Η οξεία λαρυγγίτιδα αποτελεί ένα από τα συνηθέστερα επείγοντα προβλήματα υγείας που μπορεί να παρουσιαστεί σε ένα παιδί. Εξαιτίας της αιφνίδιας έναρξης, της ταχείας εξέλιξης και του θορυβώδους χαρακτήρα των συμπτωμάτων της νόσου, συχνά δημιουργείται ατμόσφαιρα πανικού. Η μεγάλη ανησυχία καθίσταται έκδηλη στα πρόσωπα των γονιών, και αυτό πολλαπλασιάζει την ανασφάλεια που ήδη νιώθει ο μικρός ασθενής, επιπλέον όμως η σύγχυση απορυθμίζει και δεν οδηγεί στη λήψη των σωστών αποφάσεων. Συνεπώς, είναι απαραίτητη η διατήρηση της ψυχραιμίας ώστε να μπορεί να γίνει σωστή εκτίμηση της κατάστασης, να ενημερωθεί ο γιατρός και με βάση τις οδηγίες του να γίνουν τα επόμενα βήματα.
Τι ονομάζουμε οξεία λαρυγγίτιδα
Η οξεία λαρυγγίτιδα είναι ιογενής λοίμωξη του λάρυγγα, και στην περίπτωση της λαρυγγοτραχειοβρογχίτιδας επιπλέον λοίμωξη της τραχείας και των βρόγχων, που χαρακτηρίζεται από υλακώδη βήχα (μοιάζει με γάβγισμα σκύλου), βράγχος φωνής (βραχνάδα), θορυβώδη αναπνοή στη φάση της εισπνοής (σφύριγμα) και σε σοβαρές περιπτώσεις δυσκολία στην αναπνοή. Συνήθως, προηγούνται επί 2-3 ημέρες ήπια ρινικά συμπτώματα με μπούκωμα της μύτης, καταρροή και χαμηλό πυρετό (μέχρι 38 βαθμούς).
Η κλινική εικόνα της οξείας λαρυγγοτραχειοβρογχίτιδας εμφανίζεται κυρίως σε βρέφη (συνήθως 6 μηνών) και νήπια ηλικίας έως 4-5 ετών, αν και δεν αποκλείονται μεγαλύτερες ηλικίες. Περισσότερο συναντάται κατά το δεύτερο-τρίτο έτος της ζωής.
Εκτίμηση βαρύτητας
Το παιδί με συμπτώματα οξείας λαρυγγίτιδας πρέπει να επισκέπτεται τον παιδίατρο και να μην αντιμετωπίζεται με τηλεφωνικές οδηγίες. Εκείνος μπορεί να αξιολογήσει σωστότερα τη βαρύτητα της νόσου και στη συνέχεια να δώσει τις ανάλογες οδηγίες.
Γενικά, η νόσος ταξινομείται με βάση τη βαρύτητα των συμπτωμάτων σε τρία επίπεδα: ήπια, μέτρια και σοβαρή.
Όταν υπάρχει μόνον υλακώδης βήχας, βραχνάδα και σιγμός (σφύριγμα) με το κλάμα (ήπια βαρύτητα) ή όταν ακούγεται σιγμός κατά την ηρεμία (μέτρια βαρύτητα), δεν ανησυχούμε, αλλά πάμε στο γιατρό για να εκτιμήσει την κατάσταση σωστότερα.
Αντίθετα, σημεία σοβαρής απόφραξης του λάρυγγα με ανάγκη άμεσης αντιμετώπισης αποτελούν η ανησυχία, το ελαττωμένο επίπεδο συνείδησης, η εξάντληση, η ταχύπνοια, ο έντονος εισπνευστικός σιγμός σε ηρεμία.
Σε κάθε περίπτωση, ξεχωριστή μέριμνα λαμβάνεται για κάθε βρέφος ηλικίας κάτω των 6 μηνών που εκδηλώνει εικόνα λαρυγγοτραχειοβρογχίτιδας.
Αντιμετώπιση
Πριν από όποια φαρμακευτική αγωγή, πρέπει να λαμβάνεται μέριμνα, κυρίως από τους γονείς, ώστε η συμπεριφορά τους να είναι ήρεμη, καθησυχαστική και να μην επιτείνει τον πανικό, που ήδη θα αισθάνεται ο μικρός ασθενής. Συνεπώς, αν ο μικρός ή η νεαρή ασθενής ξυπνήσει ξαφνικά τη νύχτα με υλακώδη βήχα, ανήσυχος ή ανήσυχη, το καλύτερο που έχουμε να του ή της προσφέρουμε είναι η ήρεμη αγκαλιά και ο καθαρός αέρας. Η φαρμακευτική αγωγή ακολουθεί.
- Υδρατμοί
Η εισπνοή υδρατμών αποτελεί παραδοσιακό «φάρμακο» στην αντιμετώπιση της οξείας λαρυγγίτιδας στα παιδιά. Η αξία του «φαρμάκου» αυτού δεν έχει επιβεβαιωθεί επιστημονικά, αλλά εξακολουθεί να συνιστάται, αφού «φαίνεται» ότι βοηθά. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο σπίτι με την εισπνοή «καθαρού αέρα» μπροστά στο ανοικτό παράθυρο ή στη βεράντα, αλλά μπορεί επίσης να δημιουργηθεί ανάλογο περιβάλλον στο μπάνιο ή στην κουζίνα.
- Εισπνεόμενη αδρεναλίνη
Αρκετές κλινικές μελέτες, που έχουν πρόσφατα δημοσιευθεί, επιβεβαιώνουν την πολύ καλή αποτελεσματικότητα της εισπνεόμενης αδρεναλίνης στην οξεία λαρυγγοτραχειοβρογχίτιδα.
Η αδρεναλίνη φαίνεται να μην επηρεάζει την εξέλιξη της φλεγμονής στον λάρυγγα, αλλά για τις δύο περίπου ώρες που διαρκεί η δράση της, ανακουφίζει την απόφραξη του αεραγωγού. Παρέχει με αυτόν τον τρόπο την ευκαιρία στο παιδί να βελτιωθεί είτε από μόνο του, είτε με τη βοήθεια των άλλων φαρμάκων που μπορεί να χορηγούμε παράλληλα (κορτιζόνη). Συνεπώς, με βάση τα παραπάνω, η χρήση της εισπνεόμενης αδρεναλίνης ανακουφίζει κυρίως τα παιδιά με δύσπνοια, δηλαδή εκείνα με μέτρια και σοβαρή νόσο, πολύ λιγότερο εκείνα με ήπια νόσο.
Εάν μετά τη χορήγηση της αδρεναλίνης δεν παρατηρηθεί βελτίωση της κλινικής εικόνας του μικρού ασθενούς και, κυρίως, εάν δεν βελτιωθεί το παιδί, τότε συνήθως ο γιατρός θα στείλει το παιδί στο νοσοκομείο να εισαχθεί για στενή παρακολούθηση και περαιτέρω θεραπεία.
- Κορτικοστεροειδή (Κορτιζόνη)
Η αποτελεσματικότητα της κορτιζόνης που χορηγείται από το στόμα ή ενδομυϊκά ή ενδοφλέβια για τη θεραπεία της οξείας λαρυγγίτιδας είναι σήμερα αποδεκτή από όλους. Τα ευεργετικά της αποτελέσματα εμφανίζονται μέσα στις έξι πρώτες ώρες από τη χορήγησή της και περιλαμβάνουν ελάττωση της βαρύτητας των συμπτωμάτων, ελάττωση του αριθμού των απαιτουμένων δόσεων εισπνεόμενης αδρεναλίνης, ελάττωση της συχνότητας εισαγωγών στο νοσοκομείο, ελάττωση του ποσοστού των ασθενών που απαιτούν φροντίδα σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας.
Τα τελευταία χρόνια έγιναν μελέτες που δείχνουν την ευεργετική επίδραση και της εισπνεόμενης (νεφελοποιημένης) κορτιζόνης σε υψηλές δόσεις.
- Άλλοι θεραπευτικοί χειρισμοί
Οξυγόνο χορηγείται μόνο σε περίπτωση υποξαιμίας.
Η χορήγηση των ψυχρών υδρατμών πρέπει να αποφεύγεται σε περίπτωση που συνυπάρχει άσθμα γατί μπορεί να το επιδεινώσει με την πρόκληση βρογχοσύσπασης από τον ψυχρό αέρα.
Ο/η παιδίατρος θα συστήσει αντιπυρετικά αναλόγως των αναγκών και λογική χορήγηση υγρών. Τα αντιβιοτικά, βλεννολυτικά, αντιισταμινικά και η φυσικοθεραπεία δεν έχουν θέση στην αντιμετώπιση της οξείας λαρυγγοτραχειοβρογχίτιδας.
Συμπερασματικά, η οξεία λαρυγγίτιδα συνήθως είναι ήπιας ή μέτριας βαρύτητας. Η πρόγνωσή της είναι γενικά καλή. Αν υπάρχουν έντονα συμπτώματα, μπορεί να χρειασθεί νοσηλεία στο νοσοκομείο, αλλά και πάλι η πρόγνωση είναι σχεδόν πάντα καλή. Απαιτείται ψυχραιμία από πλευράς γονιών, μεθοδικότητα στις κινήσεις και κυρίως αποφυγή κλίματος πανικού, που είναι ό,τι χειρότερο. Απαιτείται ακόμα στενή συνεργασία με την/τον παιδίατρο, ώστε η όποια παρέμβαση να γίνει έγκαιρα.
