Τα μωρά λατρεύουν τη ρουτίνα και το πρόγραμμα αλλά έχουν ένα εντελώς δικό τους ειδικά στην αρχή. Το πρόγραμμα του μωρού δεν ορίζεται από το πρόγραμμα τον γονέων αλλά από τις δικές τους ξεχωριστές ανάγκες ανά ηλικία και φυσικά τις βιολογικές του ανάγκες. Ωστόσο, ο ύπνος, το φαγητό και η βόλτα έχουν ξεχωριστή σημασία στη ζωή του μωρού και μεγάλες ιδιαιτερότητες ανά βρέφος. Παρακάτω θα βρείτε τι να περιμένετε από το μωράκι σας τον 1ο χρόνο της ζωής τουκαι πως να φτιάξετε για αυτό ένα σωστό πρόγραμμα διατροφής και ύπνου.
Μωρά 0-3 μηνών
Το πρόγραμμα ενός μωρού σε αυτή την ηλικία είναι εξαιρετικά ιδιαίτερο και άστατο. Ίσως είναι η πιο δύσκολη ηλικία για το πρώτο έτος. Μια ηλικία που τα μωρά μας ακόμη μαθαίνουν και προσαρμόζονται στον κόσμο αλλά και αναπτύσσονται ραγδαία. Τόσο οι μεταβολικές τους ανάγκες όσο και η έλλειψη δικούς τους κιρκαδιανού κύκλου (βιολογικό ρολόι), κάνει τη ρουτίνα τους, για εμάς, δυσκολότερη και την καθημερινότητα πιο κουραστική. Υπάρχουν, όμως, βασικοί κανόνες η εφαρμογή των οποίων θα θέσει πολύ καλές βάσεις και ένα καλό πλάνο για να κινείστε καθημερινά. Πρώτος βασικός κανόνας είναι ότι τα μωρά βασίζουν τα πάντα στη μίμηση και σε αυτή την ηλικία νιώθουν, ζουν και αναπνέουν ακόμη μέσα από την αγκαλιά της μαμάς τους και κατ’ επέκταση και του μπαμπά.
Πρόγραμμα διατροφής
Το μωρό που θηλάζει σε αυτή την ηλικία τρώει κατά μέσο όρο 8-14 φορές την ημέρα με εύρος γευμάτων που κυμαίνονται από 6-18 την ημέρα. Στην αρχή αυτής της περιόδου, ο θηλασμός εγκαθίσταται και εδραιώνεται και, μέχρι να συμβεί αυτό, το μωρό κάνει πολύ συχνά γεύματα και με μεγάλη διάρκεια συγκριτικά με του επόμενους μήνες. Ειδικά τον πρώτο μήνα, το μωρό σας τρώει κατά μέσο όρο 40 λεπτά τη φορά, με διάρκεια γευμάτων που κυμαίνεται από 10 έως 90 λεπτά. Δεν έχει σχέση το πόση ώρα θα φάει με την ποσότητα του γάλακτος που παίρνει ή τη διάρκεια του ύπνου του. Αυτό συμβαίνει γιατί στο χρόνο που σπαταλά πάνω στο στήθος σας δεν τρώει μόνο. Ταυτόχρονα, ‘μαγειρεύει’ γάλα για την επόμενη φορά, τροποποιώντας σύσταση και ποσότητα και νανουρίζεται.
Πρόγραμμα πιο σταθερό στο φαγητό τα περισσότερα μωράκια αποκτούν μετά τον 2ο μήνα της ζωής, όπου οι θηλασμοί μειώνονται σε περίπου 7-12 την ημέρα και η μέση διάρκειά τους συνήθως δεν ξεπερνά τα 10 λεπτά.
Ύπνος μωρού 0-3 μηνών – Τι να περιμένετε;
Τα μωράκια το πρώτο διάστημα της ζωής τους κοιμούνται 16-18 ώρες την ημέρα. Ωστόσο, ο ύπνος τους είναι εξαιρετικά ευαίσθητος και διαφορετικός στη ροή του σε σχέση με μεγαλύτερες ηλικίες. Σε αυτή την ηλικία, τα μωρά φοβούνται να κοιμηθούν και συχνά μέχρι να αισθανθούν ασφάλεια δεν αφήνουν τον εαυτό τους να βυθιστεί σε ύπνο. Μόνος τρόπος να αποκτήσουν αυτή την ασφάλεια είναι η αγκαλιά της μαμάς τους ή και του μπαμπά. Η αδυναμία τους να δουν καθαρά και η έλλειψη δυνατοτήτων ελέγχου του περιβάλλοντος τα κάνει να αισθάνονται απόλυτη την παρουσία ενός αποκλειστικού φροντιστή με τον οποίο συνδέονται ισχυρά και τον λένε ‘μαμά’. Σε αυτή την ηλικία, τα μωρά μας ακόμη νιώθουν πως δεν έχουν γεννηθεί. Η σύγχρονη προσέγγιση στην επιστήμη αποδίδει αυτή την συμπεριφορά προσκόλλησης προς την μητέρα στο λεγόμενο χαμένο 4ο τρίμηνο που σύμφωνα με την επιστήμη της βιολογίας έχει εκλείψει της εγκυμοσύνης στον άνθρωπο. Γι’ αυτό και χρειάζεται να αφιερώνουμε 15-30 λεπτά στο νανούρισμα του μωρού για να το βοηθήσουμε να αισθανθεί όμορφα και να βυθιστεί σε βαθύ ύπνο.
Κοιμούνται κάθε περίπου 2 με 2,5 ώρες, αλλά είναι απολύτως φυσιολογικό, ανεξαρτήτως της διάρκειας του προηγούμενου ύπνου ή γεύματος ή την ώρα της ημέρας, να ξυπνούν νωρίτερα ή αργότερα. Δηλαδή ένα μωρό μπορεί να κοιμάται για μόνο 10-50 λεπτά αλλά και μια φορά την ημέρα να κοιμηθεί και 6 ώρες συνεχόμενα. Δεν είναι απαραίτητο να ξυπνάμε το μωρό για φαγητό σε όλη αυτή την ηλικία παρά μόνο τις πρώτες 2 εβδομάδες και όχι σε όλα τα μωρά. Ρωτήστε τη μαία και τον παιδίατρό σας.
Τα μωρά σε αυτή την ηλικία έχουν ένα εντελώς άστατο πρόγραμμα σχετικά με τον ύπνο τους και βασίζουν πολύ το πρόγραμμά τους στη μίμηση και τις συνθήκες του περιβάλλοντος. Δημιουργήστε συνθήκες συσκότισης με χαμηλό ήχο και κοιμηθείτε δίπλα στο μωρό σας για να το βοηθήσετε να αγαπήσει την ξεκούραση του. Είναι αρκετά σημαντικό να περιορίσετε αισθητά τη δραστηριότητά του τις ώρες μετά τις 17:30 το απόγευμα και να παρατηρήσετε το πότε ξεκινά να νυστάζει και τι ώρες.
Μωρά 3-6 μηνών
Συνήθως σε αυτή την ηλικία, τα μωρά ξεκινούν να ‘στρώνουν’ την καθημερινότητά τους και το πρόγραμμά τους σε φαγητό και ύπνο. Μια πιο χαρούμενη και ευέλικτη περίοδος για τους γονείς ξεκινά καθώς γνωρίζουν περίπου το μωρό τους και τις ανάγκες του. Ο θηλασμός έχει συνήθως εγκατασταθεί και μαμά και μωρό έχουν πλέον αναπτύξει μια πολύ καλή επικοινωνία που τους έχει επιτρέψει να γνωριστούν αλλά και να επικοινωνούν πολύ καλύτερα.
Πρόγραμμα διατροφής
Η διατροφή του μωρού σας είναι πλέον πιο σταθερή. Τα μωράκια σε αυτή την ηλικία τρώνε ακόμη συχνά αλλά όχι όσο πριν. Τις πρωινές κυρίως ώρες μπορεί να αναζητούν το στήθος σας κάθε 1,5-2,5 ώρες, ενώ συνήθως το βράδυ ξεκινούν να κάνουν πολύ μεγαλύτερες αποστάσεις γευμάτων για 6 ή 8 ή 10 και 12 ώρες.
Η διάρκεια των γευμάτων τους είναι αισθητά μειωμένη και κυμαίνεται από 3 έως 10 λεπτά. Μια ανησυχία ή αστάθεια στο πρόγραμμα σε αυτή την ηλικία ή και λίγο νωρίτερα μπορεί να αιτιολογηθεί από υπερπαραγωγή γάλακτος ή παλινδρόμηση που πολύ συχνά τα μωράκια παρουσιάζουν. Συμβουλευτείτε ένα έμπειρο σύμβουλο θηλασμού IBCLC για να σας καθοδηγήσει σχετικά.
Ύπνος μωρού 3-6 μηνών
Σε αυτή την ηλικία ο ύπνος του μωρού σας είναι λιγότερο ευαίσθητος ενώ σίγουρα το μωράκι σας έχει ήδη εκδηλώσει μια προτίμηση προς έναν τρόπο νανουρίσματος. Με αγκαλίτσα, στήθος, πιπιλίτσα, συσκότιση, χαμηλό ήχο και σχεδόν πάντα σε σταθερές συνθήκες το μωρό σας ακόμη χρειάζεται νανουρισματάκι για περίπου 10-15 λεπτά μέχρι να αφεθεί στα χέρια του Μορφέα. Χρειάζεται περίπου 3 ύπνους στη διάρκεια της ημέρας, διάρκειας από 30 έως 90 λεπτών και τείνει να νυστάζει κάθε 2 με 2,5 ώρες.
Το παιχνίδι και η βόλτα το βοηθά να αφομοιώσει καινούργια ερεθίσματα και να κουραστεί και για το σκοπό αυτό η ρουτίνα του πρέπει να περιλαμβάνει πολλά από αυτά.
Επιστρέψτε στο σπίτι και μειώστε τη δραστηριότητά σας μετά τις 17:00 καθότι η νύχτα του μωρού σας ξεκινά πολύ νωρίς το απόγευμα. Ένας μεγάλος παραγωγικός ύπνος το βοηθά σημαντικά να νιώθει καλύτερα, να μεγαλώνει περισσότερο και να είναι χαρούμενο.
Η φάση αυτή αν ακόμη ο ύπνος σας δυσκολεύει, αξίζει να συμβουλευτείτε έναν ειδικό στον ύπνο βρεφών και νηπίων που θα σας κατατοπίσει και θα σας ‘φτιάξει’ το πρόγραμμα του μωρού σας.
Μωρά 6-12 μηνών
Η δεύτερη βρεφική ηλικία είναι μια μετάβαση προς την ανεξαρτησία του μωρού σας σε πολλά επίπεδα. Η εισαγωγή των στερεών τροφών, η κατάκτηση δεξιοτήτων κίνησης και το παιχνίδι αλλάζουν γρήγορα το πρόγραμμα του μωρού σας σε φαγητό και ύπνο.
Πρόγραμμα διατροφής και ώρες γευμάτων
Ήδη από τον 6ο μήνα μπορείτε να ξεκινήσετε με την εισαγωγή στερεών τροφών συμπληρωματικά με το γάλα του μωρού σας. Το γάλα εξακολουθεί να είναι για όλο τον πρώτο χρόνο της ζωής η βασική τροφή για το μωρό σας, καλύπτοντας μέχρι το τέλος του πρώτου χρόνου το λιγότερο τα 2/3 της ημερήσιας ανάγκης του σε θερμίδες και τροφή.
Από τον 6ο έως και τον 9ο μήνα το μωρό σταδιακά κατακτά 3 γεύματα στερεάς τροφής που περιορίζουν τις ανάγκες του σε θηλασμό σε 4 με 3 την ημέρα. Από τον 9ο έως και τον 12ο μήνα τα μωράκια μας περιορίζουν ακόμη περισσότερο τις απαιτήσεις τους σε γάλα καθώς αφομοιώνουν μεγαλύτερες ποσότητες στερεάς τροφής σταδιακά. Σε αυτή την ηλικία και πάλι τα μωράκια χρειάζονται γαλατάκι για να μεγαλώνουν περίπου 2 με 3 φορές την ημέρα.
Ένα καλό πρόγραμμα είναι μετά το πρωινό ξύπνημα το μωράκι να θηλάζει.
Μεταξύ 8:30-9:30 να τρώει το πρώτο του γεύμα στερεάς τροφής.
12:30-1:30 να τρώει το δεύτερο γεύμα στερεάς τροφής.
16:30-17:30 να τρώει το τρίτο γεύμα στερεάς τροφής.
Και πριν τον βραδινό του ύπνο, λίγο θηλασμός βοηθά στην ανάπτυξη ίσως και την ρουτίνα ύπνου του.
Πρόγραμμα ύπνου - Tι ώρα πρέπει να κοιμάται το μωρό το βράδυ
Αν και σε αυτή την ηλικία η επερχόμενη οδοντοφυΐα, εμβολιασμοί και ένα άλμα ανάπτυξης περί τον 9ο μήνα μπορεί να επηρεάσουν τον ύπνο του μωρού σας, σε γενικές γραμμές υπάρχει ένα σταθερό πρόγραμμα.
Ακόμη και σε αυτή την ηλικία όμως τα μωράκια είναι φυσιολογικό να ξυπνούν 1 με 2 φορές τη νύχτα για θηλασμό ή και νεράκι.
Γενικά ένα μοτίβο 2 πρωινών power naps εξακολουθεί να υπάρχει μαζί με έναν μικρό μεσημεριανό υπνάκο. Όλα, όμως, τα μωράκια πρέπει έως τις 19:30 το αργότερο να κοιμούνται ήδη για να εξασφαλίσουν έναν παραγωγικό, γεμάτο θρέψη ύπνο.
Εάν αντιμετωπίζετε προβλήματα σχετικά με τον θηλασμό ή τον ύπνο του μωρού σας απευθυνθείτε στους ειδικούς. Στο κέντρο μαιευτικής φροντίδας all4baby η σύμβουλος ύπνου βρεφών και νηπίων και η σύμβουλος θηλασμού μας μπορούν να σας καθοδηγήσουν σχετικά με το πρόγραμμα του μωρού σας και την ομαλή καθημερινότητα.
Γεωργία Λεζέ, Μαία MSc – Σύμβουλος θηλασμού IBCLC
