Ο πόνος στο κεφάλι αποτελεί ένα πολύ συχνό σύμπτωμα που οι γονείς πολλές φορές το παραβλέπουν, επειδή θεωρούν ότι σε μεγάλο βαθμό συνοδεύει εκδηλώσεις και δραστηριότητες της καθημερινής ζωής. Δεν θα πρέπει όμως να ξεχνάμε ότι, ορισμένες φορές, μπορεί η κεφαλαλγία να αποτελεί την πρώτη ή και τη συνοδευτική εκδήλωση κάποιας νόσου ιδιαίτερα σοβαρής.
Από ποια ηλικία εμφανίζεται και πόσο συχνή είναι η κεφαλαλγία;
Η κεφαλαλγία συνηθέστερα περιγράφεται από παιδιά σχολικής και εφηβικής ηλικίας. Μάλιστα δε, στις μικρότερες ηλικίες, η αναλογία είναι η ίδια ανάμεσα στα δύο φύλα. Στην εφηβική όμως -και κυρίως στη μετεφηβική- ηλικία, τα κορίτσια παραπονούνται σε διπλάσια συχνότητα. Συγκεκριμένα, στην ηλικία των 7 ετών το ένα τρίτο των παιδιών έχουν εμπειρία προηγουμένων επεισοδίων κεφαλαλγίας, ποσοστό που φθάνει στο 75% στην ηλικία των 15 ετών. Σε ένα στα δέκα από τα παιδιά αυτά, η κεφαλαλγία τους έχει τα χαρακτηριστικά της ημικρανίας. Πάντως, τη στιγμή που ο πόνος συνοδεύει πληθώρα καταστάσεων και νοσημάτων, είναι λογικό να σκεφτούμε ότι η διαφορά στη συχνότητα μεταξύ παιδιών και ενηλίκων είναι αποτέλεσμα της αδυναμίας περιγραφής της κεφαλαλγίας από τα μικρότερης ηλικίας παιδιά. Την άποψη αυτή υποστηρίζει το γεγονός ότι η συχνότερη αιτία κεφαλαλγίας είναι τα κοινά ιογενή εμπύρετα νοσήματα, όπου η χορήγηση ενός αντιπυρετικού βελτιώνει τη γενική κατάσταση του παιδιού, όχι μόνο γιατί πέφτει ο πυρετός, αλλά γιατί υποχωρεί και η κεφαλαλγία που συχνά τον συνοδεύει.
Είναι επίσης γνωστό ότι ψυχολογικοί παράγοντες ενοχοποιούνται για την πρόκληση κεφαλαλγίας. Να θυμόμαστε όμως ότι τα μικρά παιδιά, όταν βρίσκονται κάτω από συνθήκες ψυχολογικής πίεσης, συχνότερα παραπονούνται για την κοιλιά τους παρά για το κεφάλι τους. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι, όσο μικρότερο είναι το παιδί, τόσο μεγαλύτερη σημασία πρέπει να δίνουμε στην κεφαλαλγία για την οποία αυτό παραπονείται, γιατί συχνότερα υποκρύπτει κάποια νόσο.
Τα παιδιά που παραπονούνται για κεφαλαλγία αποτελούν έναν ειδικό πληθυσμό με ιδιαίτερα ψυχολογικά χαρακτηριστικά;
Έχει υποστηριχθεί η άποψη ότι παιδιά και έφηβοι με υποτροπιάζοντα επεισόδια κεφαλαλγίας έχουν συγκεκριμένη προσωπικότητα, η οποία και χαρακτηρίζεται από τελειοθηρία, υψηλό βαθμό ανταγωνιστικότητας, αυξημένες αγχωτικές αντιδράσεις, έντονη νευρικότητα και επιθετικότητα, υψηλό αίσθημα ευθύνης και φόβο για αποτυχία και μη εκπλήρωση στόχων και φιλοδοξιών. Επιπρόσθετα, είναι περισσότερο συνειδητοποιημένα άτομα, παρουσιάζουν καταθλιπτικά στοιχεία, τάσεις αυτοαπομόνωσης και απόσυρσης, ενώ συχνότερα σωματοποιούν την κεφαλαλγία τους, παραπονούμενα για ναυτία, εμέτους και κοιλιακά άλγη. Είναι ενδιαφέρον ότι συχνότερα παραπονούνται για κεφαλαλγία τα παιδιά των χωρισμένων ζευγαριών, ανεξάρτητα από τον χρόνο που έχει εν τω μεταξύ περάσει από το διαζύγιο των γονιών.
Στοιχεία πρωταρχικής σημασίας που οι γονείς μπορούν να τα αναγνωρίζουν και πρέπει να τα αξιολογούν:
- Ο τύπος της κεφαλαλγίας (οξεία, χρόνια, υποτροπιάζουσα)
- Οι χαρακτήρες της (εντόπιση, διάρκεια, ένταση, περιοδικότητα)
- Οι συνοδευτικές εκδηλώσεις (ναυτία, έμετοι)
- Οι παράγοντες που συνδέονται με την εμφάνισή τους (διατροφή, περιβάλλον, εμμηνορρυσία, ένταση στο σχολείο)
- Οι ανακουφιστικοί παράγοντες (παυσίπονα φάρμακα, ύπνος)
- Το οικογενειακό ιστορικό (πάσχει κάποιος γονιός από ημικρανία;)
- Η παρουσία άλλων παροξυσμικών επεισοδίων (σπασμοί).
Πότε πρέπει οι γονείς να επικοινωνούν άμεσα με τον γιατρό;
Αν:
- Συμβαίνουν τρία ή περισσότερα επεισόδια την εβδομάδα,
- Απαιτείται σχεδόν καθημερινή λήψη παυσίπονων φαρμάκων,
- Συνυπάρχει πυρετός,
- Συνυπάρχει πόνος στον αυχένα ή δυσκαμψία του (δεν μπορεί το παιδί να ακουμπήσει το σαγόνι στο στέρνο),
- Προστεθούν ζάλη, αστάθεια στη βάδιση, διαταραχές της ομιλίας, μυϊκή αδυναμία ή σύγχυση,
- Προηγείται κρανιοεγκεφαλική κάκωση (χτύπησε στο κεφάλι, έστω ελαφριά),
- Επιδεινώνεται με την άσκηση, τον βήχα, την αλλαγή θέσεως του σώματος,
- Διακόπτει τον νυχτερινό ύπνο ή εμφανίζεται μετά το ξύπνημα του παιδιού, κυρίως όταν ακολουθείται από έμετο,
- Τροποποιούνται οι χαρακτήρες της κεφαλαλγίας με την πάροδο του χρόνου,
- Επιδεινώνεται προοδευτικά και συνοδεύεται από επίμονους εμέτους,
- Εμφανίζεται αιφνίδια με τη μέγιστη ένταση,
- Δεν υποχωρεί με τα συνηθισμένα παυσίπονα φάρμακα,
- Εντοπίζεται σταθερά στο ίδιο σημείο.
Θεραπεία απλού πονοκέφαλου
Τα παρακάτω μέτρα συνήθως ανακουφίζουν τον πονοκέφαλο που δεν συνδέεται με άλλες αρρώστιες:
- Βάλτε το παιδί να ξαπλώσει σε ένα ήσυχο και σκοτεινιασμένο δωμάτιο.
- Δώστε μια δόση από το κοινό παυσίπονο που σας έχει συστήσει ο γιατρός σας. Μη δίνετε ασπιρίνη.
- Βάλτε ένα βρεγμένο δροσερό πανί στο μέτωπό του. Αν είναι μικρό παιδί, μένετε δίπλα του και αλλάζετε το πανί όταν ζεσταίνεται. Αν το ενοχλεί το βρεγμένο πανί, μην επιμένετε.
- Ένα δροσερό ποτό που αρέσει στο παιδί να το πιει σιγά σιγά, μπορεί να το ανακουφίσει.
- Αφήστε το παιδί να ηρεμήσει και να κοιμηθεί όσο θέλει.
- Οι μαθητές, όταν υπάρχει ένταση από τα μαθήματα (στις εξετάσεις υπάρχει επιδημία έντονων πονοκεφάλων) αρνούνται να ξαπλώσουν ή ξαπλώνουν και στριφογυρίζουν ξεφυσώντας. Φροντίστε, με ηρεμία, το παιδί να διακόψει τη μελέτη του, να πάρει το παυσίπονο, και να ασχοληθεί για μισή ώρα με κάτι ευχάριστο. Το να σας συνοδεύσει για σύντομα ψώνια ή να πάτε μαζί ένα περίπατο με γρήγορο βάδισμα, είναι συνταγές που έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές.
