Οι επιστημονικές έρευνες λένε ότι ο τραυλισμός (δηλ. η διαταραχή στο ρυθμό εκφοράς του λόγου, που συνήθως χαρακτηρίζεται από επαναλήψεις φωνημάτων ή συλλαβών) παρουσιάζεται στο 1% των παιδιών.
Η συχνότητα μειώνεται στο 0,8% στην εφηβεία, καθώς αρκετά παιδιά (όχι όμως όλα) ξεπερνούν «από μόνα τους» τη δυσκολία αυτή. Ο τραυλισμός εμφανίζεται συχνότερα στα αγόρια παρά στα κορίτσια (αναλογία 3 προς 1).
Στις πολύ μικρές ηλικίες (2 με 3 ετών) μιλάμε και για μία περίοδο «φυσιολογικού» ή «εξελικτικού» τραυλισμού, δηλαδή για μία εξελικτική φάση στην ανάπτυξη του λόγου όπου το παιδί επαναλαμβάνει λέξεις ή συλλαβές, συνήθως επειδή οι απαιτήσεις του ίδιου παιδιού και του περιβάλλοντός του για ευφράδεια και οι δυνατότητες του παιδιού για ευφράδεια δεν ταυτίζονται (με απλά λόγια, οι γονείς αλλά και τα ίδια τα παιδιά περιμένουν περισσότερα από τους εαυτούς τους απ’ ό,τι είναι ικανά σε αυτή την ηλικία να κάνουν). Σε αυτήν την φάση, λέμε στους γονείς να είναι όσο πιο υπομονετικοί γίνεται με τα παιδιά τους.
Υπάρχουν όμως μερικά σημάδια που δείχνουν ότι ο τραυλισμός είναι κάτι περισσότερο από μία εξελικτική φάση στην ανάπτυξη του λόγου, και ενδέχεται να εξελιχθεί σε διαταραχή του λόγου. Έτσι λοιπόν θα λέγαμε ότι αν το παιδί τραυλίζει συχνά (παρουσιάζει τραυλισμό σε περισσότερες από 5% των λέξεων που λέει), αν ο τραυλισμός επιδεινώνεται, και το παιδί εμφανίζει σημάδια έντασης και έντονης μυϊκής προσπάθειας όταν προσπαθεί να μιλήσει (π.χ. ένταση στους μύες του προσώπου, έντονο άνοιγμα και κλείσιμο των ματιών), τότε είναι σημαντικό να συμβουλευτούν οι γονείς κάποιον ειδικό (ψυχολόγο ή λογοπεδικό) για να αξιολογήσει την κατάσταση. Αν το παιδί είναι σε ηλικία 5-6 ετών (δηλαδή στην ηλικία που αρχίζει το σχολείο) και συνεχίζει να τραυλίζει, τότε η επίσκεψη στον ειδικό κρίνεται απαραίτητη για τον πρόσθετο λόγο ότι σ’ αυτήν την ηλικία τα παιδιά αρχίζουν να αναγνωρίζουν τη δυσκολία που έχουν στο λόγο τους (το πολύ κακό είναι ότι και οι συμμαθητές τους θα κάνουν το ίδιο και πολύ συχνά μπορεί να τα κοροϊδεύουν), και μπορεί να εμφανίσουν συμπεριφορές (π.χ. άρνηση να γνωρίσουν νέους ανθρώπους, φόβο να μιλήσουν μπροστά σε κοινό/σε ανθρώπους που δεν γνωρίζουν), που με τη σειρά τους προκαλούν περισσότερα προβλήματα.
Τα αίτια του τραυλισμού μπορεί να είναι πολλαπλά. Υπάρχει ένδειξη ότι η κληρονομικότητα παίζει ρόλο στον τραυλισμό. Νευρολογικοί παράγοντες ενδέχεται να σχετίζονται με την εμφάνιση του τραυλισμού, όπως και ψυχογενείς παράγοντες: φαίνεται ότι το άγχος συνδέεται με τον τραυλισμό, καθώς ο τραυλισμός επιδεινώνεται όταν το παιδί αντιμετωπίζει στρεσογόνες καταστάσεις.
Μερικές γενικές οδηγίες που μπορεί να δοθούν στους γονείς για το τι πρέπει να κάνουν όταν τα παιδιά τραυλίζουν είναι:
- Μην διορθώνετε συνέχεια την ομιλία του παιδιού σας, μην απαιτείτε από το παιδί σας να «μιλάει σωστά». Προς Θεού, μην το κοροϊδεύετε, αλλά ούτε να του λέτε να ξαναρχίσει τη λέξη, ή να «ηρεμήσει για να το πει σωστά». Η συνομιλία πρέπει να είναι κάτι ευχάριστο για το παιδί.
- Καθιερώστε την ώρα του φαγητού ως μια ώρα «κουβέντας» όπου όλοι μιλάνε, όπως μπορούν, για ό,τι θέλουν.
- Μιλάτε αργά και με ήρεμο ρυθμό στο παιδί σας, και όταν αυτό είναι παρόν. Αυτός είναι ο ρυθμός που θα μιμηθεί τελικά και το παιδί στη δική του ομιλία.
- Ακούτε προσεκτικά το παιδί σας όταν μιλάει. Μη δυσανασχετείτε όταν αργεί να τελειώσει μία λέξη ή μια φράση, ούτε να την τελειώνετε εσείς γι’ αυτό.
- Συζητήστε ανοιχτά με το παιδί σας για τον τραυλισμό αν σας ρωτήσει ή αν αναφέρει τις δυσκολίες που έχει.
