Υπάρχουν τελικά απαγορευμένες τροφές στην περίοδο του θηλασμού; Ένα ερώτημα που ταλανίζει τις περισσότερες θηλάζουσες. Στο σημερινό άρθρο θα δώσουμε τις απαντήσεις που βασίζονται στα νεότερα επιστημονικά δεδομένα. Πάμε λοιπόν να αναλύσουμε τι δεν πρέπει και τι πρέπει να τρώμε όταν θηλάζουμε.
Ο θηλασμός αποτελεί μια πάρα πολύ σημαντική περίοδο τόσο για τη ζωή της μητέρας, όσο και για την αρχή της ζωής ενός βρέφους. Πληθώρα επιστημονικών μελετών έχουν καταδείξει τα οφέλη του μητρικού θηλασμού στην υγεία της μητέρας, αλλά και στην υγεία και την ανάπτυξη του βρέφους. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι μητέρες που θηλάζουν έχουν χαμηλότερες πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου του στήθους και των ωοθηκών, σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ και αρτηριακής υπέρτασης. Βρέφη που θηλάζουν έχουν χαμηλότερες πιθανότητες εμφάνισης άσθματος, παχυσαρκίας, σακχαρώδη διαβήτη τύπου Ι και σύνδρομο αιφνίδιου βρεφικού θανάτου.
Η διατροφή στην περίοδο του θηλασμού είναι εξέχουσας σημασίας τόσο για την θρεπτική κατάστασης της θηλάζουσας όσο και για την ποιότητα, τη ροή και τη θρεπτική αξία του γάλακτος. Παρά τη σπουδαιότητα της διατροφής στην περίοδο του θηλασμού, για πολλές γυναίκες υπάρχουν πολλά αμφιλεγόμενα ζητήματα και πολλές αντικρουόμενες πληροφορίες. Πολλά ερωτήματα και προβληματισμοί ανακύπτουν όπως παραθέτονται παρακάτω:
- Πόσες θερμίδες πρέπει να καταναλώνει η θηλάζουσα; Υπάρχουν τελικά αυξημένες ενεργειακές ανάγκες; Και αν υπάρχουν, στις πόσες θερμίδες αυτές ανέρχονται;
- Πόσα υγρά πρέπει να καταναλώνονται; Επιτρέπονται οι καφέδες ή το αλκοόλ; Τα ροφήματα, όπως το γάλα ή το τσάι προσμετρώνται στην ημερήσια πρόσληψη υγρών;
- Μπορείς στην περίοδο του θηλασμού να εφαρμόζεις ένα υποθερμιδικό πρόγραμμα διατροφής με σκοπό την απώλεια βάρους; Γίνεται να προσλαμβάνονται όλα τα απαραίτητα για το θηλασμό θρεπτικά συστατικά και παράλληλα να χάνονται κιλά;
- Και τέλος και πιο σημαντικό από όλα: *υπάρχουν τροφές που πρέπει ή καλό θα ήταν να αποφεύγονται στην περίοδο του θηλασμού;
Στο τελευταίο αυτό φλέγον ερώτημα θα απαντήσουμε στο σημερινό μας άρθρο.
Τι φαγητά θα πρέπει λοιπόν να καταναλώνει μια γυναίκα στην περίοδο του θηλασμού;
Το σημαντικότερο είναι να γίνονται όσο πιο υγιεινές διατροφικές επιλογές είναι δυνατόν:
- Προτιμούμε άπαχες πρωτεϊνικές πηγές όπως τα ψάρια, το κοτόπουλο, τα αυγά και τα γαλακτοκομικά. Στα ψάρια επιλέγουμε μικρού μεγέθους, έτσι ώστε να είναι όσο πιο φτωχά σε βαρέα μέταλλα γίνεται.
- Τα όσπρια είναι μια καλή άπαχη πηγή πρωτεΐνης και φυτικών ινών, τα φρούτα και τα λαχανικά, είναι απαραίτητα λόγω της υψηλής διατροφικής τους αξίας, ενώ τα σιτηρά καλό θα ήταν να είναι ολικής άλεσης ή και πολύσπορα.
- Η διατροφική ποικιλία εκθέτει και το βρέφος μέσω του γάλακτος σε διαφορετικές γεύσεις, με αποτέλεσμα να γίνεται λιγότερο εκλεκτικό, όταν εντάσσονται και οι στερεές τροφές στη διατροφή του.
- Για τη εξασφάλιση της επάρκειας όλων των απαραίτητων θρεπτικών συστατικών, κάποιες φορές συστήνεται η λήψη ενός συμπληρώματος πολυβιταμινών για τη διάρκεια του θηλασμού.
- Σημαντική είναι η πρόσληψη επαρκών ποσοτήτων υγρών (1,5-2 λίτρα τουλάχιστον), ανάλογα φυσικά και με την πρόσληψη υγρών από τις τροφές ή από ροφήματα και αφεψήματα. Η κατάσταση υδάτωσης μπορεί να ελεγχθεί από το χρώμα των ούρων. Όσο πιο διαυγή είναι αυτά, τόσο καλύτερα υδατωμένος είναι κάποιος, ενώ σκούρα κίτρινα ούρα, υποδεικνύουν αφυδάτωση.
Απαγορευμένες τροφές για το θηλασμό
Αλκοόλ
Δεν υπάρχει συνιστώμενη ημερήσια κατανάλωση αλκοόλ που να θεωρείται ασφαλής για το βρέφος. Αν έχει καταναλωθεί αλκοόλ, η θηλάζουσα θα πρέπει να αποφύγει το θηλασμός έως ότου το αλκοόλ έχει απομακρυνθεί τελείως από το μητρικό γάλα. Αυτό τυπικά απαιτεί 2-3 ώρες για μια μερίδα αλκοόλ (1 ποτήρι κρασί ή 330 ml μπύρα ή 40 ml σκληρό ποτό), αν και αυτά τα διαστήματα είναι ενδεικτικά, καθώς υπάρχει συσχέτιση με το σωματικό βάρος της θηλάζουσας. Τέλος, θα ήταν καλή επιλογή η άντληση ποσότητας γάλακτος πριν από την κατανάλωση αλκοόλ, έτσι ώστε να υπάρχει η δυνατότητα ενός ή δύο ταϊσμάτων αργότερα.
Καφές
Καλό είναι να καταναλώνονται μέχρι 2 κούπες καφέ (ή ποτών που περιέχουν καφεΐνη)/ημέρα. Η ύπαρξη περίσσειας καφεΐνης στο μητρικό γάλα μπορεί να οδηγήσει σε υπερδιέγερση του βρέφους ή στην αναστάτωση του ύπνου του.
Ψάρια
Τα ψάρια μπορεί να αποτελούν μια εξαιρετική πηγή πρωτεΐνης και ω-3 λιπαρών οξέων, αλλά επειδή τα περισσότερα θαλασσινά περιέχουν υδράργυρο, η έκθεση σε υπερβολικές ποσότητες μπορεί να αποτελεί επιβαρυντικό παράγοντα για το μητρικό γάλα, με πιθανό ρίσκο στην ανάπτυξη του νευρικού συστήματος του βρέφους. Συνεπώς, συστήνεται η αποφυγή υπερκατανάλωσης θαλασσινών, πλούσιων σε υδράργυρο, όπως ο ξιφίας, ο σολομός, ο τόνος.
Θα μπορούσε η διατροφή της μητέρας να επιτείνει συμπτώματα κολικών ή να οδηγήσει σε αλλεργική αντίδραση του βρέφους; Κάποια φαγητά ή ποτά μπορεί να επιτείνουν κολικούς ή να προκαλέσουν αλλεργική αντίδραση. Αν το βρέφος παρουσιάσει κοκκινίλες ή κνησμό ή διάρροια ή παλινδρόμηση μετά από θηλασμό θα πρέπει να συμβουλευτεί τον παιδίατρο της.
Αν η θηλάζουσα υποψιαστεί ότι κάποιο τρόφιμο μπορεί να επηρεάζει το βρέφος, θα πρέπει να το αφαιρέσει από τη διατροφή της για τουλάχιστον μία εβδομάδα, για να δει αν υπάρξει κάποια αλλαγή. Το σκόρδο, το κρεμμύδι, το λάχανο, τα φασόλια μπορεί συχνά να ενοχοποιηθούν για εμφάνιση ενοχλήσεων στο βρέφος. Ωστόσο, οι νεότερες συστάσεις τονίζουν ότι δε χρειάζεται να εφαρμόζεται ειδική διατροφή από τη θηλάζουσα. Όλα τα τρόφιμα επιτρέπονται (ακόμα και τα όσπρια, τα λαχανικά και οι ξηροί καρποί), σε ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο και μόνο σε περίπτωση εμφάνισης συμπτωμάτων στο βρέφος, όπως αναφέρθηκαν και παραπάνω, καλείται η θηλάζουσα να διερευνήσει αν κάποιο συγκεκριμένο τρόφιμο ευθύνεται για αυτά.
Επιπλέον, σύμφωνα με τα νεότερα επιστημονικά δεδομένα, όσο πιο νωρίς τα παιδιά εκτίθενται σε αλλεργιογόνους παράγοντες, τόσο λιγότερες πιθανότητες έχουν να εμφανίσουν τελικά κάποια τροφική αλλεργία. Συνεπώς, οι θηλάζουσες ενθαρρύνονται να εντάσσουν απευθείας στη διατροφή τους μικρές ποσότητες των γνωστών αλλεργιογόνων τροφίμων. Έτσι, τα βρέφη δημιουργούν αντισώματα και προλαμβάνεται η εμφάνιση αλλεργιών. Τα πιο γνωστά αλλεργιογόνα τρόφιμα είναι το γάλα αγελάδας, η σόγια, οι ξηροί καρποί, τα αυγά, το σιτάρι, τα ψάρια και τα λοιπά θαλασσινά και όστρακα, καθώς και το σουσάμι. Μελέτη μάλιστα έδειξε ότι η έκθεση των βρεφών σε ξηρούς καρπούς νωρίς μέσω του μητρικού γάλακτος μπορεί να μειώσει τις πιθανότητες εμφάνισης αλλεργιών σε ξηρούς καρπούς έως και κατά 80%.
Συμπερασματικά, οι θηλάζουσες δε χρειάζονται να εφαρμόζουν ειδική διατροφή. Επίσης, δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που να υποστηρίζουν την αποφυγή τροφών πλούσιων σε φυτικές ίνες, προς αποφυγή κολικών και ευερεθιστότητας στο βρέφος. Μόνο κατόπιν εμφάνισης συμπτωμάτων, θα πρέπει οι θηλάζουσες να αποκλείουν κάποιο τρόφιμο από τη διατροφή τους. Επιπλέον, όπως αναλύσαμε παραπάνω δε χρειάζεται αποφυγή των αλλεργιογόνων τροφίμων, παρά μόνο αν και πάλι εμφανιστούν συμπτώματα αλλεργικής αντίδρασης. Ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά είναι ο σωστός δρόμος για τις θηλάζουσες, ώστε τα βρέφη να απολαμβάνουν όλα τα οφέλη και την ευλογία του μητρικού θηλασμού.
Ο Μάνος Δημητρούλης είναι Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος με μεταπτυχιακή ειδίκευση στην Αθλητική Διατροφή. Ολοκλήρωσε τις προπτυχιακές και μεταπτυχιακές του σπουδές στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Αθηνών με δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά και σήμερα διατηρεί Διαιτολογικά γραφεία στη Γλυφάδα και στο Μαρούσι με την επωνυμία Dietstories. Σκοπός του είναι η διατροφική υποστήριξη και παροχή συμβουλευτικής σε άτομα που επιθυμούν να κάνουν αλλαγές στην διατροφή τους.
