Φταρνίζεται, έχει «μπούκωμα» και καταρροή αλλά δεν έχει ίωση. Τι έχει; Την ενοχλητική και επίμονη αλλεργική ρινίτιδα.
Με τον όρο «ρινίτιδα» αναφερόμαστε σε φλεγμονή του ρινικού βλεννογόνου. Εκδηλώνεται με μία ποικιλία αρκετά ενοχλητικών συμπτωμάτων όπως κνησμός (φαγούρα), πταρμοί (φτάρνισμα), συμφόρηση (μπούκωμα), καταρροή και οπισθορρινική ρύση (το μεγαλύτερο παιδί περιγράφει κάτι να κυλάει πίσω στον φάρυγγα).
Επεισόδια ρινίτιδας μικρής διάρκειας οφείλονται συνήθως σε ιογενείς λοιμώξεις αναπνευστικού. Αντίθετα, η χρόνια ή συχνά υποτροπιάζουσα ρινίτιδα με ή χωρίς εποχικότητα στη συμπτωματολογία οφείλεται συχνά -αλλά όχι αποκλειστικά- σε αλλεργία.
Υπάρχουν και άλλα αίτια επίμονης ρινίτιδας με συχνότερη την μικροβιακή ρινοπαραρρινοκολπίτιδα (π.χ. ιγμορίτιδα). Σπανιότερα μία επίμονη ρινίτιδα στην παιδική ηλικία μπορεί να οφείλεται σε ξένο σώμα, ενώ σε ακόμα πιο σπάνιες περιπτώσεις η ρινίτιδα αποτελεί σύμπτωμα ενός συστηματικού νοσήματος και χρήζει ειδικής προσέγγισης.
Ίωση ή αλλεργική ρινίτιδα;
Η συχνή ή και υποτροπιάζουσα καταρροή, τα φταρνίσματα, το μπούκωμα, η φαγούρα στην περιοχή, η στοματική αναπνοή με το μόνιμα ανοικτό στόμα, το συχνό καθάρισμα του λαιμού, το ιώδες χρώμα κάτω από τα μάτια, η εύκολη κόπωση και υπνηλία, τα κόκκινα μάτια, που δακρύζουν, αποτελούν ύποπτα συμπτώματα, ειδικά στις περιπτώσεις που εμφανίζονται απουσία ίωσης.
Μπορεί να υπάρχει εποχικότητα ή όχι ανάλογα με το υπεύθυνο αλλεργιογόνο. Τα συμπτώματα ενίοτε είναι συχνά και έντονα, με αποτέλεσμα να επηρεάζουν αρνητικά την καθημερινότητα, τις σχολικές επιδόσεις, τον ύπνο και κατ’ επέκταση το επίπεδο ζωής του παιδιού. Δεν είναι σπάνιο, άλλωστε, να συνυπάρχει βήχας ή και ευκολότερα ροχαλητό ή κεφαλαλγία.
Μερικές φορές είναι δύσκολο οι γονείς να ξεχωρίσουν αν το μπούκωμα και η καταρροή του παιδιού τους, που πάει στον παιδικό σταθμό ή στο προνήπιο οφείλονται σε ίωση ή όχι. Και για να το κάνουμε ακόμα δυσκολότερο, ξέρουμε πλέον ότι τα παιδιά με αλλεργίες έχουν πιο πολλές και με μεγαλύτερη διάρκεια ιώσεις αναπνευστικού μέσα στη χρονιά.
Οι γονείς θα πρέπει με προσοχή να καταγράφουν το είδος των συμπτωμάτων, το χρόνο εμφάνισης και τη διάρκεια μέσα στην ημέρα, την εποχικότητα, και το πόσο επηρεάζουν τις καθημερινές δραστηριότητες του παιδιού. Ο παιδοαλλεργιολόγος στη συνέχεια με τη βοήθεια των πληροφοριών από το ιστορικό, τα ευρήματα από την εξέταση και τα αλλεργικά τεστ (δερματικά ή και αιματολογικά) θα θέσει τη διάγνωση και θα προτείνει την κατάλληλη για το συγκεκριμένο παιδί παρέμβαση.
Ποια παιδιά εμφανίζουν συχνότερα αλλεργική ρινίτιδα;
Τα παιδιά με ατοπική δερματίτιδα, άσθμα ή τροφική αλλεργία έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανίσουν αλλεργική ρινίτιδα όπως ισχύει και το αντίστροφο.
Συχνά, αλλά όχι πάντα, οι γονείς του παιδιού έχουν θετικό ιστορικό αλλεργικής προδιάθεσης.
Η αλλεργική ρινίτιδα είναι ένα πολύ συχνό πρόβλημα στις μέρες μας.
Οι αλλαγές στο τρόπο ζωής τις τελευταίες δεκαετίες έχει διογκώσει την επίπτωση των αλλεργικών νοσημάτων στον πληθυσμό και ειδικότερα της αλλεργικής ρινίτιδας, με την κατάσταση να βαίνει επιδεινούμενη.
Οι αλλαγές στη δίαιτα μας, ο αστικός αποστειρωμένος τρόπος ζωής στις μεγαλουπόλεις, το φαινόμενο του θερμοκηπίου με τις αυξημένες θερμοκρασίες και τις λιγότερες βροχές και οι αυξημένοι ρύποι έχουν τροποποιήσει την ένταση και τη διάρκεια έκθεσης μας στα εισπνεόμενα αλλεργιογόνα.
Ως αποτέλεσμα, περισσότερα παιδιά ευαισθητοποιούνται σε γύρεις (δένδρα, γρασίδια, ζιζάνια) αλλά και σε ενδοοικιακά αλλεργιογόνα όπως τα ακάρεα.
Η ευαισθητοποίηση στα αεροαλλεργιογόνα, εξελίσσεται με αυξημένη πιθανότητα, λίγο πιο νωρίς ή πιο αργά, σε αλλεργία.
Αυτό σημαίνει ότι ένα παιδί που έχει θετικά αλλεργικά τεστ για παράδειγμα στην γύρη της ελιάς, αλλά είναι ασυμπτωματικό ακόμα, έχει αυξημένες πιθανότητες στα επόμενα χρόνια να εμφανίζει την άνοιξη αδικαιολόγητο μπούκωμα, καταρροή, φταρνίσματα και κόκκινα μάτια που φαγουρίζουν το παιδί, μετά από έκθεση στην αντίστοιχη γύρη.
Αντιμετώπιση
Η αλλεργική ρινίτιδα είναι ένα νόσημα από το οποίο το παιδί δεν κινδυνεύει. Ωστόσο, επηρεάζει σημαντικά την καθημερινότητα του. Επίσης, αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης άσθματος στον μέλλον.
Η αντιμετώπιση της αλλεργικής ρινίτιδας περιλαμβάνει τη μη φαρμακευτική παρέμβαση και τη χορήγηση φαρμακευτικών σκευασμάτων.
Η μη φαρμακευτική παρέμβαση αφορά στην μείωση έκθεσης στα υπεύθυνα αεροαλλεργιογόνα, και σε ρύπους ενδοοικιακούς (καπνός τσιγάρου) και εξωοικιακούς.
Οι πλύσεις της μύτης με φυσιολογικό ορό επίσης βοηθούν.
Φαρμακευτικά σκευάσματα, που συχνά χορηγούνται στο πλαίσιο διαχείρισης των ασθενών, είναι τα αντισταμινικά (από του στόματος), τα τοπικά κορτικοστεροειδή και τοπικά αντισταμινικά και τέλος, η μοντελουκάστη με αποτελέσματα που ποικίλουν μεταξύ των ασθενών. Αφορούν σε συμπτωματική αντιμετώπιση και τοπική καταστολή της φλεγμονής. Βελτιώνουν τα συμπτώματα αλλά δεν θεραπεύουν την αλλεργική ρινίτιδα.
Η μόνη θεραπευτική πρόταση, που μπορεί να τροποποιήσει την πορεία της νόσου μακροπρόθεσμα, αφορά στην ανοσοθεραπεία έναντι των αλλεργιογόνων που το παιδί εμφανίζει αλλεργία.
Η σωστή επιλογή ασθενών για ανοσοθεραπεία αυξάνει την πιθανότητα επιτυχίας της παρέμβασης.
Η ανοσοθεραπεία σε ένα σημαντικό ποσοστό παιδιών είναι αποτελεσματική, όχι μόνο στο επίπεδο των συμπτωμάτων της ρινίτιδας, ακόμα και μετά τη διακοπή της θεραπείας αλλά και μειώνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης άσθματος στο μέλλον.
Συμπερασματικά, η αλλεργική ρινίτιδα αποτελεί ένα σημαντικό και συχνό πρόβλημα που αφορά σε πολλά παιδιά με αρνητικό αντίκτυπο στα ίδια και την οικογένεια τους. Η έγκαιρη αναγνώριση των ύποπτων συμπτωμάτων και η αναζήτηση παιδοαλλεργιολογικής συμβουλής βελτιώνει την ζωή των μικρών ασθενών αλλά και προστατεύει πιθανόν από την εμφάνιση νέων αλλεργικών νοσημάτων.
Από τον Μάριο Παπαδόπουλο, Παιδοπνευμονολόγο - Παιδοαλλεργιολόγο
