Εάν βρίσκετε ολοένα και περισσότερα μαλλιά να «κοιμούνται» στο μαξιλάρι σας και να μένουν στη βούρτσα σας σπεύστε στον δερματολόγο ο οποίος είναι ο μόνος ειδικός για να διερευνήσει τα αίτια και να ορίσει τη θεραπεία της παθολογικής τριχόπτωσης.
Από τις Μινωίτισσες με τα περίτεχνα χτενίσματα μέχρι τις σημερινές, διάσημες καλλονές της βιομηχανίας του θεάματος η πλούσια κόμη είναι το αδιαμφισβήτητο σύμβολο θηλυκότητας. Τα λαμπερά και υγιή μαλλιά συμπληρώνουν την εικόνα μίας όχι μόνο επιθυμητής, αλλά και υγιούς γυναίκας, καθώς ο κύκλος ζωής της κάθε τρίχας επηρεάζεται δραματικά από αρκετές και συχνά σοβαρές ασθένειες. Δεν είναι λίγες οι φορές που ένα νόσημα διαγιγνώσκεται καταρχήν από τον δερματολόγο, στον οποίο η ασθενής έχει καταφύγει για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της τριχόπτωσης.
Μαλλιά: κι όμως «κινούνται»!
Το τριχωτό της κεφαλής, το οποίο φιλοξενεί περίπου 100.000 τρίχες, βρίσκεται σε διαρκή «κίνηση»: Οι τρίχες μας αναπτύσσονται περίπου κατά 1 εκατοστό τον μήνα και έχουν η καθεμιά τον δικό της κύκλο ζωής με αύξηση, εξέλιξη και πτώση. Η φάση της ανάπτυξης της τρίχας (αναγενές στάδιο) διαρκεί 3-6 χρόνια. Η φάση κατά την οποία η τρίχα προετοιμάζεται να πέσει (καταγενές στάδιο) διαρκεί 2-3 εβδομάδες. Τέλος η φάση που η τρίχα πέφτει είτε αυτόματα -επειδή απωθείται από την καινούργια- είτε μηχανικά με το τράβηγμα των μαλλιών (τελογενές στάδιο) διαρκεί περίπου 3 μήνες.
Εξαιτίας αυτής της διαδικασίας χάνουμε 50 έως 100 τρίχες την ημέρα οι οποίες αυξάνονται ορισμένες εποχές του χρόνου, συνήθως το φθινόπωρο ή και την άνοιξη, εποχές που τα ραντεβού στο δερματολόγο αυξάνονται λόγο της εποχιακής τριχόπτωσης που δεν είναι ανησυχητική και σταματάει με το τέλος της εποχής. Ορισμένοι γιατροί σε έντονη εποχική τριχόπτωση συνταγογραφούν εξειδικευμένα συμπληρώματα διατροφής ή ειδικές λοσιόν που εφαρμόζονται στο τριχωτό της κεφαλής.
Αναζητώντας τους συνήθεις υπόπτους
Ο δερματολόγος με βάση το ιστορικό και την κλινική εξέταση ενδεχομένως θα ζητήσει να γίνουν ορισμένες εργαστηριακές εξετάσεις: αιματολογικές, ορμονολογικές, μικροσκοπική εξέταση - τριχοριζόγραμμα και, εάν χρειαστεί και βιοψία δέρματος για να διαγνώσει τον τύπο της αλωπεκίας και να ορίσει τη θεραπευτική προσέγγιση.
Η πιο συχνή αλωπεκία είναι η ανδρογενετική αλωπεκία ή, κοινώς, η «φαλάκρα», η οποία ξεκινάει με διάχυτη λέπτυνση των τριχών που γίνεται εντονότερη κεντρικά στο τριχωτό της κεφαλής. Η ανδρογενετική αλωπεκία είναι αποτέλεσμα συνδυασμού γενετικής προδιάθεσης και της δράσης των ανδρογόνων.
Άλλη συχνή στις γυναίκες αλωπεκία είναι η γυροειδής. Πρόκειται για αυτοάνοσο νόσημα με κληρονομικό υπόβαθρο, το οποίο μπορεί και να συνυπάρχει με άλλα αυτοάνοσα νοσήματα, όπως η θυρεοειδίτιδα hashimoto, η λεύκη και άλλα.
Γενικότερα, εκτός από την κληρονομικότητα και τους ανοσολογικούς μηχανισμούς υπάρχουν πολλά αίτια που μπορεί να προκαλέσουν αλωπεκία του τριχωτού της κεφαλής:
Ορισμένα νοσήματα: Αιματολογικά νοσήματα, όπως η σιδηροπενική αναιμία και συστηματικά νοσήματα όπως ο ερυθηματώδης λύκος, ο ομαλός λειχήνας, η σκληροδερμία και άλλα είναι συνήθεις αιτίες τριχόπτωσης, η οποία μπορεί επίσης να προκληθεί και μετά από ένα βαρύ εμπύρετο νόσημα.
Οι ορμόνες: Το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών και οι διάφορες θυρεοειδοπάθειες μπορεί να προκαλέσουν τριχόπτωση η οποία όμως υποχωρεί όταν τεθούν υπό έλεγχο τα συγκεκριμένα νοσήματα. Αλλά και οι φυσιολογικές ορμονικές μεταβολές της γυναίκας που συμβαίνουν κατά την περίοδο της λοχείας και της εμμηνόπαυσης επηρεάζουν αρνητικά το τριχωτό της κεφαλής.
Τα φάρμακα: Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση των ογκολογικών ασθενών που χάνουν τα μαλλιά τους εξαιτίας της χημειοθεραπείας.
Οι δίαιτες: Η μεγάλη απώλεια βάρους σε σύντομο χρονικό διάστημα, ειδικά όταν η διατροφή είναι φτωχή σε «δομικά» υλικά της τρίχας όπως πρωτεΐνες, σίδηρος, ψευδάργυρος και βιταμίνες κυρίως του συμπλέγματος Β μπορεί να προκαλέσει ή να εντείνει την τριχόπτωση.
Λοιμώξεις του τριχωτού της κεφαλής: Η δερματοφυτία του τριχωτού της κεφαλής και η θυλακίτιδα από σταφυλόκοκκο προκαλούν τριχόπτωση.
Το στρες: Τα ψυχονευρωτικά νοσήματα σχετίζονται με την αλωπεκία, η οποία παρατηρείται συχνά σε αγχώδη άτομα. Αλλά και η ίδια η τριχόπτωση προκαλεί έντονο στρες στις γυναίκες οι οποίες χάνοντας τα μαλλιά τους εκδηλώνουν συναισθήματα θυμού και έντονης ανησυχίας δημιουργώντας έτσι έναν φαύλο κύκλο με το στρες να προκαλεί τριχόπτωση και την αλωπεκία να επιτείνει το στρες.
Διάφοροι μηχανικοί τρόποι: Το κομμωτήριο δεν είναι και το πιο φιλικό περιβάλλον για τα μαλλιά μας: το πιστολάκι ή το σίδερο ισιώματος και η χρήση προϊόντων στάιλινγκ αλλά και το βίαιο βούρτσισμα και τράβηγμα των μαλλιών συντελούν στη γυναικεία τριχόπτωση.
Θα βρω τα χαμένα μου μαλλιά;
Η απάντηση δεν είναι πάντα καθησυχαστική. Ο χρόνος αντίδρασης είναι καταλυτικός στην αντιμετώπιση του προβλήματος. Όσο πιο γρήγορα απευθυνθεί κανείς στον δερματολόγο τόσες περισσότερες είναι και οι πιθανότητες να φρενάρει την τριχόπτωση. Οι θεραπευτικές προσεγγίσεις είναι πολλές και αφορούν καταρχήν την αντιμετώπιση του αιτίου που προκαλεί την αλωπεκία. Για παράδειγμα σε περιπτώσεις σιδηροπενικής αναιμίας χορηγείται σίδηρος, η τριχόπτωση σταματά και η εικόνα του τριχωτού της κεφαλής βελτιώνεται άμεσα. Δεν είναι όμως οι περισσότερες αλωπεκίες το ίδιο εύκολα αντιμετωπίσιμες. Ανάλογα με τον τύπο ο γιατρός μπορεί να συστήσει από του στόματος ή τοπική θεραπεία. Υπάρχουν περιπτώσεις που τη λύση δίνουν οι χειρουργικές θεραπείες (μεταμόσχευση μαλλιών).
Με τη συνεργασία της Μαρίας Πασβάνη, δερματολόγου.
