Η εγκυμοσύνη είναι ένα χρονικό διάστημα μεγάλων αλλαγών στο σώμα της γυναίκας, με την πιο προφανή να είναι η αύξηση του σωματικού βάρους. Ωστόσο, δεν είναι σπάνιο να ακούγονται πολλές και αντικρουόμενες γνώμες από συγγενείς, φίλους, μέσα ενημέρωσης ή διαδίκτυο για το ποια είναι η φυσιολογική πρόσληψη βάρους στην εγκυμοσύνη, με αποτέλεσμα πολλές γυναίκες να ανησυχούν. «Μήπως έβαλα πολλά κιλά;», «Μήπως δεν έχω πάρει αρκετό βάρος, μεγαλώνει σωστά το παιδί;». Αυτές είναι ενδεικτικές ερωτήσεις από πληθώρα ερωτήσεων πάνω σε αυτό το θέμα που απασχολούν πολλές μελλοντικές μητέρες. Σε αυτό το άρθρο θα δούμε τι έχει να πει η σύγχρονη ιατρική επιστήμη πάνω σε αυτό το ζήτημα, με επιστημονικά τεκμηριωμένα συμπεράσματα και οδηγίες.
Ποιες είναι οι κύριες αλλαγές που συμβαίνουν στο σώμα μου κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης;
Στην εγκυμοσύνη, ο οργανισμός της γυναίκας περνάει από πολλές ανατομικές και λειτουργικές αλλαγές με σκοπό να βοηθήσει τη φυσιολογική ανάπτυξη του εμβρύου. Οι αλλαγές αυτές επηρεάζουν όλα τα όργανα και συστήματα και εξελίσσονται δυναμικά μαζί με την κύηση. Μερικές από τις κυριότερες αλλαγές είναι:
- Αύξηση της καρδιακής παροχής αίματος στην κυκλοφορία και αύξηση των καρδιακών παλμών.
- Αύξηση της κατακράτησης υγρών από τα νεφρά, περίπου 1,5 λίτρα
- Αύξηση του όγκου του αίματος και του αριθμού των ερυθρών αιμοσφαιρίων της γυναίκας.
- Αύξηση των αναγκών σε θρεπτικά συστατικά, ιδιαίτερη αύξηση αναγκών για σίδηρο και φυλλικό οξύ.
- Αύξηση του εισπνεόμενου όγκου αέρα από τους πνεύμονες.
- Αύξηση οιστρογόνων και προγεστερόνης: οδηγούν στην εμφάνιση συμπτωμάτων όπως ναυτία, δυσκοιλιότητα, δημιουργία σκούρων σημαδιών στο δέρμα (μέλασμα), δημιουργία προθρομβωτικής κατάστασης (αυξημένος κίνδυνος για φλεβοθρόμβωση στα πόδια) κλπ.
Πώς μεγαλώνει το έμβρυο κατά την πορεία της κύησης;
Το έμβρυο αναπτύσσεται και αυξάνεται συνεχώς καθόλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Ωστόσο, η ανάπτυξή του είναι δυναμική, δηλαδή δε συμβαίνει με τον ίδιο ρυθμό σε όλη την εγκυμοσύνη και μπορεί να αυξάνεται ή να μειώνεται κατά περιόδους. Επίσης, υπάρχουν διαφορές από έμβρυο σε έμβρυο, με αποκλίσεις από το μέσο όρο να θεωρούνται φυσιολογικές εντός ορισμένων περιθωρίων (5η με 95η εκατοστιαία θέση στις καμπύλες ανάπτυξης). Ένας ενδεικτικός ρυθμός ανάπτυξης βασισμένος σε εκτιμήσεις είναι ο εξής:
- Στις πρώτες 16 εβδομάδες: 19 gr ανά εβδομάδα.
- 20 εβδομάδες: 59 gr ανά εβδομάδα.
- 30 εβδομάδες: 175 gr ανά εβδομάδα.
- 35 εβδομάδες: 215 gr ανά εβδομάδα.
- Μετά τις 35 εβδομάδες ο ρυθμός μειώνεται στα 188 gr ανά εβδομάδα (σε δίδυμα, ο ρυθμός αρχίζει να μειώνεται νωρίτερα, στις 28 εβδομάδες).
- Τις τελευταίες εβδομάδες, ο ρυθμός μειώνεται σταδιακά μέχρι τα 168 gr την εβδομάδα, μέχρι την 40η εβδομάδα.
Ποια είναι τα φυσιολογικά κιλά που πρέπει να πάρω κατά την εγκυμοσύνη;
Όπως αναφέραμε και πιο πριν, το έμβρυο συνεχώς αναπτύσσεται και αυξάνει σε μέγεθος και αυτή η αύξηση, μαζί και με άλλες αλλαγές στο σώμα, φαίνεται και στο βάρος της εγκύου. Υπερβολικά μικρή αύξηση του σωματικού βάρους της εγκύου ή υπερβολικά μεγάλη αύξηση επιδρούν αρνητικά τόσο στο έμβρυο, όσο και στη μητέρα. Οπότε ποιο είναι το ιδανικό βάρος; Αν και υπάρχουν πάντα διαφοροποιήσεις ανά περίπτωση, οι γενικές οδηγίες για την ιδανική πρόσληψη βάρους στην εγκυμοσύνη καθορίζονται από το Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) της γυναίκας στην αρχή της εγκυμοσύνης. Επίσης σημαντικό είναι να θυμάστε πως ιδανικά, θα πρέπει να έχετε έναν σταθερό ρυθμό πρόσληψης κιλών, χωρίς απότομες μεγάλες αυξήσεις. Έτσι, έχουν διαμορφωθεί οι ακόλουθες οδηγίες με βάση τον ΔΜΣ:
- Εάν είστε λιποβαρής, δηλαδή έχετε πολύ χαμηλό βάρος (ΔΜΣ μικρότερος από 18,5) στην αρχή της εγκυμοσύνης, θα πρέπει να πάρετε λίγο περισσότερο βάρος από τον μέσο όρο, με προτεινόμενο βάρος από 12,7 έως 18,1 κιλά συνολικά, ιδανικά με ρυθμό περίπου 450-600 gr ανά εβδομάδα.
- Εάν έχετε φυσιολογικό βάρος (ΔΜΣ από 18,5 έως 24,9) στην αρχή της εγκυμοσύνης, το προτεινόμενο βάρος είναι από 11,3 έως 15,9 κιλά συνολικά, ιδανικά με ρυθμό περίπου 360-450 gr ανά εβδομάδα. Εάν έχετε δίδυμα, το συνολικό προσλαμβανόμενο βάρος συστήνεται να είναι από 16,8 έως 24,5 κιλά.
- Εάν είστε υπέρβαρη (ΔΜΣ από 25 έως 29,9) στην αρχή της εγκυμοσύνης, θα πρέπει να πάρετε λιγότερο βάρος από το μέσο όρο, με προτεινόμενο βάρος από 6,8 έως 11,3 κιλά συνολικά, ιδανικά με ρυθμό 230-320 gr ανά εβδομάδα. Εάν έχετε δίδυμα, το συνολικό προσλαμβανόμενο βάρος συστήνεται να είναι 14-22 κιλά.
- Εάν είστε παχύσαρκη (ΔΜΣ πάνω από 30) στην αρχή της εγκυμοσύνης, τότε θα πρέπει να πάρετε πολύ λιγότερο βάρος από το μέσο όρο, με προτεινόμενο βάρος από 5 έως 9 κιλά συνολικά, ιδανικά με ρυθμό 180-270 gr ανά εβδομάδα. Εάν έχετε δίδυμα, το συνολικό προσλαμβανόμενο βάρος συστήνεται να είναι 11,3-19 κιλά.
Παρόλο που οι τιμές που αναφέρθηκαν παραπάνω έχουν καθοριστεί από τεκμηριωμένα επιστημονικά δεδομένα, πρέπει πάντα να θυμόμαστε ένα από τα βασικά αξιώματα της Ιατρικής Επιστήμης, πως κάθε ασθενής είναι διαφορετικός με τις δικές του ανάγκες. Η εξατομικευμένη προσέγγιση είναι πολύ σημαντική στον τομέα της πρόσληψης βάρους κατά την κύηση, καθώς πολλοί παράγοντες του ατομικού ιστορικού μπορεί να επηρεάζουν, όπως κληρονομικές, ενδοκρινικές ή μεταβολικές παθήσεις. Έτσι, πάντα συνιστάται αυτές οι τιμές να λαμβάνονται υπόψη μαζί με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά σας από το Μαιευτήρα-Γυναικολόγο που σας παρακολουθεί.
Σύνοψη
Η εγκυμοσύνη είναι μία περίοδος φυσιολογικών αλλαγών στο σώμα της γυναίκας, οι οποίες στόχο έχουν να υποστηρίξουν την ανάπτυξη του εμβρύου. Το έμβρυο αναπτύσσεται συνεχώς σε όλη τη διάρκεια της κύησης, ωστόσο ο ρυθμός ανάπτυξής του δεν είναι σταθερός και μπορεί να αυξάνεται ή να μειώνεται κατά διαστήματα. Η παρακολούθηση του ρυθμού ανάπτυξης από Ειδικό Μαιευτήρα-Γυναικολόγο είναι καθοριστικής σημασίας. Αυτή η παρακολούθηση πρέπει να γίνεται συστηματικά, με διαδοχικές μετρήσεις, καθώς οι μεταβολές του ρυθμού ανάπτυξης του εμβρύου δε θα δώσουν σωστή εικόνα με μόνο μία μέτρηση. Τα δεδομένα από αυτές τις μετρήσεις σε συνδυασμό με άλλα κλινικά και εργαστηριακά δεδομένα δίνουν την πιο σωστή και αντιπροσωπευτική εικόνα για την ανάπτυξη του.
