Από τον Απόστολο Χ. Ζιώγα, Μαιευτήρα Χειρουργό Γυναικολόγο, Ειδικό Γονιμότητας, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών
Τι είναι τα άλματα ανάπτυξης;
Τα παιδιά από τη βρεφική μέχρι την εφηβική ηλικία εμφανίζουν διάφορα μοτίβα ανάπτυξης. Κάθε παιδ ...
22 Ιουνίου 2022
Κάθε οικογένεια είναι διαφορετική και πάνω από όλα μοναδική. Όταν μεγαλώνει κάποιος ως μοναχοπαίδι «κληρονομεί» πολλές φορές από το κοντινό περιβάλλον του τον τίτλο του κακομαθημένου. Ωστόσο, αυτός ο μύθος όπως και πολλοί άλλοι καλό είναι να καταρρίπτονται, καθώς το μόνο που χρειάζεται για να μεγαλώσει σωστά ένα παιδί είναι αγάπη, φροντίδα, σωστή διαπαιδαγώγηση και τίποτα παραπάνω. Επομένως το ζήτημα που πρέπει να απασχολεί τους γονείς είναι πώς θα μεγαλώσουν ευτυχισμένα τα παιδιά τους είτε είναι ένα είτε είναι περισσότερα. Στο σημερινό άρθρο θα μας μιλήσουμε για την ψυχολογία που αναπτύσσει ένα μοναχοπαίδι και θα δώσουμε τρόπους για να μεγαλώσεις ευτυχισμένα μοναχοπαίδια!
Υπάρχουν μοναχοπαίδια πολύ κοινωνικά και μοναχοπαίδια πολύ εσωστρεφή. Υπάρχουν μοναχοπαίδια με πολλή στενή επαφή με τους γονείς τους και μοναχοπαίδια που κάνουν νωρίς την «επανάστασή» τους και μαθαίνουν να ζουν πιο ανεξάρτητα. Όλα αυτά εξαρτώνται από μια αλληλουχία παραγόντων στους οποίους τον πλέον σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν οι γονείς.
Το να μεγαλώνει ένα παιδί ως μοναχοπαίδι, σίγουρα δεν πρέπει να θεωρείται κάτι το αρνητικό, καθώς συχνά παρατηρείται πως η μεγάλη προσοχή από τους γονείς κάνει το παιδί να έχει γρήγορη και σωστή ανάπτυξη, να είναι εύστροφο και να εξελίσσει ταχύρρυθμα τα ταλέντα του. Αναλογιζόμενοι αυτά και ακόμα περισσότερα, ας βάλουμε στο μικροσκόπιο μερικούς μύθους που αφορούν τα μοναχοπαίδια:
Τα μοναχοπαίδια νιώθουν μοναξιά
Είτε ανήκουν σε μια πολυμελή οικογένεια είτε όχι, όλα τα παιδιά και -στην ουσία- όλοι οι άνθρωποι έχουν ανάγκη από κοινωνικές επαφές. Όσον αφορά τα παιδιά, το παιχνίδι με συνομηλίκους είναι απαραίτητο για την υγιή συναισθηματική ανάπτυξη τους. Η εκτίμηση πως τα μοναχοπαίδια κατά κανόνα νιώθουν μοναξιά είναι λανθασμένη, αφού η ανάγκη της κοινωνικοποίησης μπορεί να ικανοποιηθεί πλήρως ακόμα κι όταν δεν υπάρχουν αδέρφια.
Κατά την πρώτη σχολική ηλικία, οι φίλοι και οι συμμαθητές καλύπτουν με επιτυχία αυτό το κενό. Κατά τη διάρκεια της εφηβείας, μπορεί τα μοναχοπαίδια να αισθάνονται μοναξιά, όχι όμως περισσότερη από αυτή που νιώθουν όλοι οι έφηβοι, αφού κατά την περίοδο της εφηβείας είναι αναμενόμενο το παιδί να νιώθει πως δεν το καταλαβαίνει κανείς. Ίσως η μοναδική περίοδος κατά την οποία πράγματι μπορεί ένα μοναχοπαίδι να νιώσει μοναξιά είναι όταν μεγαλώσει και έχει να διαχειριστεί την αποκλειστική φροντίδα των γονιών του.
Από την άλλη, ακριβώς επειδή έχουν περάσει πολλές ώρες μόνα τους, τα μοναχοπαίδια όχι μόνο δεν φοβούνται την μοναξιά, αλλά έχουν βρει και τρόπους να διασκεδάζουν χωρίς απαραίτητα την παρουσία άλλων, χαρακτηριστικό το οποίο μπορεί να φανεί ιδιαίτερα ωφέλιμο στην ενήλικη ζωή τους.
Επομένως, όσο το παιδί σου είναι μικρό, αν παρατηρήσεις πως νιώθει μοναξιά, δεν έχεις παρά να λάβεις σοβαρά υπόψη το συναίσθημά του και να το βοηθήσεις να έχει περισσότερες συναναστροφές με φίλους, εξωσχολικές δραστηριότητες, ξέγνοιαστες βόλτες και παιχνίδια με όλη την οικογένεια.
Είναι απαιτητικά
Πράγματι, τα μοναχοπαίδια είναι πιθανό να εμφανίσουν απαιτητικές συμπεριφορές. Αυτό θα συμβεί όμως, κατά κύριο λόγο εξαιτίας της συμπεριφοράς των γονέων απέναντί τους. Εκείνοι από την πλευρά τους, θέλοντας να εκφράσουν την υπέρμετρη και αποκλειστική αγάπη προς το μοναχοπαίδι τους, τείνουν να πραγματοποιούν κάθε επιθυμία του και να ικανοποιούν άμεσα κάθε ανάγκη του. Επομένως, πρωτεύοντα ρόλο στο να μην εκδηλώσει απαιτητικές συμπεριφορές το παιδί, διαδραματίζουν -κυρίως- οι γονείς.
Ένας καλός τρόπος για να κατευνάσετε τις τυχόν απαιτητικές συμπεριφορές είναι να ενθαρρύνετε το μοναχοπαίδι σας από πολύ μικρή ηλικία να ασχοληθεί με κάποιο ομαδικό άθλημα ή ομαδική δραστηριότητα. Αθλήματα όπως είναι το ποδόσφαιρο ή το μπάσκετ, αλλά και δραστηριότητες όπως είναι ο προσκοπισμός και η κατασκήνωση, σίγουρα θα κάνουν το παιδάκι σας να μάθει να συνυπάρχει αρμονικά, να παίζει με τα άλλα παιδιά και να μην είναι υπερβολικά απαιτητικό.
Τα μοναχοπαίδια είναι κακομαθημένα
Τα μοναχοπαίδια δεν είναι περισσότερο κακομαθημένα από οποιοδήποτε άλλο παιδί και ο λόγος είναι απλός: Οι περισσότεροι γονείς -για να μην πούμε όλοι- θέλουν να προσφέρουν το καλύτερο δυνατό στα παιδιά τους. Είτε είναι ένα, είτε περισσότερα.
Ένα σημαντικό ζήτημα που πρέπει να φροντίσουν οι γονείς, όμως, είναι το να μην μεγαλώσουν το μοναχοπαίδι τους με υπερπροστατευτικό τρόπο. Κάτι τέτοιο μπορεί να αποβεί καταπιεστικό για το παιδί και φυσικά, είναι πιθανό να το οδηγήσει και στο να γίνει κακομαθημένο.
Το σημαντικότερο είναι από πολύ μικρή ηλικία να ενθαρρύνετε το παιδί σας να έρχεται σε συνεχή επαφή με συνομήλικα του για παιχνίδι. Έτσι σιγά-σιγά, ακόμη και αν εκδηλώσει μια τέτοια συμπεριφορά (όπως για παράδειγμα να θέλει πάντα να κερδίζει στα παιχνίδια ή να μην μοιράζεται τα πράγματά του), να καταλάβει πως μια τέτοια στάση και συμπεριφορά δεν είναι σωστή.
Τείνουν να επιβάλλονται
Κάποια μοναχοπαίδια μπορεί να έχουν αυτή την ανάγκη, έχοντας συνηθίσει να βρίσκονται στο επίκεντρο της προσοχής των μεγάλων. Κάποια άλλα, όμως, ακριβώς επειδή έχουν κουραστεί να βρίσκονται στο επίκεντρο, προτιμούν στις κοινωνικές εκδηλώσεις να συμπεριφέρονται με μεγαλύτερη διακριτικότητα και συχνά να αποσύρονται. Αυτό έχει να κάνει κυρίως με τον χαρακτήρα τους, αλλά και με τη θέση των γονιών τους, οι οποίοι οφείλουν να μην τα κακομαθαίνουν και να μην τους δίνουν υπερβολική προσοχή.
Απαραίτητο, λοιπόν, είναι να μάθει το παιδί πως δεν είναι καλύτερο, αλλά ούτε λιγότερο ικανό από τα άλλα.
Έχουν κακές κοινωνικές συναναστροφές
Η αλήθεια είναι ότι τα μοναχοπαίδια μπορεί στην αρχή να δυσκολευτούν στις φιλίες τους, κυρίως επειδή μπορεί να μην έχουν μεγάλη εξοικείωση με άλλα συνομήλικα παιδιά. Σε αυτό το σημείο είναι που οι γονείς παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο, καθώς πρέπει να φροντίσουν να φέρνουν συχνά σε επαφή το παιδί με άλλα της ηλικίας του, ώστε να αναπτύξει τις απαραίτητες κοινωνικές δεξιότητες και να κάνει πιο εύκολα φίλους. Επίσης, αυτό είναι πολύ σημαντικό και για να μην νιώθει μοναξιά.
Αν οι γονείς φροντίσουν από νωρίς για την κοινωνικοποίηση των παιδιών τους, συνήθως τα μοναχοπαίδια γίνονται εξωστρεφή, αποκτούν παρέες τις οποίες χαίρονται πολύ και το κυριότερο δημιουργούν σταθερές φιλίες. Οι φίλοι, εξάλλου, είναι πολύτιμοι για τα μοναχοπαίδια, γι’ αυτό συνήθως γίνονται εξαιρετικοί και πολύ σταθεροί φίλοι.
Επομένως, από μικρή ηλικία ενθάρρυνε το μοναχοπαίδι σου να έρχεται συχνά σε επαφή με φίλους του και να απολαμβάνει δραστηριότητες με άλλα παιδάκια, όπως μια βόλτα στον παιδότοπο με ατέλειωτα ομαδικά παιχνίδια!