υπολογίσετε τη μέση διάρκεια, συστήνετε να καταγράφετε την πρώτη μέρα της περιόδου σε ημερολόγιο για κάθε κύκλο για τουλάχιστον 6 μήνες, ώστε τα δεδομένα να είναι αντιπροσωπευτικά, ενώ πλέον υπάρχουν και πολύ εύχρηστες εφαρμογές για το κινητό που απλοποιούν κι άλλο τη διαδικασία. Για να είναι αποτελεσματική η ημερολογιακή μέθοδος, πρέπει ο κύκλος σας να είναι σχετικά σταθερός, αλλιώς σε αντίθετη περίπτωση δεν είναι πολύ αξιόπιστη.
- Η μέθοδος ελέγχου της τραχηλικής βλέννης: κατά τη διάρκεια του κύκλου, εξαιτίας των ορμονικών αλλαγών, η τραχηλική και κολπική βλέννη αλλάζει μορφή και σύσταση. Λίγο πριν και κατά τη διάρκεια της ωορρηξίας, η βλεννη παράγεται σε μεγαλύτερη ποσότητα, γίνεται διάφανη και πιο γλιστερή (περιγράφεται συχνά σαν ασπράδι αυγού), ενώ τις υπόλοιπες μέρες, είτε δεν υπάρχει βλέννη, είτε είναι σε μικρότερη ποσότητα, θολή και κολλώδης. Ο έλεγχος της βλέννης μπορεί να γίνει χρησιμοποιώντας καθαρά δάχτυλα, ή με λίγο χαρτί υγείας στον κόλπο ή βλέποντας τη βλέννη στο εσώρουχο. Είναι σημαντικό πριν ξεκινήσετε να αξιοποιείτε τη μέθοδο να έχετε κρατήσει ένα ημερολόγιο τραχηλικής βλέννης κάθε μέρα για τουλάχιστον ένα κύκλο, ενώ προτείνετε να ζητήσετε και τη βοήθεια του Γυναικολόγου σας για να εξοικειωθείτε με τις αλλαγές και να μπορείτε να τις αναγνωρίζετε στην αρχή. Είναι σημαντικό να γνωρίζετε πως πολλές καταστάσεις, όπως πχ κολπίτιδες, αφυδάτωση κλπ μπορεί να επηρεάσουν τη σύσταση της βλέννης και να οδηγήσουν σε παραπλανητικά συμπεράσματα.
- Η μέθοδος της θερμοκρασίας του σώματος: σε αυτή τη μέθοδο, μετράτε τη θερμοκρασία του σώματός σας το πρωί, μόλις ξυπνήσετε, πριν ακόμα σηκωθείτε από το κρεβάτι. Στις περισσότερες γυναίκες, υπάρχει μία αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος την ημέρα της ωορρηξίας και μετά, της τάξης των 0,2-0,3 βαθμών Κελσίου. Επειδή η αύξηση είναι πολύ μικρή για τα συμβατικά θερμόμετρα, συστήνεται να χρησιμοποιούνται ειδικά θερμόμετρα ωορρηξίας που μπορούν να ανιχνεύσουν αυτή τη μικρή αύξηση. Παράλληλα, συστήνεται να κρατάτε ημερολόγιο θερμοκρασίας για τουλάχιστον 3 μήνες πριν χρησιμοποιήσετε τη μέθοδο, ώστε να γνωρίζετε τι μεταβολές να περιμένετε.
Μπορώ να μείνω έγκυος και εκτός των γόνιμων ημερών;
Παρόλο που σύμφωνα με θεωρητικά μοντέλα και με τη φυσιολογία της αναπαραγωγής η γυναίκα μπορεί να μείνει έγκυος μόνο εντός του συγκεκριμένου διαστήματος των ημερών γονιμότητας, η πραγματικότητα διαφέρει. Συγκεκριμένα, σε πραγματικές συνθήκες πάντα υπάρχουν αποκλίσεις από τη θεωρία. Για παράδειγμα, η ωορρηξία μπορεί να έρθει λίγο πιο νωρίς ή λίγο πιο αργά ή το παράθυρο που το ωάριο παραμένει διαθέσιμο για γονιμοποίηση μετά την ωορρηξία να είναι μικρότερο ή μεγαλύτερο. Αυτές οι αποκλίσεις είναι αναμενόμενες, καθώς η διάρκεια του κύκλου μπορεί να μην είναι σταθερή από μήνα σε μήνα, ενώ ακόμα και οι κύκλοι που φαινομενικά έχουν σταθερή συνολική διάρκεια, μπορεί να παρουσιάζουν μικρές διαφορές στη διάρκεια των φάσεων τους. Επίσης, ο χρόνος ζωής και λειτουργικότητας του σπέρματος μέσα στη μήτρα ποικίλει σημαντικά, με αποτέλεσμα να υπάρχουν περιπτώσεις που επαφές που έγιναν εκτός του παραθύρου ωορρηξίας οδήγησαν τελικά σε εγκυμοσύνη. Δεν υπάρχει κάποιος 100% σίγουρος τρόπος να γνωρίζουμε αν μια επαφή εκτός του θεωρητικού παραθύρου γονιμότητας θα οδηγήσει σε εγκυμοσύνη ή όχι, καθώς υπάρχουν πολλοί παράγοντες που μπορεί να αλλάζουν και να επηρεάζουν σε κάθε ζευγάρι. Αν και δεν είναι το ίδιο πιθανό σε όλες τις μέρες του κύκλου, ακόμα τις μέρες με τη μικρότερη πιθανότητα, όπως πχ μετά το τέλος της περιόδου, μπορείτε να μείνετε έγκυος αν συντρέχουν ορισμένοι παράγοντες.
Σύνοψη
Κατά τη διάρκεια του έμμηνου κύκλου, οι 7 περίπου μέρες γύρω από την ωορρηξία είναι οι γόνιμες μέρες κατά τις οποίες υπάρχουν οι μεγαλύτερες πιθανότητες να μείνετε έγκυος. Υπάρχουν πολλές μέθοδοι για να υπολογίσετε πότε έρχονται αυτές οι μέρες και να προγραμματίσετε ανάλογα τις επαφές σας. Εάν επιθυμείτε να αποφύγετε τη σύλληψη, δυστυχώς δεν υπάρχει απόλυτα σίγουρος τρόπος για να γνωρίζουμε ποιες μέρες είναι «ασφαλείς» για επαφές, καθώς ανάλογα και με άλλους παράγοντες, όλες έχουν έστω και μία πολύ μικρή πιθανότητα να οδηγήσουν σε εγκυμοσύνη. Έτσι συστήνεται η χρήση αντισυλληπτικών μέσων, όπως ανδρικό προφυλακτικό και αντισυλληπτικά δισκία. Εάν από την άλλη επιθυμείτε κύηση, οι γόνιμες μέρες είναι το πιο σίγουρο διάστημα εάν αντιμετωπίζετε δυσκολίες στη σύλληψη με τις τυχαίες συχνές επαφές.
