Η καλή επικοινωνία είναι η παράμετρος που επιτρέπει τους ανθρώπους να πλησιάσουν ο ένας τον άλλο και να συνάψουν υγιείς δεσμούς. Η καλή επικοινωνία ανάμεσα στους γονείς και τα παιδιά συγκεκριμένα, βοηθά τα παιδιά να αναπτύξουν ιδέες, συναισθήματα και ένα υγιή τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς. Εάν ποθείτε να ανακαλύψετε εξειδικευμένες τεχνικές και ασκήσεις για να πλουτίσετε με ερεθίσματα το μυαλό του παιδιού σας, είναι πιο εύκολο απ’ όσο νομίζατε, επικοινωνήστε μαζί τους.
Χάρη σε αναρίθμητες μελέτες, γνωρίζουμε ότι η επικοινωνία ανάμεσα στους γονείς και τα παιδιά είναι η κύρια οδός διανοητικής ανάπτυξης τα πρώτα χρόνια της ζωής. Η μνήμη, η συγκέντρωση, η σφαιρική σκέψη, η γνώση του περιβάλλοντος, η αυτορύθμιση και η γλώσσα, χρειάζονται την επικοινωνία για να ανθίσουν. Ο εγκέφαλος του παιδιού είναι προγραμματισμένος να μάθει και να αποκτήσει όλες τις διανοητικές ικανότητες που χαρακτηρίζουν τον άνθρωπο, αλλά χωρίς ενθάρρυνση και συζήτηση με τους γονείς, (ένα μπράβο μπορεί να είναι χίλιες λέξεις για ένα παιδί) ποτέ δεν πρόκειται να αναπτυχθούν σε πλήρη βαθμό.
Συνεργατική επικοινωνία
Ας φανταστούμε μια συνηθισμένη κατάσταση που συμβαίνει αρκετές φορές στα σπίτια όλων μας. Το σπίτι είναι χάλια, παιχνίδια είναι πεταμένα σε κάθε γωνιά και η μετάβαση από τον έναν χώρο στον άλλον μοιάζει με δρόμο μετ’ εμποδίων. Διαβάζοντας τα παρακάτω δύο παραδείγματα, σε ποια από τις δύο περιπτώσεις θα ήταν πιθανό να συνεργαστεί το παιδί και να κάνει αυτό που του ζητείται;
Παράδειγμα Α
«Το σπίτι είναι αχούρι. Περιμένω να τακτοποιήσεις τα παιχνίδια σου εδώ και μισή ώρα και ακόμα δεν έχεις μαζέψει τίποτα. Απλώς κυλιέσαι στο πάτωμα ή χοροπηδάς. Σήκω πάνω και τράβα να μαζέψεις τα παιχνίδια σου αμέσως».
Παράδειγμα Β
«Γλυκό μου, είδες σε τι κατάσταση είναι το σπίτι; Δυσκολεύομαι γιατί υπάρχουν παντού παιχνίδια και φοβάμαι μην πατήσω κατά λάθος κανένα καθώς προχωράω και σπάσει. Μπορείς να σηκωθείς και να τα τακτοποιήσουμε μαζί; Μπορείς να με βοηθήσεις;»
Το πρώτο παράδειγμα αποτυπώνει έναν ανακριτικό τρόπο επικοινωνίας, ενώ το δεύτερο αποτελεί ένα παράδειγμα συνεργατικής επικοινωνίας. Η συνεργατική επικοινωνία είναι ένας τρόπος επικοινωνίας που έχει κινήσει το ενδιαφέρον πολλών ερευνητών, διότι έχει αποδειχθεί πως μας καθοδηγεί ως προς το πως να μάθουμε στο παιδί μας να συνεργάζεται με τους ενήλικες σε κάθε περίσταση. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί όταν θέλουμε το παιδί να τακτοποιήσει τα παιχνίδια του, να καθίσει στο τραπέζι για βραδινό ή απλώς να μας ακούσει πιο προσεκτικά όταν του εξηγούμε κάτι.
Πρόκειται για μια διαδεδομένη τεχνική που χρησιμοποιούν επαγγελματίες σε παιδιά με νοητική αναπηρία, προβλήματα συμπεριφοράς, διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητα και μπορεί να χρησιμοποιηθεί μέσω της εξάσκησης.
Σίγουρα δεν αποτελεί πάντοτε μια αλάνθαστη τεχνική, αλλά το βασικό της πλεονέκτημα είναι ότι διευκολύνει το παιδί να συνδεθεί με τον τρόπο σκέψης του ενήλικα.
Τρόποι να ενισχύσετε τη συνεργατική επικοινωνία
Μετατρέψτε μια δουλειά σε ομαδική εργασία
Όταν το παιδί νιώθει ότι έχει παρέα, η δουλεία φαίνεται πιο διασκεδαστική και απλούστερη. Είμαστε όλοι πιο πρόθυμοι να αναλάβουμε μια δουλειά που μοιάζει κάπως δύσκολη όταν νιώθουμε πως δεν είμαστε μόνοι. Για ένα παιδί, το «Ντύσου» ακούγεται πολύ πιο δύσκολο και μοναχικό από το «έλα να ντυθούμε». Δεν χρειάζεται πραγματικά να αλλάξετε εσείς τα ρούχα σας, απλώς να στείλετε το μήνυμα στο παιδί με τέτοιον τρόπο που ο εγκέφαλός του να καταλάβει ότι είναι κάτι εύκολο.
Ζητήστε από το παιδί να σας βοηθήσει
Όταν το παιδί καταλάβει ότι ο ενήλικας επιθυμεί τη συνεργασία γιατί θεωρεί πολύτιμη τη βοήθεια του, η πιθανότητα θετικής ανταπόκρισης αυξάνεται. Ορισμένες μάλιστα μελέτες δείχνουν ότι από την ηλικία του ενάμισι έτους, νιώθουμε την ανάγκη να βοηθήσουμε, φέρνοντας για παράδειγμα ένα αντικείμενο σε κάποιο πρόσωπο που δεν μπορεί να το φτάσει.
Βοηθήστε τα παιδιά να σκεφτούν
Ορισμένες φορές τα παιδιά δυσκολεύονται να συνεργαστούν απλώς και μόνο επειδή σκέφτονται διαφορετικά από τους ενήλικες. Εάν κατορθώσετε να εμπλέξετε τα παιδιά στον δικό σας τρόπο σκέψης και ανάλυσης μιας κατάστασης, θα είναι πιο εύκολο να καταλάβουν πως αισθάνεστε και τι θέλετε να κάνουν.
Προσφέρετε ελευθερία
Σε πολλούς γονείς αυτό μπορεί να φανεί παράξενο, αλλά η αλήθεια είναι ότι είναι πιο πιθανό το παιδί να κάνει αυτό που του ζητάμε εάν του επιτρέψουμε κάποιο βαθμό ελευθερίας, αντί να το διατάζουμε. Σε όλους μας αρέσει να αισθανόμαστε πως έχουμε επιλογές, θυμώνουμε όταν νιώθουμε υποχρεωμένοι να κάνουμε κάτι. Μπορείτε να τους επιτρέψετε να διαλέξουν ανάμεσα σε δύο επιλογές επιθυμητές που εσείς θα ορίσετε, κάνοντας τα στην ουσία ότι τα ίδια πήραν την απόφαση.
Συνεργασία μέσα από ομαδικές εργασίες
Όταν το ζητούμενο είναι να μπορέσει το παιδί να συνεργαστεί με έναν ενήλικα, ο πιο αποτελεσματικός τρόπος επικοινωνίας είναι εκείνος που μετατρέπει τις δουλείες -υποχρεώσεις σε ομαδικές εργασίες οι οποίες απαιτούν συνεργασία. Αυτό εμπλέκει το παιδί στη διαδικασία σκέψης του ενήλικα και του επιτρέπει να νιώσει ότι συμμετέχει στη λήψη αποφάσεων.
