Με τη γιαγιά ή τη νταντά;

Όταν η μαμά λείπει για δουλειές, ο φύλακας-άγγελος του μωρού θα είναι η γιαγιά του ή η νταντά του; Οι γνώμες διίστανται.

Στη χώρα μας οι γιαγιάδες είναι ένας οικογενειακός θησαυρός και όπως όλοι οι θησαυροί γεννούν και μπελάδες. Είναι εκείνα τα πρόσωπα που εμποτίζουν τη ζωή μας με «σοφία» -η οποία μεταδίδεται με «εντολές» και δεν βλέπουν την ώρα να μεταδώσουν τη σοφία αυτή και στα εγγόνια τους, τα οποία όπως λέει η παροιμία είναι «δυο φορές παιδιά τους».

Οι γιαγιάδες είναι από τα πρώτα πρόσωπα, που θα κρατήσουν στην αγκαλιά τους τα λίγων ωρών βρέφη και θα καταφέρουν να τα νανουρίσουν, όταν η κουρασμένη μητέρα ή ο αποσβολωμένος πατέρας απλώς θα τα εκνευρίσουν περισσότερο. Και αρκετές φορές θα κληθούν να κρατήσουν το μωρό για μία ώρα, για ένα απόγευμα και κάποια στιγμή για ένα οκτάωρο προκειμένου η μαμά να επιστρέψει στη δουλειά της.

Γιαγιάδες σε επικίνδυνη αποστολή

Έρευνα με χορηγό την Ευρωπαϊκή Επιτροπή που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα και σε πέντε ακόμη χώρες (Ισπανία, Αγγλία, Γαλλία, Φιλανδία και Νορβηγία) κατέδειξε ότι «παραδοσιακά» η γέννηση του παιδιού στην Ελλάδα σημαίνει συναγερμό για τους παππούδες και τις γιαγιάδες. Οι τελευταίες μάλιστα είναι αυτονόητο ότι θα επιστρατευτούν για το μεγάλωμα των εγγονιών τους.

Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, το 93% των συμμετεχόντων δήλωσε ότι το να περνάει πολύ χρόνο με το εγγόνι είναι πάνω από όλα διασκέδαση, ειδικά στην περίπτωση που ο παππούς ή η γιαγιά στερούνται άλλων ενδιαφερόντων. Το 75% των παππούδων και γιαγιάδων, που πήραν μέρος στην έρευνα, θεωρούν ότι είναι καλύτερο για το παιδί να μεγαλώνει μαζί τους.

Η έρευνα δημοσίευσε όλα όσα οι Έλληνες θεωρούμε αυτονόητα: τη βαθιά εμπλοκή της παλιάς γενιάς στη νεότερη. Στην τυπική ελληνική οικογένεια και ανεξάρτητα με το βιοτικό ή το πνευματικό επίπεδο των νέων γονιών οι παππούδες και οι γιαγιάδες δεν εμπλέκονται μόνο στην κράτηση των παιδιών, αλλά ενισχύουν οικονομικά και το ζευγάρι. Ακόμη κι όταν δεν συντρέχει λόγος για οικονομική βοήθεια, αυτή έρχεται με τη μορφή δώρων για τη γέννα ή αγοράζοντας μέρος ή και όλη την προίκα του μωρού.

Θέτοντας τα όρια ασφαλείας

Η παραδοσιακή αυτή ανάμειξη της παλιάς γενιάς στην νέα οικογένεια έχει φυσικά και τις παρενέργειές της: Οι γιαγιάδες διεκδικούν τον πρωταγωνιστικό μερικές φορές ρόλο στην ανατροφή του παιδιού, καθώς, όπως λένε, έχουν τη χρυσή γνώση και εμπειρία την οποία κανείς δεν πρέπει να αμφισβητήσει. Και δεν πρέπει βέβαια να ξεχνάμε ότι η γιαγιά είναι καταρχήν πεθερά, ένας ρόλος που μπορεί να δυσκολέψει τις σχέσεις του ζευγαριού προκαλώντας καθημερινές τριβές. Γι αυτό και οι περισσότερες νέες μαμάδες αναθέτουν τη φύλαξη του μωρού τους στη δική τους μητέρα με την οποία νιώθουν την οικειότητα, η οποία δεν κλονίζεται παρά τους ενδεχόμενους διαπληκτισμούς. Στην περίπτωση όμως που η γιαγιά είναι εξαιρετικά δυναμική, ελλοχεύει ο κίνδυνος να πάρει εκείνη την κατάσταση στα χέρια της και να βρεθεί η νέα μητέρα ξανά στον ρόλο της «μαθητευόμενης» και καταπιεσμένης κόρης μία κατάσταση που δεν θα την αφήσει να βιώσει τη μητρότητα.

Παρόλα αυτά ακόμη κι αν οι σχέσεις με τη γιαγιά είναι οι καλύτερες όταν αποφασιστεί ότι εκείνη θα κρατάει το μωρό για να επιστρέψει η μητέρα στην εργασία της θα πρέπει:

• Να γίνουν διακριτοί οι ρόλοι μητέρας-γιαγιάς. Μπορεί η πρεσβύτερη να έχει την εμπειρία αλλά οι γονείς έχουν τη φυσική και νομική ευθύνη.
• Να αποφασιστεί –από τους γονείς- η κοινή γραμμή στην ανατροφή.
• Από την άλλη μεριά πρέπει και η γιαγιά να θέσει τα δικά της όρια και να μην παραδοθεί άνευ όρων στις ανάγκες της νέας οικογένειας. Αυτό είναι καλό και για τη φυσική της κατάσταση αλλά και για τη διατήρηση των ισορροπιών. Μία γιαγιά που καταλήγει να κρατάει όλη την ημέρα ένα βρέφος αυτόματα μπαίνει στον ρόλο της μητέρας.

Νταντά V/S γιαγιά

• Η γιαγιά είναι πρόσωπο εμπιστοσύνης ενώ η νταντά είναι ένα πρόσωπο που κερδίζει ή όχι την εμπιστοσύνη μας με τον καιρό. Φυσικά συνήθως τα ζευγάρια προσλαμβάνουν κυρίες με συστάσεις και όχι από αγγελίες. Παρόλα αυτά τα διάφορα δημοσιεύματα για κακοποιήσεις μικρών παιδιών ασκούν την επιρροή τους ειδικά στις νέες μαμάδες.
• Η νταντά έχει γνώσεις και εμπειρία αλλά αντίθετα με τις περισσότερες γιαγιάδες δεν προσπαθεί να τις επιβάλλει στην νέα οικογένεια. Συνήθως είναι διαλλακτική και δεν έχει πρόβλημα να ακολουθήσει τις οδηγίες των γονιών για την ανατροφή του παιδιού τους.
• Η γιαγιά δεν απολύεται! Όταν φτάσει ο κόμπος στο χτένι και οι γονείς πουν το «ως εδώ» τα επακόλουθα είναι οδυνηρά. Οι οικογενειακοί δεσμοί κλονίζονται και το ζευγάρι κλυδωνίζεται. Αυτός είναι και ο λόγος που πολλά ζευγάρια κάνουν υπομονή με τη γιαγιά κάτι που όμως οδηγεί επίσης σε διαπληκτισμούς και εντάσεις.
• Η νταντά απολύεται. Με τη νταντά η σχέση είναι επαγγελματική. Προσλαμβάνεται, αξιολογείται, αμείβεται και παραμένει στην θέση της ή απομακρύνεται αν δεν κάνει καλά τη δουλειά της. Η απόλυση δεν φέρνει σοβαρές αναταράξει στο σπίτι εκτός από μία περίοδο ανασφάλειας και αγωνίας για την εύρεση της επόμενης.
• Η γιαγιά είναι δωρεάν. Σε μία εποχή παρατεταμένης οικονομικής κρίσης η γιαγιά προσφέρει τις υπηρεσίες της εντελώς δωρεάν και αυτό είναι σημαντικό για πολλές οικογένειες.
• Η γιαγιά είναι συνήθως μεγάλης ηλικίας και ενίοτε παρουσιάζει ελαφρά ή σοβαρότερα προβλήματα υγείας. Μπορεί να κρατήσει ένα μωρό για λίγες ώρες, αλλά δεν μπορεί να το υποστηρίξει όταν εκείνο αρχίσει να μπουσουλάει ή να περπατάει γιατί υπάρχει ο κίνδυνος ατυχήματος και για τους δύο. Ακόμη δεν έχει το σθένος αλλά ούτε και τη διάθεση για ζωηρά παιγνίδια κι έτσι συχνά οι γονείς επιστρέφουν από τη δουλειά και βρίσκουν το μωρό τους μπροστά από την τηλεόραση.
• Μεγαλώνοντας το παιδί η νταντά θα πει «όχι» ευκολότερα από τη γιαγιά η οποία ακόμη κι αν ήταν αυστηρή ως μητέρα αποδεικνύεται ιδιαίτερα χαλαρή και χαριστική ως γιαγιά.

Συμπέρασμα
Οι γιαγιάδες αλλά και οι παππούδες είναι πράγματι ο οικογενειακός θησαυρός μας. Αγαπούν, φροντίζουν, έχουν τις αποσκευές τους γεμάτες εμπειρίες και είναι πρόθυμοι να μεταλαμπαδεύσουν όχι μόνο γνώσεις αλλά και τις οικογενειακές ιστορίες και τις παραδόσεις που κάνουν τις επόμενες γενιές σοφότερες. Η σχέση τους με τα παιδιά βασίζεται στο συναίσθημα και όχι στο οικονομικό κέρδος. Όχι όμως πως δεν κερδίζουν μέσα από αυτή τους τη «δοσοληψία». Αν είναι ώριμοι, λένε οι ειδικοί, θα έχουν μάθει από τα λάθη τους στην ανατροφή των δικών τους παιδιών και θα έχουν την ευκαιρία να μην τα επαναλάβουν στα εγγόνια τους. Ακόμη, θα νιώσουν και πάλι χρήσιμοι στην κρίσιμη ηλικία της συνταξιοδότησης.

Είναι εξαιρετικά σημαντικοί για την ψυχοκοινωνική ανάπτυξη των εγγονιών τους αλλά φθείρονται με την καθημερινή «υποχρεωτική» παρουσία. Ιδανικά, οι γιαγιάδες μπορούν να κρατάνε τα εγγόνια τους, αλλά να έχουν τα ρεπό τους και τις ώρες ξεκούρασής τους. Και φυσικά να μην αναλαμβάνουν οικειοθελώς τις δουλειές του σπιτιού!