15 Ιουνίου 2015
«Χαρά Θεού» λέει ο θυμόσοφος λαός για να περιγράψει την καλοκαιρία. Οι ηλιόλουστες ημέρες είναι στενά συνδεδεμένες με τη βελτίωση της διάθεσης και τη δημιουργία συναισθημάτων χαράς. Κι αυτό δεν διαπιστώνεται μόνο από τις σοφές λαϊκές ρήσεις, αλλά και από τα επιστημονικά δεδομένα. Αυτό που βλέπουμε τελευταία όμως, είναι πως ο ήλιος δεν επηρεάζει μόνο την ψυχική διάθεση, αλλά επίσης τη νοητική λειτουργία και τη μνήμη.
Είναι πλέον επιστημονικά αποδεδειγμένο πως το φως και η θερμοκρασία μπορούν να επηρεάσουν τη διάθεσή μας. Εάν συνυπάρχουν και οι δύο παράμετροι, ο οργανισμός εκκρίνει τις ορμόνες μελατονίνη και σεροτονίνη, γνωστές και ως ορμόνες της χαράς.
Με την έκθεση στον ήλιο παράλληλα ανεβαίνει η βιταμίνη D, η οποία είναι υπεύθυνη για την καλή υγεία. Έτσι εξηγείται γιατί με την πρώτη άνοδο της θερμοκρασίας τους καλοκαιρινούς μήνες σπεύδουν όλοι να κάνουν ηλιοθεραπεία, η οποία προσφέρει ένα χαλαρωτικό συναίσθημα ευχαρίστησης και εσωτερικής γαλήνης. Το φαινόμενο αυτό σχετίζεται με το γεγονός ότι οι ενδορφίνες (οι ενδογενείς «μορφίνες» του εγκεφάλου) αυξάνονται ύστερα από μια δόση υπεριωδών ακτίνων.
Οι επιστήμονες έχουν διαπιστώσει πως η ηλιοφάνεια (ή η έλλειψή της) επηρεάζει σημαντικά την ψυχολογία. Η «Εποχιακή Συναισθηματική Διαταραχή» είναι εποχιακά επαναλαμβανόμενα επεισόδια κατάθλιψης, που πιστεύεται ότι συνδέονται με την περιορισμένη έκθεση στον ήλιο κατά τους χειμερινούς μήνες. Η ΕΣΔ μπορεί να είναι μία σοβαρή κλινική κατάσταση, αλλά όλοι είμαστε εξοικειωμένοι με τα αρνητικά συναισθήματα που συνοδεύουν τις μεγάλες μέρες του χειμώνα και οι έρευνες δείχνουν ότι περίπου οι μισοί από τους μη καταθλιπτικούς ανθρώπους έχουν σε κάποιο βαθμό συμπτώματα της ΕΣΔ κατά τη διάρκεια του χειμώνα.
Πέρα από την ψυχολογία όμως, ο ήλιος επηρεάζει τη μνήμη και τη νοητική λειτουργία. Σε μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Psychological Science, οι επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν μελέτησαν τις επιδράσεις της μεταβολής του καιρού, στη διάθεση και τις γνωστικές ικανότητες των μαθητών. Η μελέτη διαπίστωσε, ότι οι αξιολογήσεις σχετικά με την διάθεση των μαθητών και την απόδοση της μνήμης τους βελτιώθηκε όταν ο καιρός ήταν καλύτερος, ειδικά τις ημέρες με περισσότερο φως του ήλιου.
Μία ακόμη επιστημονική μελέτη που έγινε από το Πανεπιστήμιο της Αλαμπάμα ο κ. Σία Κεντ και η ομάδα του ανακάλυψαν ότι η επίδραση της ηλιοφάνειας στη νοητική λειτουργία είναι τεράστια. Οι ειδικοί ανέλυσαν τα στοιχεία της εθνικής τηλεφωνικής σφυγμομέτρησης για τα αίτια των γεωγραφικών και φυλετικών διαφορών σε ασθενείς που έχουν υποστεί εγκεφαλικό, η οποία διεξάγεται από τα εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ (ΝΙΗ), όπως επίσης και επίσημες δορυφορικές μετρήσεις της ΝΑSΑ ως προς την ένταση του ηλιακού φωτός σε διάφορες περιοχές της χώρας.
Προς μεγάλη τους έκπληξη διαπίστωσαν ότι η νοητική διαύγεια ενός ατόμου κατά τις ηλιόλουστες ημέρες είναι σαφώς μεγαλύτερη συγκριτικά με τις μουντές ή συννεφιασμένες ημέρες, ανεξαρτήτως εποχής. Πώς ξεκίνησε όμως η όλη ιδέα για την πρωτότυπη και άκρως ενδιαφέρουσα μελέτη; «Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι οι ασθενείς που πάσχουν από έντονες διαταραχές της διάθεσης, όπως η εποχική συναισθηματική διαταραχή, ή οι ψυχιατρικές διαταραχές, όπως οι διπολικές διαταραχές και η σχιζοφρένεια, τείνουν να επηρεάζονται περισσότερο από το φως του ήλιου. Η δική μας μελέτη ωστόσο έδειξε ότι η νοητική λειτουργία ατόμων με κατάθλιψη επηρεάζεται πολύ περισσότερο από την ηλιοφάνεια από ό,τι όσων δεν αντιμετωπίζουν τη συγκεκριμένη ψυχιατρική διαταραχή» υποστηρίζει ο κ. Κεντ.
