Η εγκυμοσύνη χαρακτηρίζεται από πληθώρα βιοχημικών αλλαγών στη γυναίκα που μπορεί να οδηγήσει σε ποικίλα συμπτώματα και αρκετά συνήθη γαστρεντερολογικές διαταραχές, όπως οπισθοστερνικό καύσος (καούρες), ναυτία/ έμετους και δυσκοιλιότητα, ποια είναι η σωστή αντιμετώπιση αυτών των συμπτωμάτων;
Στατιστικά 1 στις 2 γυναίκες κατά την εγκυμοσύνη της, θα αναπτύξει κάποιου βαθμού δυσκοιλιότητα. Κλινικά χαρακτηρίζεται από κοιλιακό πόνο και δυσφορία, τυμπανισμό, αδυναμία κένωσης σε τακτικά χρονικά διαστήματα και παρουσία σκληρών μη ευμεγεθών κοπράνων.
Είναι επικίνδυνη η δυσκοιλιότητα στην εγκυμοσύνη;
Συνήθως, οι αιτίες της δυσκοιλιότητας αναζητούνται σε αγχώδη καθημερινότητα, μειωμένη σωματική άσκηση και διατροφή χαμηλή σε φυτικές ίνες, τα συμπληρώματα σιδήρου που χορηγούνται κατά την περίοδο αυτή, επίσης επιδρούν στη δυσκοιλιότητα.
Κατά την εγκυμοσύνη, παρατηρούνται συχνά προβλήματα, τα οποία είναι φυσιολογικά. Η υψηλή συγκέντρωση ορμονών στο σώμα και το αυξημένο στρες επηρεάζουν τη λειτουργία του πεπτικού σωλήνα με αλλαγές υπερευαισθησίας, κινητικότητας και διαπερατότητας, ενεργοποίησης του ανοσοποιητικού συστήματος και αλλαγές στη χλωρίδα του εντέρου. Συγκεκριμένα, παρατηρείται αύξηση των επιπέδων της προγεστερόνης που χαλαρώνει τις λείες μυϊκές ίνες στο σώμα, συμπεριλαμβανομένου και του γαστρεντερικού σωλήνα με αποτέλεσμα τη βραδεία διέλευση της τροφής. Η περίοδος αυτή χαρακτηρίζεται και από αλλαγές στο κυκλοφορικό σύστημα των αγγείων και από ανακατανομή υγρών στο σώμα. Η κατακράτηση σύμφωνα με τα δεδομένα μπορεί να αυξηθεί έως και 50% περισσότερο λόγω εκτεταμένης αγγειοδιαστολής, με αποτέλεσμα η εγκυμονούσα να παρουσιάζει συμπτώματα αφυδάτωσης συμπεριλαμβανομένου των πονοκεφάλων και της δυσκοιλιότητας. Στους αιτιολογικούς παράγοντες δεν μπορεί να παραληφθεί και η μηχανική πίεση του όλο και αυξανόμενου μεγέθους της μήτρας που ασκείται στο έντερο στη περιοχή της πυέλου που επιδεινώνει τα συμπτώματα.
Αν και παρατηρείται πολύ συχνά κατά την εγκυμοσύνη, εντούτοις σαν σύμπτωμα πρέπει να εξετάζεται από κάποιον ειδικό ιατρό στο πλαίσιο αποκλεισμού και πληθώρας άλλων παθολογικών διαγνώσεων. Ενδοκρινικές διαταραχές όπως υποθυρεοειδισμός και σακχαρώδης διαβήτης, σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, εντερική απόφραξη συνήθως λόγω συμφύσεων, νευρολογικές διαταραχές όπως σκλήρυνση κατά πλάκας ή ακόμη και κάποια κακοήθεια πρέπει να αποκλειστούν από τον διαφοροδιαγνωστικό αλγόριθμο.
Δυσκοιλιότητα στην εγκυμοσύνη: Αντιμετώπιση
Πώς μπορεί να προληφθεί και να θεραπευθεί η δυσκοιλιότητα κατά την εγκυμοσύνη;
- Καταναλώνουμε τροφές υψηλές σε φυτικές ίνες: Ιδανικά καταναλώνουμε 25-30gr τη μέρα από φρούτα, λαχανικά, δημητριακά, δαμάσκηνα, πίτουρο, ψωμί ολικής αλέσεως. Αυτά αυξάνουν τον όγκο των κοπράνων και επιτυγχάνουν ταχεία διέλευση.
- Καταναλώνουμε αρκετή ποσότητα υγρών: Με αυτό τον τρόπο αποφεύγουμε την αφυδάτωση και με επαρκή πρόσληψη - της τάξεως των 10-12 φλιτζανιών ημερησίως – επιτυγχάνουμε μαλακά κόπρανα, ενώ ταυτόχρονα δεν επιβαρύνουμε τυχόν προβλήματα αιμορροϊδοπάθειας. Πιο θερμά κλίματα και καθημερινή γυμναστική απαιτούν περισσότερη πρόσληψη υγρών.
- Γυμναζόμαστε σε τακτική βάση: Η απουσία οποιασδήποτε εκγύμνασης, μειώνει τον ρυθμό του μεταβολισμού και αυξάνει εκθετικά τον κίνδυνο δυσκοιλιότητας. Περπάτημα, κολύμπι και οποιαδήποτε άλλη μετρίου βαθμού σωματική άσκηση, αυξάνει τον εντερικό τόνο. 3 φορές εβδομαδιαίως, από 20-30’ θεωρείται μία επαρκή δραστηριότητα.
- Μειώνουμε ή/και καταργούμε τα σκευάσματα σιδήρου: Η σωστή διατροφή μπορεί να αναπληρώσει επαρκώς τις αυξημένες ανάγκες. Μείωση της ποσότητας των συμπληρωμάτων αυτών που λαμβάνονται καθημερινά, μπορεί να ανακουφίσει άμεσα από τα συμπτώματα.
- Δοκιμάζουμε κάποιου είδους μαλακτικά κοπράνων: Με αυτό τον τρόπο αποφεύγονται τα σκληρά κόπρανα και βελτιώνεται η δυσκοιλιότητα. Επίσης το γάλα μαγνησίας θεωρείται αποτελεσματικό και ασφαλές. Τα ωσμωτικά καθαρτικά βέβαια δε συστήνονται κατά την εγκυμοσύνη γιατί διεγείρουν την ουροδόχο κύστη και η πολυουρία οδηγεί σε περεταίρω αφυδάτωση. Επιπροσθέτως mineral oils/cod liver oils πρέπει να αποφεύγονται καθότι μειώνουν την απορρόφηση θρεπτικών ουσιών.
- Προβιοτικά: Δοκιμάζουμε κάποια -ασφαλή για την εγκυμοσύνη- προβιοτικά ώστε να αποκαταστήσουμε τη χλωρίδα του εντέρου και να επανέλθουν οι υγιείς συνήθειές του.
Πότε σταματάει η δυσκοιλιότητα στην εγκυμοσύνη;
Δημοσιευμένες μελέτες έχουν δείξει ότι η δυσκοιλιότητα παρατηρείται κατά την εγκυμοσύνη στο 1ο και το 2ο τρίμηνο της κύησης σε ποσοστά 35% και 39% αντιστοίχως, ενώ στο 3ο τρίμηνο και μετά τον τοκετό σε ποσοστά 20% και 17% αντίστοιχα. Στις περισσότερες γυναίκες η εντερική λειτουργία αποκαθίσταται λίγες ημέρες μετά τον τοκετό, αλλά έχει παρατηρηθεί και περίοδος 3 έως και 6 μηνών μέχρι να επανέλθει πλήρως η πρότερη φυσιολογική λειτουργία του εντέρου.
Ένας από τους σημαντικότερους στόχους κατά τη θεραπευτική προσέγγιση της εγκύου που αντιμετωπίζει προβλήματα δυσκοιλιότητας, αποτελεί η ανάπτυξη μιας στενής επαφής μεταξύ της ίδιας και του ιατρού της, καθότι είναι μια περίοδος αρκετά ευαίσθητη για τη γυναίκα, απαιτείται χρόνος, ανάλυση των συμπτωμάτων, καθώς και να τίθενται ρεαλιστικοί στόχοι για τη βελτίωση της καθημερινότητας χωρίς υπερβολές καθότι δεν υπάρχει ένα συγκεκριμένο φάρμακο σαν θεραπεία όπως σε άλλες καταστάσεις.
Λαπαροσκοπική Χειρουργική Πεπτικού
Επιμελητής Α' Χειρουργικής Ογκολογίας ‘ΓΑΟΝΑ Άγιος Σάββας’
www.arisplastiras.com
