ΙΝΟΜΥΩΜΑΤΑ: Καλοήθεις αλλά «παρείσακτοι» όγκοι

Τα ινομυώματα περνούν απαρατήρητα ή αναστατώνουν τις ασθενείς. Σε κάθε περίπτωση πάντως αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά. Τα ινομυώματα είναι συχνές καλοήθεις παθήσεις της μήτρας και εμφανίζονται σε ένα ποσοστό που αγγίζει το 25% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας. Προέρχονται από τις λείες μυικές ίνες της μήτρας – εξ ου και η ονομασία λειομυώματα – και ανάλογα με την εντόπισή τους προκαλούν ή όχι συμπτώματα. Η πλειοψηφία μάλιστα των ινομυωμάτων είναι ασυμπτωματικά και ανακαλύπτονται τυχαία. Όταν πάντως προκαλούν συμπτώματα αυτά μπορεί να αφορούν σε αιμορραγία τόσο διάρκεια της περιόδου όσον και κατά το μέσον του κύκλου σε βαθμό που μπορεί να οδηγήσουν στην εμφάνιση αναιμίας. Ακόμη, τα ευμεγέθη ινομυώματα μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα από το έντερο όπως δυσκοιλιότητα, απώλεια ούρων, άλγος υπογαστρίου και άλγος κατά την επαφή κ.α. Ανάλογα με τη θέση και το μέγεθός τους αποτελούν παράγοντα υπογονιμότητας, αλλά και επιπλοκών στην κύηση. Εξαιρετικά σπάνια είναι η εξαλλαγή γρήγορα αυξανόμενων ινομυωμάτων σε λειοσαρκώματα, όγκους ιδιαίτερα κακοήθεις. Γιατί σ’ εμένα; Αν και η ακριβής αιτιοπαθογένειά τους δεν είναι γνωστή, φαίνεται ότι ο κληρονομικός παράγοντας παίζει ρόλο στην εμφάνισή τους. Τα οιστρογόνα, επίσης, παίζουν σημαντικό ρόλο στις αυξομειώσεις τους με την εμμηνόπαυση να βάζει τέλος στην ανάπτυξή τους. Η βαρύτητά τους εξαρτάται από το μέγεθος, τον αριθμό και την εντόπισή τους. Βρίσκονται είτε μέσα στο τοίχωμα της μήτρας (Ενδοτοιχωματικά), είτε στην εξωτερική επιφάνεια της μήτρας (Υπορογόνια), είτε προβάλλουν στην κοιλότητα της μήτρας (Υποβλεννογόνια). Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που τα ινομυώματα διαπερνούν τον τράχηλο και βγαίνουν στον κόλπο. Διαγιγνώσκονται με την κλινική εξέταση, το υπερηχογράφημα, την υστεροσκόπηση και την μαγνητική τομογραφία. Αντιμετώπιση Η διάγνωση των ινομυωμάτων δεν σημαίνει απαραίτητα και την αφαίρεσή τους. Ανάλογα με το μέγεθος, τη θέση, τον αριθμό των ινομυωμάτων, αλλά και την ηλικία της γυναίκας και την ύπαρξη συμπτωμαγολογίας ο γιατρός μπορεί να συστήσει παρακολούθηση και συντηρητική αντιμετώπιση ή την αφαίρεσή τους. Θεραπευτικά και ανάλογα με την περίπτωση ο γιατρός θα επιλέξει να τα αφαιρέσει με επεμβατική λαπαροσκόπηση, υστεροσκόπηση ή με την κλασική χειρουργική λαπαροτομία.

• Επεμβατική λαπαροσκόπηση

Η αφαίρεση των ινομυωμάτων με επεμβατική λαπαροσκόπηση, όπου υπάρχουν ενδείξεις για την επιλογή της, έχει εξαιρετικά αποτελέσματα. Είναι επέμβαση εκλογής για γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας, που θέλουν να διατηρήσουν τη γονιμότητά τους. Αρκούν 3-4 οπές στην κοιλιά για να αφαιρεθούν τα ινομυώματα, τα οποία τεμαχίζονται με τη χρήση ειδικού ηλεκτρικού morcellator. Ως ελάχιστα επεμβατική τεχνική έχει πολλά πλεονεκτήματα έναντι της ανοιχτής επέμβασης: άμεση κινητοποίηση της ασθενούς, ελάχιστος πόνος και απώλεια αίματος, μικρής διάρκειας νοσηλεία και επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες σε μικρό χρονικό διάστημα.

• Υστεροσκόπηση

Η υστεροσκοπική ινομυωματεκτομή είναι μία ασφαλής και ελάχιστα επεμβατική μέθοδος, η οποία συνήθως επιλέγεται για την αφαίρεση υποβλεννογόνιων ινομυωμάτων. Το υστεροσκόπιο, ένα πολύ λεπτό εργαλείο, που φέρει κάμερα και εισάγεται μέσω του κόλπου στη μήτρα της ασθενούς, η οποία έχει προηγουμένως διαταθεί με φυσιολογικό ορό. Είναι μία μέθοδος χωρίς τομές και νοσηλεία κατά την οποία το ινομύωμα αφαιρείται με τη χρήση ειδικών εργαλείων, λέιζερ ή διαθερμία.

• Κλασική χειρουργική λαπαροτομία

Υπάρχουν περιπτώσεις που, οι ελάχιστα επεμβατικές μέθοδοι δεν ενδείκνυνται για την αφαίρεσή τους, οπότε ο γιατρός θα προχωρήσει σε ανοιχτή επέμβαση. Συνήθως αυτό συμβαίνει όταν τα ινομυώματα είναι πολλά ή υπερμεγέθη ή όταν για οποιονδήποτε λόγο αντενδείκνυται η λαπαροσκόπηση, Σε αυτή την περίπτωση η επιστροφή στην καθημερινή ζωή απαιτεί ένα διάστημα τουλάχιστον ενός μηνός, ενώ η νοσηλεία είναι μεγαλύτερη από τις ελάχιστα επεμβατικές μεθόδους και γι αυτό και πιο κοστοβόρα. Επίσης, το αισθητικό αποτέλεσμα της επέμβασης υπολείπεται της λαπαροσκοπικής μεθόδου. Ινομυώματα και εγκυμοσύνη Παρά το γεγονός ότι τα ινομυώματα δεν αποτελούν αντένδειξη για την εγκυμοσύνη, μπορεί να προκαλέσουν, ανάλογα με το μέγεθος και τη θέση τους, συγκεκριμένες επιπλοκές και συμπτωματολογία κατά τη διάρκεια της κύησης. Κατά το πρώτο τρίμηνο της κύησης και ανάλογα με τον αριθμό και τη θέση τους τα ινομυώματα μπορεί να είναι η αιτία αιμορραγίας ή πρόκλησης αυτόματων αποβολών. Όσο προχωράει η εγκυμοσύνη, η γυναίκα μπορεί να παραπονιέται για πόνο στο υπογάστριο –κυρίως κατά το δεύτερο και τρίτο τρίμηνο. Ακόμη, τα υποβλεννογόνια και μεγάλου μεγέθους ινομυώματα σχετίζονται με περιστατικά αποκόλλησης πλακούντα. Σπανιότερα μπορεί να προκληθεί πρόωρος τοκετός ή αιμορραγία μετά τον τοκετό. Γι αυτό σε ορισμένες περιπτώσεις τα ινομυώματα αποτελούν ένδειξη εκτέλεσης καισαρικής τομής.

• Η επέμβαση του γιατρού χειρουργικά στην διάρκεια της κύησης είναι εξαιρετικά σπάνια αλλά πιθανή όταν υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι το έμβρυο ή η γυναίκα εκτίθενται σε κινδύνους.

• Σε κάθε περίπτωση ο μαιευτήρας που αναλαμβάνει μία έγκυο γυναίκα με ινομυώματα πρέπει να βρίσκεται πάντα σε ετοιμότητα.

Με τη συνεργασία του Κωνσταντίνου Γκούμα, Μαιευτήρα-Χειρουργού Γυναικολόγου www.kgoumasobgyn.gr.