Παρατηρώντας οποιοδήποτε παιδί να ζωγραφίζει, αυτό που θα δούμε είναι η απόλαυση της δημιουργικής διαδικασίας και ο ευφάνταστος εσωτερικός του κόσμος να εκφράζεται στο χαρτί. Δίχως επιδιωκόμενο στόχο, το παιδί σχεδιάζει εικόνες και αυτό που είναι σημαντικό για αυτό είναι η επιθυμία του να ασχοληθεί με την ίδια την δραστηριότητα και όχι να παράγει ένα πλούσιο αισθητικά αποτέλεσμα.
Γνωρίζατε ότι οι ζωγραφιές του παιδιού σας μπορούν να σας πουν πολλά για αυτά και τη μοναδική προσωπικότητά του; Τα παιδιά πάντα ανακαλύπτουν τρόπους να επικοινωνούν τι τους συμβαίνει εσωτερικά. Το σχέδιο είναι ένα ισχυρό μέσο με το οποίο μπορούν να επικοινωνήσουν πώς βιώνουν τη ζωή τους ή μια ανάγκη που έχουν. Όταν το παιδί σας ζωγραφίζει, συνδέεται με το μέρος του εγκεφάλου που διεγείρει τη φαντασία του. Όταν αυτό συμβαίνει ξανά και ξανά καθώς αναπτύσσεται και μεγαλώνει είναι σε θέση να δημιουργήσει εικόνες που δηλώνει τι ζει μέσα του ως αποτέλεσμα των εμπειριών της καθημερινότητάς του.
Τι μπορούν να αποκαλύψουν τα σχέδια του παιδιού;
Οι ζωγραφιές του παιδιού είναι ένας μοναδικός τρόπος έκφρασης που μπορεί να μας φανερώσει πολλά για το παιδί και την προσωπικότητά του. Όταν ένα παιδί αρπάζει ένα μολύβι ή ένα πινέλο, απελευθερώνει τη φαντασία του και εκφράζει τον κόσμο του μέσα από τα χρώματα και τις γραμμές που δημιουργεί. Οι ζωγραφιές αποκαλύπτουν τα συναισθήματα, τις εμπειρίες και τις ανησυχίες του παιδιού, καθώς αυτό αποτυπώνει τον κόσμο όπως τον βλέπει και τον αντιλαμβάνεται. Οι επιλογές των χρωμάτων, οι σχεδιαστικές λεπτομέρειες και ο τρόπος που αναπαράγονται οι μορφές στον καμβά ή το χαρτί αποκαλύπτουν πτυχές της προσωπικότητας του παιδιού, όπως η δημιουργικότητα, η αυτοπεποίθηση, η ανεξαρτησία και η ευαισθησία. Μέσα από τις ζωγραφιές του, μπορούμε να ανακαλύψουμε ποια θέματα το απασχολούν, ποιες είναι οι αγαπημένες του δραστηριότητες και πώς αντιμετωπίζει τον κόσμο γύρω του. Οι ζωγραφιές του παιδιού μας δίνουν μια μοναδική ευκαιρία να εισέλθουμε στον κόσμο του και να κατανοήσουμε καλύτερα την προσωπικότητα και τις ανάγκες του.
Γιατί είναι σημαντικά και τα πρώτα ακατάληπτα σχέδια των παιδιών;
Τα μικρά παιδιά ζωγραφίζουν σχήματα και εικόνες που για εμάς τους ενήλικες δεν βγάζουν κανένα νόημα. Αυτή η δραστηριότητα όμως δεν πρέπει να θεωρείται ασήμαντη κι ούτε να χαρακτηρίζεται απλά ως μια ακατάληπτη μουντζούρα. Στην πραγματικότητα συνδέεται με τη γενικότερη ανάπτυξη των παιδιών σε πολλούς τομείς, όπως η γνωστική ανάπτυξη, η κινητική δεξιότητα, η γλωσσική ανάπτυξη και η αναπτυξιακή ψυχολογία. Την περίοδο αυτή, σημαντική μνεία γίνεται στην ανάπτυξη των γραφικών ικανοτήτων. Τα παιδιά σταδιακά μαθαίνουν να χρησιμοποιούν τα χέρια τους και τα μυϊκά τους συστήματα για να καταγράφουν τις ιδέες τους σε ένα χαρτί. Αρχικά, μπορεί να ζωγραφίζουν απλά γραμμικά σχήματα, όπως κύκλους και γραμμές, και στη συνέχεια προχωρούν σε πιο πολύπλοκες εικόνες και σχήματα καθώς αναπτύσσονται περαιτέρω.
Μπορεί να παρατηρήσετε ότι το 3χρονο παιδί σας προσπαθεί πολύ σκληρά να κάνει έναν κύκλο και να τον ενώσει και αυτό απαιτεί προσπάθεια. Ο κύκλος αντιπροσωπεύει την αίσθηση του εαυτού του παιδιού. Με την πάροδο του χρόνου, το παιδί βάζει ένα σημείο ή ένα σταυρό στο κέντρο του εσωτερικού χώρου για να ξαναπαρουσιαστεί.
Τα σχήματα των ακτίνων του ήλιου σχεδιάζονται συνήθως μετά το τρίτο έτος του παιδιού, αφού έχουν σχεδιάσει σχήματα κύκλου. Αυτό μας λέει ότι βιώνουν τον εαυτό τους ως ξεχωριστά άτομα.
Η ζωγραφική λειτουργεί ως μέσο έκφρασης για τα παιδιά που δεν έχουν ακόμα την ικανότητα να εκφράσουν πλήρως τις σκέψεις τους με λόγια. Επιπλέον, παρέχει στα παιδιά την ευκαιρία να πραγματοποιήσουν μια αποτύπωση της πραγματικότητας όπως την αντιλαμβάνονται. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι παιδικές σχεδιαστικές δημιουργίες αντανακλούν τον τρόπο με τον οποίο τα παιδιά αντιλαμβάνονται και κατανοούν τον κόσμο γύρω τους.
Το σκαρίφημα ενισχύει τον συντονισμό χεριού-ματιού, τους μύες των δακτύλων και τις λεπτές κινητικές δεξιότητες. Η ικανότητα έκφρασης συναισθημάτων στα πρώτα σχέδια ενισχύει τη συναισθηματική ευφυΐα του παιδιού σας. Ακόμη λοιπόν κι ένα απλό - ακατάληπτο σχέδιο είναι θεραπευτικό! Είναι μια επιβεβαιωτική εμπειρία που χτίζει την αίσθηση της αυτοεκτίμησης, τις δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων, ενώ ενεργοποιεί τη φαντασία τους.
Υπάρχει τελικά σημασία στο μέγεθος των μορφών που σχεδιάζει το παιδί;
Η τελευταία φάση ανάπτυξης του σχεδίου είναι όταν θα παρατηρήσετε το παιδί σας να εικονογραφεί τον κόσμο του. Τα παιδιά ηλικίας περίπου 5/6 ετών θα ζωγραφίσουν εικόνες ατόμων, σπιτιών και δέντρων καθώς και άλλες αντιπροσωπευτικές εικόνες. Αυτό αναπτύσσει τις επικοινωνιακές τους δεξιότητες, τις δεξιότητες δημιουργικής φαντασίας, την εμπιστοσύνη στις ικανότητές τους.
Και ναι, υπάρχει σημασία στο μέγεθος των μορφών που σχεδιάζει το παιδί σας, από πολλές απόψεις, όπως αναπτύσσονται παρακάτω:
1. Αποτελεί δείγμα ανάπτυξης κινητικών δεξιοτήτων:
Ο τρόπος με τον οποίο ένα παιδί σχεδιάζει αντικατοπτρίζει τις κινητικές δεξιότητές του. Για παράδειγμα, ένα παιδί που μόλις ξεκινά να μαθαίνει να κρατά ένα μολύβι μπορεί να κάνει μεγάλες, απροσδόκητες γραμμές, ενώ ένα παιδί με πιο ανεπτυγμένες κινητικές δεξιότητες μπορεί να σχεδιάζει λεπτομερέστερα και πιο ακριβή σχήματα.
2. Μαρτυρά την ανάπτυξη γνωστικών δεξιοτήτων:
Η διαδικασία του σχεδιασμού ενισχύει το παιδί να αναπτύξει τις γνωστικές του δεξιότητες. Όταν ένα παιδί προσπαθεί να αναπαράγει ένα αντικείμενο ή ένα σχήμα στο χαρτί, αναγκάζεται να παρατηρήσει λεπτομερώς τα χαρακτηριστικά του και να αναπαραστήσει αυτήν την πληροφορία στο σχέδιό του. Αυτή η διαδικασία βοηθάει το παιδί να αναπτύξει την παρατηρητικότητα, την αναγνώριση μοτίβων και άλλες γνωστικές δεξιότητες.
3. Αποτελεί τρόπο έκφρασης και επεξεργασίας συναισθημάτων:
Το σχέδιο είναι ένας τρόπος έκφρασης για τα παιδιά και αντικατοπτρίζει τα συναισθήματά τους. Ένα μεγάλο, έντονο σχέδιο για παράδειγμα μπορεί να υποδηλώνει ένα έντονο συναίσθημα, ενώ ένα μικρό ή αόρατο σχέδιο μπορεί να υποδηλώνει απροθυμία ή ανασφάλεια.
Το σπίτι που συνήθως απεικονίζεται στις παιδικές ζωγραφιές έχει να κάνει με την ασφάλεια και τη σταθερότητα καθώς και έναν ρυθμό όπου το παιδί όχι μόνο αισθάνεται ασφαλές αλλά μπορεί να αισθάνεται ελεύθερο να εκφράσει τα συναισθήματα του.
Παρόλο που το μέγεθος των σχεδίων ενός παιδιού μπορεί να έχει σημασία, είναι επίσης σημαντικό να λάβουμε υπόψη ότι η αξιολόγηση της τέχνης ενός παιδιού θα πρέπει να γίνεται με κατανόηση, ανοιχτό μυαλό και σεβασμό στην ατομικότητα του κάθε παιδιού. Ο τρόπος που ένα παιδί σχεδιάζει είναι μια προσωπική έκφραση και αντικατοπτρίζει τη δική του ανάπτυξη και εμπειρίες.
Η συμβολή του σχεδίου στα παιδιά
Το παιχνίδι και η δημιουργική έκφραση έχουν μια σημαντική θέση στην ανάπτυξη των παιδιών. Το σχέδιο, συγκεκριμένα, αποτελεί έναν πολύτιμο τρόπο για την ανάπτυξη δεξιοτήτων των παιδιών και η συμβολή του αναπτύσσεται λεπτομερώς παρακάτω.
1. Έκφραση της φαντασίας και δημιουργικότητας:
Όπως ήδη έχει προαναφερθεί, παρέχει στα παιδιά την ευκαιρία να εκφράσουν τη φαντασία τους και να αναπτύξουν τη δημιουργικότητά τους. Τα παιδιά μπορούν να δημιουργήσουν τους δικούς τους κόσμους, να αναπαράγουν εμπειρίες και να εκφράσουν συναισθήματα. Αυτή η διαδικασία ενθαρρύνει την αυτοέκφραση και την αυτοπεποίθηση, ενισχύοντας έτσι την ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού.
2. Βελτίωση των γραφομαθηματικών δεξιοτήτων:
Όταν προσπαθούν να σχεδιάσουν αντικείμενα, σύμβολα, γράμματα και αριθμούς, τα παιδιά εκγυμνάζουν τις δεξιότητες και τη λεπτή κινητικότητα των δακτύλων τους. Επιπλέον, μέσω του σχεδίου, τα παιδιά μπορούν να εξασκηθούν στο να κρατούν ένα μολύβι και να εκτελούν διάφορες κινήσεις του χεριού, βελτιώνοντας την ευκινησία και τον έλεγχο τους.
3. Ανάπτυξη εγκεφαλικών λειτουργιών:
Κατά τη διάρκεια του σχεδίου, ο εγκέφαλος ενεργοποιείται και εργάζεται για να συντονίσει τις κινήσεις, τη φαντασία, τη μνήμη και την αντίληψη. Αυτή η διαδικασία βοηθά στην ανάπτυξη της νοητικής ευελιξίας, της δημιουργικής σκέψης και των προβληματισμών, συνθήκες που ενθαρρύνουν το παιδί να σκέφτεται εκτός των συνηθισμένων προκαταλήψεων.
4. Κοινωνική αλληλεπίδραση και συνεργασία:
Το σχέδιο δημιουργεί επίσης ευκαιρίες για κοινωνική αλληλεπίδραση και συνεργασία μεταξύ των παιδιών. Όταν παιδιά σχεδιάζουν μαζί, μπορούν να μοιραστούν ιδέες, να συνεργαστούν για τη δημιουργία ενός κοινού έργου και να επικοινωνήσουν μέσω της τέχνης τους. Αυτή η αλληλεπίδραση συμβάλλει στην ανάπτυξη των κοινωνικών δεξιοτήτων τους, όπως η ανεκτικότητα, η αναγνώριση και η συνεργασία με άλλους.
5. Έκφραση συναισθημάτων και εκτόνωση:
Μπορούν μέσα από το σχέδιο να εκφράσουν χαρά, θλίψη, φόβο, ευχαρίστηση. Το σχέδιο παρέχει επίσης έναν τρόπο εκτόνωσης και απελευθέρωσης της πίεσης ή των αρνητικών συναισθημάτων που μπορεί να αντιμετωπίζουν τα παιδιά.
Το σχέδιο αποτελεί έναν πολύτιμο πόρο για την ανάπτυξη του παιδιού σε πολλούς τομείς. Επομένως, είναι σημαντικό γονείς και εκπαιδευτές να παρέχουν στα παιδιά την ευκαιρία να εμπλακούν σε δραστηριότητες σχεδίασης και να αναπτύξουν αυτές τις δεξιότητες, προωθώντας έτσι την ολοκληρωμένη ανάπτυξη τους.
